اواخر سال 2014 بود که شایعه ورود اپل به صنعت خودرو بر سر زبان‌ها افتاد: پروژه‌ای به نام «تایتان» که گفته می‌شد «تیم کوک»، مدیرعامل اپل (مدیر ارشد اجرایی) پس از تایید، آن را به «استیو زادسکی»، نایب رئیس بخش طراحی محصول این شرکت و از مهندسان سابق فورد سپرده بود. اوایل سال 2015 شایعه شد که صدها نفر از کارکنان اپل روی این پروژه کار می‌کردند. بعضی‌ها نیروهای قدیم شرکت بودند و بعضی‌ها تازه استخدام‌شده بودند که تعدادی از آنها مهندسان سابق شرکت‌های خودروسازی مشهور بودند، از جمله «یوهان یونگورث»، رئیس سابق و مدیر ارشد واحد تحقیق و توسعه مرسدس بنز و «جان ایرلند» و «دیوید نلسون»، مهندسان سابق تسلا. دیری نگذشت که لیست بلندبالایی از چهره‌های کارکشته و متخصصان حوزه خودروسازی به این تیم پیوستند تا جایی که بعضی از گزارش‌ها حاکی از جنگ میان تسلا و اپل بر سر جذب استعدادها بود.
اکنون پس از هفت سال از آغاز این پروژه، تیتر خبرها کماکان حول محور همین موضوعات است: «اپل در حال جذب نیروهای تسلا»، «اپل موفق شد حق امتیاز دیگری دریافت کند»، «مشاهده یک خودروی بدون سرنشین اپل نزدیک دفتر مرکزی این شرکت در کالیفرنیا»؛ و اخیرا خبر همکاری چند میلیارد دلاری اپل با هیوندا و کیا برای تولید خودروی الکتریکی بدون راننده. درست وقتی‌که گمانه‌زنی‌ها درباره این همکاری به اوج رسیده بود، ظاهرا اپل این گفت‌وگوها را متوقف کرد، آن هم پس از آنکه هیوندا، زودتر از موعد اعلام کرد که در حال گفت‌وگو با اپل است: مهر تاییدی بر این جمله که «اگر می‌خواهید اپل را از همکاری با خودتان منصرف کنید، این همکاری را علنی کنید».
رویکرد پنهان‌کارانه
این اتفاق جدیدی نیست. اپل همیشه در رابطه با محصولاتش یک رویکرد پنهان‌کارانه داشته است. این یک الگوی تکراری است: ابتدا شایعه تولید یک محصول پخش می‌شود. مدت‌ها می‌گذرد. اپل به شایعات جواب نمی‌دهد و پس از یک مدت طولانی، محصول به بازار عرضه می‌شود؛ اما داستان خودروهای الکتریکی بیش از حد طولانی شده که حتی با استانداردهای خودشان هم مطابقت ندارد. طی سال‌های اخیر، این شرکت چند بار از اجرای این پروژه عقب‌نشینی کرد. سال 2016 بلومبرگ گزارش کرد که پروژه خودروسازی اپل فعلا تغییر مسیر داده و تولید خودرو را در دستور کار ندارد. همین باعث شد بعضی از نیروهای کار این شرکت به‌شدت ضربه بخورند. وظایف بسیاری از کارکنان تغییر کرد، عده‌ای مشمول تعدیل نیرو شدند و عده‌ای خودشان استعفا دادند. و همه اینها در حالی اتفاق افتاد که سایر رقیبان، خودروسازان و شرکت‌های فناوری، پروژه‌های خودشان را پیش می‌بردند.
و حالا سوالی که مطرح می‌شود این است که چند شرکت خودروسازی باقی مانده‌اند که حاضرند با اپل همکاری کنند؟ نیسان که یکی از گزینه‌های احتمالی است، پس از انتشار گزارشی مبنی بر گفت‌وگوی این شرکت با اپل که در فایننشال تایمز منتشر شد، روز دوشنبه اعلام کرد که مذاکره‌ای با اپل نداشته است.
هزارتوی خودروسازی
طبیعی است که اپل بخواهد وارد یک صنعت تریلیون دلاری شود؛ اما خودروسازی پیچیده است. تسلا که همیشه رویای تولید یک خودروی نرم‌افزار محور را در سر داشته، سال‌ها طول کشیده تا به سوددهی برسد و پولی که درمی‌آورد از فروش خودرو نیست.
حال سوال اینجاست که اپل می‌خواهد در عرصه خودروسازی چه نقشی داشته باشد؟ آیا می‌خواهد خودش ماشین بسازد؟ یا با یک شرکت خودروسازی شریک شود و نرم‌افزار ماشین تولید کند؟ یا کلا برنامه دیگری دارد؟
«سام ابوالسمید»، تحلیلگر حوزه خودروسازی معتقد است که اپل احتمالا به خدمات جابه‌جایی (Mobility Services) گرایش دارد، مثل روبوتاکسی‌ها. این شرکت مدتی است که در پلت‌فرم Didi که یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های تاکسی اینترنتی در چین است سرمایه‌گذاری کرده و در 2019، استارت‌آپ Drive.ai، سازنده سیستم‌های خودروهای بدون راننده را خریداری کرد.
سابقه پنهان‌کاری
شایعات اخیر، یادآور خاطره اپل تی‌وی است. ابتدا بین مردم شایعه شده بود که اپل در حال طراحی دستگاه تلویزیون است؛ اما بعدها این شرکت از یک دستگاه کوچک رونمایی کرد که کنار تلویزیون قرار می‌گرفت. ابوالسمید می‌گوید: «آنها از تولید تلویزیون منصرف شدند چون صرفه اقتصادی نداشت و نمی‌توانستند تلویزیونی بهتر از محصولات موجود در بازار تولید کنند.»
یکی از اعضای سابق Drive.ai به CNN گفته: «وقتی اپل شرکت ما را خرید، از ما خواستند که هیچ‌چیزی را رسانه‌ای نکنیم، ولی معلوم بود که پروژه خودروسازی برایشان جدی است.» اپل در این باره اظهارنظری نکرد.
اپل هر مسیری را که پیش بگیرد باید نه‌تنها با شرکت‌های خودروسازی، بلکه با غول‌های فناوری نیز رقابت کند، به‌خصوص بر سر جذب استعدادها. گفته می‌شود شرکت‌هایی مثل Zoox که تولیدکننده خودروهای بدون راننده و زیرمجموعه آمازون است بعضی از نیروهای اپل را به سمت خود کشانده‌اند. اپل نیز همین کار را با بقیه شرکت‌ها کرده، از جمله پورشه، گوگل و ایمو و البته تسلا. اینکه اپل چه زمانی تصمیمش را نهایی می‌کند، سوالی است که کماکان بی‌جواب مانده. دیر یا زود؟ شاید هم هیچ‌وقت؟ تصمیمشان هرچه باشد، انتظار می‌رود که رویکرد پنهان‌کارانه خود را حفظ کنند و تا دقیقه نود آن را فاش نکنند، برخلاف سایر خودروسازان که خودرویی را که قرار است پنج سال بعد بسازند امروز به رخ مشتریان می‌کشند. با وجود تمام این شایعات، ممکن است خودروی اپل رویایی باشد که هرگز به واقعیت نپیوندد.
ابوالسمید می‌گوید: «من همیشه شک داشته‌ام که اپل واقعا تصمیم بگیرد وارد خودروسازی شود. بارها مسیرش را تغییر داده. انگار در تلاشند بفهمند که آیا واقعا می‌خواهند این کار را انجام دهند یا نه».
تهدیدی برای فولکس؟
«هربرت دیس»، مدیر ارشد فولکس‌واگن در مصاحبه‌ای با یک روزنامه آلمانی گفته که هراسی از اپل ندارد، بااینکه این شرکت فناوری ممکن است در حال تولید یک خودروی الکتریکی باشد. او گفته: «صنعت خودروسازی یک حوزه محدود فناوری نیست که بتوانی یک‌شبه آن را تصاحب کنی». همیشه این گمانه وجود داشته که اپل دیر یا زود، خودروی بدون راننده خودش را تولید خواهد کرد. این گمانه‌ها زمانی تقویت شد که سال 2017، رویترز به نقل از منابع آگاه گزارش کرد که اپل قصد دارد تا سال 2024 یک خودروی مسافربری تولید کند. مورگان استنلی، تحلیلگر و مشاور امور مالی می‌گوید که در حال حاضر، بازار خودروهای الکتریکی و بدون راننده بسیار داغ است و چه زمانی بهتر از حالا که اپل نیز وارد این حوزه شود و در این بازی 10 تریلیون دلاری با سایر خودروسازان رقابت کند؟
یکی از رقیبان، فولکس است که قصد دارد بازار خودروهای الکتریکی را در انحصار بگیرد. در سال 2020 این شرکت نزدیک به 232 هزار خودروی شارژی به فروش رساند. گرچه این رقم، نصف فروش تسلا هم نیست، اما نسبت به سال 2019، رشد 214 درصدی داشته است. این یعنی صنعت عظیم خودروسازی آلمان آماده است که بزرگ‌ترین سازنده خودروهای الکتریکی جهان را به چالش بکشد.
به همین علت است که مدیر ارشد این شرکت گفته: «(وقتی پای رقابت با اپل در میان باشد)، ما ترسی نداریم.» به‌هرحال، اپل اگر قصد تولید خودرو داشته باشد، به یک شریک نیازمند است که فعلا از آن خبری نیست.
به باور «مایکل رمزی»، نایب رئیس و تحلیلگر موسسه گارتنر، اگر شریکی برای اپل پیدا شود، شاید غول‌های خودروسازی مجبور شوند تکانی به خود بدهند و کیفیت و سطح فناوری محصولات خود را ارتقا دهند. او می‌گوید اکوسیستم اپل می‌تواند به‌راحتی و بدون دردسر در خودروهای مختص اپل ادغام شود که هیچ شرکتی به‌جز گوگل نمی‌تواند با آن‌جور شود.
البته اپل در حال حاضر از طریق اپل کارپلی (Apple Carplay) با شرکت‌های خودروسازی مشارکت دارد. کارپلی یک نرم‌افزار است که محتویات آی‌فون شما را در نمایشگر ماشینتان نشان می‌دهد؛ اما تولید و فروش یک خودرو، حتی با همکاری شرکت‌هایی مثل هیوندا و کیا به‌هیچ‌وجه آسان نیست. خودروسازی یک صنعت سرمایه‌بر، تولیداتش زمان‌بر، مقررات ایمنی‌اش سخت‌گیرانه‌تر و حاشیه سود آن نسبت به حوزه لوازم الکترونیکی بسیار محدودتر است.
سال‌هاست که شرکت‌ها وعده تولید خودروهای بدون راننده را به مردم می‌دهند اما به‌جز خودروهای وایمو در آریزونا که این فناوری‌ها در آنها گنجانده شده، سایر شرکت‌ها مثل اوبر و جنرال موتورز هنوز نتوانسته‌اند به این هدف دست پیدا کنند یا به دلیل سختی این پروژه‌ها، کلا از آن دست کشیده‌اند.
گرچه رانندگی برای ما آسان به نظر می‌رسد، اما درباره یک خودروی بدون راننده باید این‌طور تحلیل کرد که عابران پیاده، دوچرخه‌سواران، سایر راننده‌ها و حیوانات غیرقابل‌پیش‌بینی هستند. پس برنامه‌ریزی برای یک ماشین که بتواند در همه شرایط به‌موقع واکنش نشان دهد به‌هیچ‌وجه آسان نیست.
