خوراک‌های رژیمی ویژه بیماران دیالیزی (۱)

موژان زرگرزاده

دیالیز نوعی درمان است که برخی فعالیت‌های کلیه طبیعی را انجام می‌دهد. این درمان معمولاً زمانی که 85 تا 90 درصد عملکرد کلیه‌ها از بین برود و کلیه‌ها قادر به برآوردن نیازهای بدن نباشند مورد نیاز است.

دیالیز چه کار انجام می‌دهد؟

 مواد زائد، نمک و آب اضافی را به منظور جلوگیری از انباشته شدن در بدن دفع می‌کند.

 سطح برخی مواد شیمیایی بدن مثل پتاسیم، سدیم و بی‌کربنات را در خون ثابت نگه می‌دارد.

 به تنظیم فشار خون کمک می‌کند.

چه موادی باید کمتر مصرف شوند؟

 شیر و ماست (در کل، روزانه بیش از نصف لیوان مصرف نشود)، پنیر (بیش از 30 گرم که معادل 1 قوطی کبریت است در روز مصرف نشود)، انواع گوشت، حبوبات و دانه‌های روغنی.

 نوشیدنی‌های زیر حاوی مقدار متوسطی پتاسیم یا فسفر می‌باشند که باید در حد محدود مصرف شوند: قهوه، چای و آب‌میوه‌های تجاری.

مشکلات اختصاصی در بیماران دیالیزی

 افسردگی شایع‌ترین شکایت روانی در بیماران دیالیزی است که پاسخی به واقعیت، ترس یا فقدانی موهوم است. تظاهرات آن شامل خلق افسرده پایدار، تصور و نگرشی ضعیف از خود و احساس ناامیدی می‌باشد. افسردگی مهم‌ترین مشکل روانی است که در صورت عدم شناسایی یا درمان می‌تواند منجر به خودکشی یا قطع دیالیز شود.

 سوء تغذیه یک مساله نسبتاً رایج در بیمارانی است که به مدت طولانی دیالیز می‌شوند و تقریباً یک‌سوم بیماران همودیالیزی و دیالیز صفاقی دچار آن هستند. سوء تغذیه می‌تواند ناشی از دریافت غذای کم و افزایش از دست دادن پروتئین باشد. آثار سوء تغذیه زیاد است و شامل افزایش مرگ و میر و دفعات بستری در بیمارستان، خستگی و بازتوانی ضعیف است.

 افزایش فشار خون به عنوان علت اصلی بستری و مرگ و میر بیماران دیالیزی در نظر گرفته می‌شود.

 از عوارض دیگر موجود در بیماران دیالیزی می‌توان به اختلالات خونی، اختلالات آندوکرین، بیماری استخوان و ... اشاره کرد.

مصرف محدود پتاسیم

 سبزی‌های غنی از پتاسیم عبارتند از: بروکلی، نخود، اسفناج، کدو حلوایی، رب گوجه فرنگی (گوجه فرنگی خام یا پخته فقط به اندازه یک عدد متوسط مجاز است)، سیب زمینی (مگر آنکه پوست آن گرفته شود و

 8 ساعت پیش از پختن در آب خیسانده شود)، آرتیشو، آووکادو، چغندر، کرفس، قارچ، بامیه و فلفل تند.

 میوه‌های غنی از پتاسیم عبارتند از: موز، خرما، انجیر، زرد آلو، آلو، کیوی، طالبی، پرتقال، گریپ فروت، شلیل، گرمک و گلابی.

 در مصرف مایعات زیاده‌روى نکنید. به دلیل از کار افتادن کلیه‌ها مصرف زیاد مایعات باعث مى شود به سرعت حجم خون بالا رود و‌ این حجم اضافى خون را به صورت فشارخون بالا و نارسایى قلبى نشان دهد. از ‌این رو توصیه مى‌شود روزانه بیشتر از 1000 تا1500  میلی‌لیتر مایعات مصرف نشود.

برای خواندن بخش دوم- خوراک‌های رژیمی ویژه بیماران دیالیزی- اینجا کلیک کنید.