آیا دل‌تان برای بغل کردن عزیزان‌تان تنگ شده؟ یا برای دست دادن با همکاران؟ برای بسیاری از مردم دنیا سال 2020 سال قرنطینه و "فاصله گیری اجتماعی" بود. زندگی بدون تماس و روابط اجتماعی که به آن عادت داشتیم، چیزی که حتی نمی‌توانستیم تصور کنیم.
آیا تا به حال فکر کردید این شرایط چه تأثیری ممکن است بر شما داشته باشد؟
لامسه اولین حسی است که در نوزادی تجربه می‌کنیم.این راهی برای ارتباط و برای رشد و پرورش نوزاد حیاتی است. دیوید لیندن، نویسندهٔ کتابی در زمینهٔ دانش نوین شخصیت انسان، می‌گوید:"تماس بدنی بین فردی میان انسان‌ها حیاتی است، این نوعی چسب اجتماعی است".
او ادامه می‌دهد:"در مورد لامسه خیلی کم تحقیق شده است. شاید حدود 100 مقالهٔ تحقیقی از دیدگاه‌های افراد مختلف در مورد لامسه وجود دارد... ما لامسه را چندان جدی نگرفته‌ایم".
وقتی انسان‌های دیگر را لمس می‌کنیم چه اتفاقی می‌افتد؟
با توجه به پژوهش‌های موجود، لمس حال ما را خوب می‌کند و می‌تواند مانند مسکن درد عمل کند. پروفسور ربکا اسلیتر، استاد عصب‌شناسی کودکان می‌گوید:" برای مثال وقتی در مورد اثر لمس در نوزادان حرف می‌زنیم این کار باعث "تنظیم ضربان قلب" و "بهبود روند افزایش وزن" آن‌ها می‌شود".
در ادامه می‌گوید:"بعضی پژوهش‌ها در مورد نوزادان نارس نشان داده است که اگر میزان برانگیزنده‌های تماسی بیشتری داشته باشند زمان لازم برای ماندن آن‌ها در بیمارستان کاهش پیدا می‌کند". رابین دونبار، روان‌شناس تکاملی می‌گوید که وقتی پای اهمیت تماس و لمس به میان می‌آید انسان‌ها خیلی شبیه جانوران هستند.
نخستی‌ها بین 10 تا ٪20 از زمان بیداری خود را صرف نظافت و لمس یکدیگر می‌کنند که به نظر او بخش مهمی از روابط دوستانهٔ آنهاست. دستی که مو‌های بدن آن‌ها نوازش می‌کند این پیام را به مغز می‌فرستد " تو در ارتباط با بهترین دوستت هستی" و این پیام در مغز باعث آزاد شدن آندروفین می‌شود.
"ما احساس آرامش می‌کنیم و مهم‌تر از آن به فردی که چنین کاری می‌کند احساس اعتماد می‌کنیم و چنین حسی باعث ایجاد حس دوستی می‌شود"
"لمس نکردن" چه اثری خواهد داشت؟
اگر لمس و تماس‌بدنی یکدیگر باعث تسکین درد و آرامش ما شود و کمک کند به همدیگر نزدیک شویم و دوستی‌ها شکل بگیرد، پس زندگی با فاصله‌گیری اجتماعی چه اثری بر ما خواهد گذاشت؟ لیدنِ نویسنده می‌گوید:"به این معنا نیست که ما بلافاصله نابود می‌شویم، اما حس ارتباط، همدلی و اعتماد به تدریج کم‌رنگ می‌شود".
کاترینا فوتوپولو، استاد عصب‌شناسی روان‌پویشی می‌گوید:"اگر حیوانی را از لمس محروم کنید، حیوان از نظر جسمی و روانی بیمار می‌شود، دچار اضطراب‌های گوناگون می‌شود و کمتر عمر می‌کند و در طولانی مدت زندگی نا‌سالم‌تری دارد".
در آغاز همه‌گیری، پیش از آنکه بیشتر کشور‌های فاصله‌گذاری اجتماعی را شروع کنند، بیش از نیمی از انسان‌ها لمس کافی را دریافت نمی‌کردند، حالا تصور کنید در شرایط فعلی این نسبت به کجا رسیده است.
این یافته‌ها بر مبنای پژوهشی در مورد لمس بر روی 40،000 نفر از بیش از 110 کشور از 21 ژانویه تا 30 مارس 2020 است که در دانشگاه گلد‌اسمیتز به سفارش بی‌بی‌سی و مجموعهٔ ولکام انجام گرفته است.
چه می‌توانیم بکنیم؟برای آن‌هایی که تنها زندگی می‌کنند یا خودشان را قرنطینه کرده‌اند راه‌حلی در حال حاضر وجود ندارد و این اثرات ممکن است تا مدتی ادامه پیدا کند. پروفسور اسلیتر تا آن جا پیش می‌رود که می‌گوید:" فکر نمی‌کنم مردم دوباره با هم مثل دوران پیش از همه‌گیری تعامل و تماس داشته باشند".
اما راین دونبار، روان‌شناس تکاملی چنین اعتقادی ندارد او فکر می‌کند تماس و لمس همیشه بخشی از رابطه و دوستی‌ها باقی می‌ماند، او می‌گوید:"مگر آنکه چیزی بهتر یا مؤثر‌تر بتواند جای آن را بگیرد"؛ و او استدلال می‌کند که چنین چیزی محال است "مگر آنکه ما تمام مفهوم و نشانه‌های رابطهٔ عاشقانه را کنار بگذاریم".
اگر ما فرض کنیم که چنین اتفاقی نخواهد افتاد، از نظر یک روان‌شناس تکاملی چه نوع لمس و تماسی بیش از همه برای انسان‌ها لذت‌بخش است؟ او می‌گوید:"خوب، بخشی از بازوی انسان، قسمت بیرونی بازو انگار برای نوازش کردن ساخته شده است و با سرعت و شدت ثابتی بسیار مؤثر است "نوازشی نرم و ملایم و دقیقاً 2،5 سانتیمتر در هر ثانیه".
" این نوازشی است که انگار در وجود ما نهادینه شده است که از آن لذت ببریم".
پس شاید اگر بتوانید و راحت باشید (صادقانه بگوییم لمس و تماس‌بدنی را همه دوست ندارند) ایجاد تماس بدنی با کسی که دوستش دارید فکر خوبی برای سلامت روحی و جسمی باشد. دونبار می‌گوید:"وقتی با کسی که مدت‌هاست او را ندیده‌اید، تماس بدنی برقرار می‌کنید، خیلی چیز‌ها را حس می‌کنید و در‌می‌یابید".
"اگر می‌خواهید بدانید دیگری چه احساسی نسبت به شما دارد... به آنچه می‌گوید گوش نکنید، حس کنید چطور شما را لمس می‌کند".
