سرویس فرهنگی فردا؛ احسان سالمی: اولین هفته ماه رمضان 96 با اتفاقات مختلفی در عرصه فرهنگی روبرو بود. اتفاقات و حاشیه‌هایی که بخش اعظم آن‌ها مربوط به تلویزیون می‌شد تا در نخستین روزهای رمضان امسال مدیران رسانه ملی بیش از سایر مدیران فرهنگی کشور درگیر حواشی شوند.
ماجرای بازیگران بی‌حجاب یک سریال رمضانی
پخش اولین قسمت سریال رمضانی «نفس» از شبکه سوم سیما نخستین حاشیه‌ای بود که گریبان اهالی فرهنگ و هنر را در این هفته گرفت. ماجرا از آن‌جا آغاز شد که در بخش‌هایی از این سریال بازیگران بدون حجاب حضور داشتند و همین موضوع باعث شد که برخی از رسانه‌های منتقد صداوسیما با مقایسه این موضوع با فیلم توقیفی «کاناپه» از شرایط ویژه‌ای که رسانه ملی برای سازندگان این اثر قائل شده است؛ گلایه کنند.
اما در پی ایجاد این حواشی روابط عمومی سریال با انتشار خبری اعلام کرد که تصاویر مربوط به بازیگران بی‌حجاب متعلق به بازیگران ارمنی است که همه این بخش‌های در خارج از کشور فیلمبرداری شده است و از طریق تکنیک‌های جلوه‌های ویژه با تصاویر اصلی ترکیب شده است و خروجی نهایی حاصل شده است.
نکته جالب این بود که تیم تولید این سریال مدت‌ها پیش از این، در خبری به طور رسمی اعلام کرده بود که سازندگان «نفس» برای واقعی‌تر شدن فضای این سریال و نزدیک‌تر شدن آن به فضای آن روزها؛ به ارمنستان سفر کردند تا تصاویری با حضور تعدادی از بازیگران ارمنی ساکن در کشور ارمنستان، با قرار گرفتن مقابل پرده ضبط شود و بعدا از طریق جلوه های ویژه در پس زمینه تصاویری که در داخل کشور ضبط شده بودند، قرار بگیرد ولی رسانه‌های منتقد اساسا به این خبر توجه نکردند!
فیلمی که صدای روشنفکران را هم درآورد!
حضور فیلم ضدایرانی «لرد» در جشنواره کن نیز یکی دیگر از اتفاقات مهم این هفته بود. «لرد» که جدیدترین ساخته محمد رسول‌اف کارگردان همیشه در حاشیه سینمای ایران محسوب می‌شود؛ در حالی موفق به دریافت جایزه بخش نوعی نگاه جشنواره کن امسال شده است که نمایش آن در این جشنواره باعث تحقیر و تمسخر ایرانیان شده است.
شدت سیاه‌نمایی در این اثر به قدری بود که پس از نمایش آن در جشنواره کن، چند تن از کارگردان ایرانی حاضر در جشنواره با انتقاد از کارگردان این فیلم او را به واسطه ارائه این تصویر سیاه از کشور شماتت کرده‌اند. بعد از این واکنش‌ها بود که «الحیاه» پرمخاطب ترین روزنامه عرب زبان در اقدامی گستاخانه با انتشار عکسی از حضور بازیگران زن این فیلم در جشنواره کن بخشی از صفحه اصلی اش را به این فیلم اختصاص داده و نوشت: «این همه فساد در امپراتوری ملاّیان!»
این اتفاق که با اعتراض رسانه‌ها نیز همراه شده بود باعث شد تا روابط عمومی سازمان سینمایی با صدور بیانیه‌ای اعلام کند که فیلمنامه ساخته شده این اثر مغایر با فیلمنامه‌ای است که به آن پروانه ساخت داده شده است و حضور فیلم در جشنواره کن غیر قانونی بوده که مراتب حضوراً و کتباً به تهیه کننده و کارگردان فیلم نیز ابلاغ شده است.
برخورد گازانبری دولت تدبیر با ویلایی‌ها
حذف زودتر از موعد فیلم سینمایی ارزشمند «ویلایی‌ها» از سینمای سرگروه و اعتراض رسانه‌ها به انتقام‌گیری دولت از سازندگان این فیلم نیز از جمله خبرهای مهم این هفته در عرصه فرهنگ بود. فیلمی که به گواه منتقدان و کارشناسان حاضر در جشنواره سی‌وپنجم فجر، یکی از د پدیده بی‌چون و چرای جشنواره سال گذشته بود و با توجه به موضوع مهم و ارزشمندی که داشت باید بیش از این‌ها مورد حمایت دولت قرار می‌گرفت ولی در اوج ناباوری و ناداوری در جشنواره سال گذشته نادیده گرفته شد.
این اتفاق که با اعتراض سازندگان این اثر نیز همراه شده بود؛ در نهایت تاثیر خود را در زمان نمایش عمومی فیلم نشان داد تا درشرایطی که زمان چندانی از آغاز اکران این اثر نگذشته، شورای صنفی نمایش به بهانه عدم توانایی تامین کف میزان فروش سینمای سرگروه این فیلم را در اختیار فیلمی دیگر قرار دهد.
این موضوع در شرایطی به وقوع پیوست که این اثر از همان ابتدا نیز از کمترین تعداد سینما در زمان اکران برخوردار بود و بسیاری از سینماها در اختیار کمدی‌های تجاری و سطح پایینی چون «نهنگ عنبر2» و «گشت 2» قرار گرفته بود و در چنین شرایطی حتی موزه سینما (به مدیریت محمد حیدری دبیر پیشین جشنواره فجر) که می‌توانست کمکی به فروش این فیلم کند نیز به واسطه دلخوری‌های پیش آمده در جریان برگزاری جشنواره سال پیش حاضر به دادن سالن به این فیلم نشده است!
پروژه رفع توقیف ضربتی آثار مسئله‌دار
پروژه رفع توقیف ضربتی آثار مسئله‌دار سینمایی در هفته گذشت با «مادر قلب اتمی» کلید خورد تا تیم حسن روحانی در فرصت دو ماهی که تا پایان این دولت دارد بتواند در جبران برخی از کم‌کاری‌های خود در عرصه فرهنگ و هنر با رفع توقیف این فیلم‌ها بخشی از حامیان خود را راضی نگه دارد.
این پروژه که با رفع توقیف فیلم سینمایی «مادر قلب اتمی» کلید خورد در روزهای آینده نیز ادامه دارد و به احتمال زیاد دو فیلم «خانه پدری» و «ارادتمند؛ نازنین بهاره تینا» آثار بعدی باشند که در این پروژه ضربتی رفع توقیف خواهند شد و همانند «مادر قلب اتمی» در کمتر از یک هفته و در شرایطی که بسیاری از آثار سینمایی در صف طولانی مدت اکران هستند؛ به یک‌باره سر از پرده سینماهای کشور درمی‌آورند.
در این میان اولتیماتوم وزیر ارشاد به محمدمهدی حیدریان معاون سینمایی وزارت ارشاد و تعیین فرصتی دو ماهه (تا پایان دولت یازدهم) برای مشخص کردن وضعیت این آثار هم اتفاق جالبی بود که می‌توان آن را در راستای همان تاکید ویژه دولتی‌ها بر مانور گسترده بر این موضوع در جهت انحراف اذهان مردم و هنرمندان از مطالبات واقعی مردم تفسیر کرد.
ربنایی که سیاسی شد
پخش شدن یا نشدن ربنای شجریان نیز یکی دیگر از موضوعاتی بود که در این هفته بخشی از اهالی فرهنگ را درگیر خودش کرد. مسئله‌ای فرعی که چند سالیست با تدبیر تیم عملیات روانی دولت تبدیل به دغدغه گروهی از جامعه شده تا همچنان مطالبات اصلی مردم در حاشیه بماند و موضوعات فرعی و غیرمهمی چون پخش شدن یا نشدن یک مناجات از تلویزیون تبدیل به دغدغه و نیاز گروهی شود.
این اتفاقات که ربنای شجریان را از یک مناجات عرفانی تبدیل به یک دغدغه سیاسی کرده است؛ در حالی به وقوع می‌پیوندد که شخص محمدرضا شجریان چند سال پیش و در جریان فتنه 88 در حمایت از سران فتنه با نگارش نامه‌ای از رئیس وقت صداوسیما خواست که دیگر از تصویر و صدای او در رسانه ملی استفاده نشود و به لحاظ قانونی و شرعی راضی به پخش آثارش از رادیو و تلویزیون نیست؛ حالا در این شرایط معلوم نیست چرا عده‌ای دوست دارند ادای کاسه‌های داغ‌تر از آش را درآورند!
حاشیه‌های داغ‌تر از متن ماه عسل
برنامه رمضانی ماه عسل با اجرای احسان علیخانی امسال از همان اولین روزهای خود با حاشیه به روی آنتن رفت. حاشیه‌ای که در شبکه‌های اجتماعی بازتاب گسترده‌ای داشت و باعث بیشتر دیده شدن اینم برنامه شد. یکی از مهم‌ترین این حاشیه‌ها مربوط به صحبت‌های علیخانی درباره زندگی شخصیش بود. او در قسمتی از برنامه خود از فردی دعوت کرده بود که کودک طلاق بود. مهمان برنامه با اشاره به سختی‌های این موضوع در 13 سالگی خطاب به علیخانی گفت: شما نمی‌توانید ما بچه‌های طلاق را درک کنید و احسان علیخانی در پاسخ کمی تامل کرد و گفت: «زیاد قائل نیستم که افرادی مثل من از زندگی خصوصی خود بگویند، چرا که ما از رنگ کت و شلوارمان هم قضاوت می شویم، ولی شما (مهمان برنامه) حداقل آن 13 سال را تجربه کردی که من همان را هم تجربه نکردم!»
همین یک عبارت کافی بود تا صحبت‌های علیخانی همانند یک بمب خبری در فضای مجازی منفجر شود و واکنش‌های بسیاری نسبت به این موضوع مطرح شود. البته این برنامه در ادامه نیز باز هم درگیر حاشیه‌ها شد که اغلب مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفت.
شاهکار جدید وزیر بهداشت در مواجه با منتقدان
اما بدون شک مهم‌ترین حاشیه فرهنگی این هفته مربوط به اقدامی ضدفرهنگی بود. حرکت زشت و ناشایست وزیر بهداشت در توهین به خبرنگار روزنامه قدس همین حاشیه بود. حاشیه‌ای که نشان دهنده پایین بودن آستانه تحمل وزرای دولت یازدهم در مواجه با سوالات منتقدان است.
جناب وزیر که سال گذشته با توهین به فرمانداران یکی از شهرستان‌ها میزان تحمل خود را نشان داده بود؛ این بار در جمع گروهی از خبرنگاران به تحقیر خبرنگار روزنامه قدس پرداخت. این حرکت زشت و البته قابل انتظار آقای وزیر در حالی به وقوع پیوست که سایر وزاری دولت نیز چنین برخوردهایی را از خود د مقابل خبرنگاران نشان داده بودند که برخورد عباس آخوندی وزیر راه دولت با خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان یکی از معروف‌ترین آن‌ها بود.
