چه "داروهایی" را سحر و چه داروهایی را افطار بخوریم؟

عضو هیات مدیره انجمن داروسازان ایران چگونگی مصرف داروها در زمان روزه‌داری را تشریح کرد.

به گزارش به نقل از ایسنا،دکتر علی فاطمی در خصوص مصرف داروها در ماه مبارک رمضان گفت: بیمارانی که قصد روزه‌داری دارند باید توجه داشته باشند که اثربخشی بعضی از داروها بستگی به زمان مصرف آنها دارد و انتخاب اینکه دارو را در سحر استفاده کنند یا افطار، می‌تواند موضوع حائز اهمیتی باشد که حتما باید بر اساس نظر پزشک یا داروساز تعیین شود.

وی ادامه داد: این اثر عمدتا با تغییرات شبانه روزی PH معده و تغییرات الگو و کیفیت وعده غذایی در ماه رمضان توجیه می‌شود. به عنوان مثال داروهایی مانند انالاپریل، پروپرانولول، نیفدیپین و دیگوگسین در صورتی که صبح‌ها مصرف شوند، اثربخشی بهتری دارند. به همین دلیل مصرف این داروها در سحرهای ماه رمضان ارجح است. اما داروهایی مانند تئوفیلین، کورتیکواستروییدها، H2 بلوکرها و دیلتیازم در بعد از ظهرها اثربخشی بهتری دارند و بهتر است بعد از افطاری مصرف شوند.

فاطمی در پاسخ به این پرسش که برنامه دارودرمانی بیمارانی که دو یا تعداد بیشتری دوز روزانه از دارو مصرف می‌کنند، در ماه رمضان چه تغییری می‌کند؟ اظهار داشت: به طور کلی توصیه می‌شود در صورت در دسترس بودن فرمولاسیون‌های طولانی اثر، تعداد دوزها کاهش داده شده و دارو در فواصل طولانی‌تری مثلا یک بار در روز مصرف شود. به عنوان مثال مصرف قرص آهسته رهش تئوفیلین در یک دوز واحد و ترجیحا در پایان شب، می‌تواند در ماه رمضان چاره بهتری برای بیماران مبتلا به آسم باشد؛ یا جایگزینی با داروهایی که مصرف آنها تک دوز باشد. مثل جایگزین کردن دوز واحد روزانه ناپروکسن و یا پیروکسیکام به جای مصرف 3 یا 4 دوز داروی ایبوپروفن.

عضو هیات مدیره انجمن داروسازان ایران اضافه کرد: بیمارانی که لازم است دو دوز دارو مصرف کنند، می‌توانند نخستین دوز را هنگام باز کردن روزه و دوز دوم را قبل از آغاز روزه مصرف کنند.

وی افزود: بیماران باید توجه داشته باشند که در این حال زمان‌بندی دوزها و بازه زمانی بین دوزها، هر دو تغییر خواهند کرد. این تغییرات می‌تواند وضعیت غلظت دارو در خون و در نتیجه اثربخشی و تحمل آن را تحت تاثیر قرار دهد.

وی با اشاره به این موضوع که برخی داروها بهتر است قبل از غذا مصرف شوند، تصریح کرد: در صورتی که لازم است دارو با معده خالی مصرف شود، بهترین زمان مصرف دارو برای بیمار، یک ساعت قبل از سحری و یا دو ساعت بعد از افطاری است. مانند داروهایی نظیر Alendronate، Ampicillin، Astemizole، Bethanechol، Bisacodyl، Captopril، Etidronate، Lansoprazole، Levothyroxine، loratadine، Methotrexate، Mycophenolate، Omeprazole،Repaglinide ، Rifampin، Sucralfate، Co-trimoxazole، Tetracycline

فاطمی در مورد داروهایی که بهتر است بعد یا به همراه غذا مصرف شوند نیز گفت: بعضی از این داروها عبارتند از Allopurinol، Amoxicillin، Aspirin، Amiodarone، Baclofen، Bromocriptine، Carvedilol، Carbamazepine، Chloroquine، Cimetidine، Diclofenac، Doxycycline، Griseofulvin، Glibenclamide، Hydrocortisone، Indomethacin، Iron preparations ، Itraconazole ، Ketorolac، Lithium، Metronidazole، Misoprostol، Mebendazole، Naproxen، Nitrofurantoin، Niacin، Perphenazine، Pentoxifylline، Piroxicam، Prednisone، Procainamide، Spironolactone، Sulfasalazine، Ticlopidine، Tolmetin، Trazodone، Valproic acid

عضو هیات مدیره انجمن داروسازان ایران ادامه داد: در مصرف داروهایی که بعد غذا تجویز می شوند باید به این نکته توجه داشته باشیم که در صورت مصرف بعد از سحری احتمال بروز عوارض تحریک گوارشی نسبت به مصرف بعد از افطار بیشتر است. علاوه بر آن گرسنگی باعث القای آنزیمی و تغییر در فعالیت آنزیم‌ها می‌شود به همین دلیل ممکن است در اثربخشی و عوارض دارو با مصرف بعد سحر و افطار تفاوت‌هایی را مشاهده کنیم.

فاطمی اضافه کرد: جدا از توصیه‌های کلی یاد شده که می‌توانیم برای بیماران در داروخانه داشته باشیم، بهتر است برای بیمارانی که ممکن است تغییر برنامه مصرف دارو روی سلامت و کیفیت زندگی آنها تاثیر زیادی داشته باشد مانند بیماران صرعی، دیابتی و ....تصمیم نهایی بر عهده پزشک معالج است.