فشار خون قاتل بی صدا (۱)

تحریریه ماهنامه دنیای سلامت

برای آنکه خون در عروق به جریان درآید و به تمام نقاط بدن برسد، نیاز به فشار دارد؛ ولی مقدار این فشار باید مناسب باشد. فشار جریانی خونی که در سرخرگ‌ها وجود دارد و در هر انقباض عضله قلب به دیواره رگ‌ها وارد می‌شود، فشار خون نام دارد. وقتی که سرخرگ‌ها قابلیت ارتجاع و استحکام طبیعی خود را از دست می‌دهند و عروق کوچک باریک‌تر می‌شوند، فشار خون بالا می‌رود.

این بیماری (افزایش فشار خون) کاملاً خاموش است و فقط با اندازه‌گیری می‌توان پی به آن برد. فشار خون ممکن است سال‌ها بی‌سر و صدا، بدون هیچ علامت خاصی وجود داشته باشد. بالاترین میزان فشار خون «فشار سیستولیک» نام دارد؛ یعنی همان فشاری که به هنگام انقباض ماهیچه قلب خون را از قلب به سایر نقاط بدن می‌رساند.

کمترین میزان فشار خون را هم «فشار دیاستولیک» می‌نامند که فشار بین ضربان‌های قلب و مربوط به زمان استراحت قلب است. فشار خون به طور طبیعی در اثر استرس و فعالیت بدنی بالا می‌رود. رژیم‌های نادرست غذایی، مصرف زیاد غذاهای چرب و پرنمک و بی‌تحرکی نیز از عوامل افزایش فشار خون می‌باشند.

عوارض فشار خون بالا

حملات قلبی، نارسایی قلب، ورم ریه، نارسایی کلیه، سکته مغزی، آسیب چشمی و مشکلات بینایی از عوارض اصلی فشار خون بالا هستند. هر چه فشار خون بالاتر باشد، امید فرد به ادامه زندگی به شکل عادی کمتر است. اگر فشار خون به مدت طولانی درمان نشود، ممکن است به هر یک از این مشکلات جدی و حاد منجر گردد و یا حتی به بینایی آسیب برسد. به‌طور کلی حدود 40 درصد از آقایان و 30 درصد از خانم‌ها به فشار خون بالا دچار هستند و معمولاً یک سوم آنها تحت درمان نیستند و سلامت آنها در معرض خطر است.

علل و عوامل

علت اصلی این بیماری در اغلب افراد ناشناخته است؛ اما بیماری‌هایی همچون افسردگی، اختلال در تولید هورمون‌های غدد فوق کلیوی، بیماری کلیه و مصرف برخی داروها باعث افزایش آن می‌شود.

دیگر بیماری‌هایی که باعث بالا رفتن فشار خون می‌شوند، عبارتند از

پرکاری تیروئید: پرکاری تیروئید باعث تند شدن ضربان قلب و بالا رفتن فشار خون می‌شود که با درمان آن فشار خون کاهش می‌یابد. افزایش کورتیزول در بدن مصرف کورتون به مدت طولانی نیز از عوامل افزایش فشار خون است.

تنگی رگ‌های کلیه‌ها: این بیماری به سختی قابل درمان و کنترل است؛ بنابراین وقتی فشار خون در اثر این بیماری با مصرف داروها پایین نمی‌آید، باید رگ‌ها با آنژیوگرافی بررسی شوند. 

تومور غده فوق کلیه: به علت ترشح ناگهانی آدرنالین در بیماران مبتلا به این عارضه، به ناگاه حملات شدید تپش قلب و تعریق روی می‌دهد و فشار خون بالا می‌رود. این بیماری از طریق جراحی قابل درمان است. غیر از بیماری‌های گفته‌شده، اضافه وزن و چاقی، سیگار کشیدن، کم‌تحرکی، استرس زیاد، مصرف الکل، ژنتیک و استفاده از برخی داروهای خاص نیز از عوامل دیگر بیماری هستند.

روش‌های اندازه‌گیری فشار خون

برای اندازه‌گیری فشار خون در خانه می‌توانید از مانیتور آنروید استفاده کنید. این مانتیور روی بازو بسته و با دست باد می‌شود (با باد کردن حباب پلاستیکی که به دستگاه متصل است) و مونیتور دیجیتالی روی مچ دست میزان فشار خون را نمایش می‌دهد. این نوع از دستگاه‌های اندازه‌گیری فشار خون به راحتی حمل می‌شوند و تقریباً ارزان هستند؛

اما کار کردن با آنها کمی دشوارتر است. مونیتورهای دیجیتالی خودکار هستند و به راحتی قابل استفاده می‌باشند و اعداد آنها به سادگی خوانده می‌شود. برخی از مونیتورهای دیجیتالی قطعا روی دست بسته می‌شوند. معمولاً فشار خون به صورت مثلاً 82/120 نشان داده می‌شود که منظور فشار سیستولیک و یا دیاستولیک است (بالاترین عدد، فشار سیستولیک و کمترین عدد، فشار دیاستولیک).

برای خواندن بخش دوم - فشار خون قاتل بی صدا - اینجا کلیک کنید.