گفتگو: رضا حسینمرد ی
تحریریه زندگی آنلاین : دکتر احمدرضا درستی یکی از چهرههای نام آشنای عرصه تغذیه کشورمان، متولد اصفهان است. وی دوران تحصیلات متوسطه و دیپلم خود را در تهران گذرانده و مدرک لیسانس و فوقلیسانس خود را از دانشگاه علوم پزشکی تهران اخذ کرده است؛ اوایل پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی به عنوان جهادگر در مناطق اطراف قزوین (آبیک) خدمت کرد و خدمت سربازی را در منطقه سگزی یزد انجام داده است. میتوان گفت که ایشان تقریباً در همه نقاط کشور فعالیت و خدمت کرده است. وی معتقد است که اهل منطقه خاصی از ایران نیست و همه نقاط کشور، زادگاه اوست، چون در این چند دهه عمر خود در اغلب نقاط ایران زندگی و خدمت کرده است.
بیشتربخوانید:
لطفاً در مورد ریز مغزیها، آجیل و نقش آن در افزایش رشد به ویژه قد کودکان بفرمایید.
مدتی برخی از ریز مغذیها بسیار پرطرفدار شد و توسط افراد غیر متخصص نیز مورد توصیه و تجویز قرار میگرفت. در مواردی قرصها و شربت روی برای کودکان بسیار توصیه میشد. مدتها مواردی از مسمومیت با مکمل دارویی حاوی روی به مطب من مراجعه میشد؛ برخی کودکان به دلیل توصیه به مصرف مکرر مکمل روی جهت افزایش قد و ... دچار تهوع و مسمومیت مرتبط با آن شده بودند.
رعایت اصل تعادل و تنوع در تغذیه بسیار مهم است. در مورد کلسیم نیز توصیه میکنیم که به اندازه و تناسب باید مصرف کرد. کودکانی با عارضه کمخونی توسط والدین به من مراجعه میکنند؛ وقتی جویای نحوه تغذیه میشوم، مشخص میشود که روزانه حدود هشت لیوان شیر میخورند. باید دانست که خوردن کلسیم زیاد که اغلب از طریق لبنیات و شیر تأمین میشود، میتواند فرد را دچار دفع آهن و جلوگیری از خونسازی و رشد طبیعی کند.
باید دانست که بسیاری از فاکتورهای کمککننده رشد مانند پیشسازهای ویتامین و آنزیمهای مورد نیاز در بسیاری از سبزیجات و میوهها است، ولی متاسفانه برخی تصور میکنند که باید صبح، ظهر و شب چلوکباب و چلو مرغ و .... به کودک خود بدهند! خوردن آب سبزیجات نسخهای مهم برای رشد این گونه کودکانی است که از سبزیجات مانند کاهو، کدو، کلم، کرفس و ... مصرف نمیکنند.
مصرف غذای کافی، مناسب و متعادل یک اصل مهم است و گاهی باید از یک متخصص تغذیه کمک گرفت که بدون نیاز به دارو و مکمل، نوع، مقدار و نحوه تغذیه را بر اساس سن و شرایط کودک توصیه کند. در کنار این موضوع همه افراد به خصوص کودکان نیاز به تحرک و فعالیت جسمانی دارند؛ البته خواب هم مهم است. اگر به همه این نکات توجه کنیم، سلامتی، هوش بالا، قد کشیدن و حتی زیبایی کودک را تأمین کردهایم.
هیچ پودر و مکملی در دنیا نتوانسته جای غذا و تغذیه مناسب را بگیرد. حتی به ورزشکاران هم توصیه میشود در کنار تغذیه صحیح درصورت لزوم از مکمل و آن هم زیر نظر متخصص یا مربی با تجربه و دانش استفاده کنند.
بیشتربخوانید:
تغذیه با سلامت پوست و مو تا چه حد ارتباط دارد؟
برخی افراد رژیمهایی مانند رژیم پروتئین میگیرند و نان و برنج را از غذای خود حذف کرده و مصرف نمیکنند. از آنجایی که ویتامینهای گروه B به خصوص تیامین برای متابولیزاسیون در تمام سلولها لازم است، فرد رژیم گیرنده به خاطر کمبود این ویتامین دچار مشکل و ریزش مو میشود. افرادی که نان و برنج را برای طولانیمدت کنار میگذارند، ابروهای آنان نیز شروع به ریزش می‌کند. این نشان میدهد که درست غذا خوردن، به طور واضح با سلامت در ارتباط است. بسیاری از افرادی که به مطب مراجعه میکنند، متاسفانه تحت رژیمهای غذایی نادرست توسط افراد غیر متخصص و ناآگاه قرار گرفتهاند (حتماً دیدید یا شنیدید؟! رژیمهای موتوری سراغ داریم؛ نسخههایی که با پیک موتوری به متقاضی درب منزل رسانده میشود). غذای مناسب به سلامت پوست و مو کمک می‌کند. مکمل ویتامینهای گروه B که در سلامت اعصاب هم نقش دارند توسط ما متخصصین تغذیه در ابتدای کار توصیه میشود. ویتامینهای گروه B در افراد عصبی و پر استرس بسیار کارگشا است.
مردمی که برنج سفید میل میکنند دقت داشته باشند که تقریباً همه ویتامین B1، موجود در پوسته برنج یا همان سبوس آن حذف شده است. وقتی میجوشانیم و آب برنج را حین آبکش کردن دور میریزیم تقریباً یک بیستم ویتامین باقی میماند و بقیه دور ریخته میشود. ولی جالب اینکه با تجویز ویتامینهای گروه B، سریع پاسخ مثبت میگیریم. مگر در مواردی که به خاطر رژیمهای طولانی بدن ضعیف شده باشد. دوره بدخوری موجب بر هم خوردن تعادل بدن و بروز برخی بیماریهای پوست و مو از جمله ظهور قارچ و ضایعاتی در پوست و مو میشود. متخصص غدد و متخصص پوست با همکاری متخصص تغذیه میتوانند کمک کند.
نحوه تغذیه تا چه حد برای دوران سالمندی و پیشگیری از پوکیاستخوان، آرتروز و مشکلات یائسگی که رئوس مثلث بیماریهای مهم این دوران هستند، مؤثر است؟
در این بیماریها نقش تغذیه خیلی مهم است، ولی شما اگر سرطان را نیز در نظر بگیرید، میبینید که تغذیه در بروز سی درصد موارد سرطان نیز مؤثر است. پس ارتباط نزدیکی بین سرطان و تغذیه وجود دارد. نقش سوءتغذیه و بد غذاخوردن در بروز انواع بیماریها مؤثر است. این واضح و روشن است و همه میدانند، ولی مهم آنکه مردم چقدر رعایت میکنند. پیشگیری سه سطح دارد:
پیشگیری (سطح) نوع یک: آنچه کمک می‌کند که به بیماری مبتلا نشویم (دیابت، بیماریهای قلبی وعروقی، پوکیاستخوان و ... مبتلا نشویم) پیشگیری سطح یک یا مقدماتی است. باید بدانیم که چه غذاهایی بخوریم و چه غذاهایی نخوریم. بدین ترتیب اگر فرد رعایت کرد و به تناسب تغذیه‌ای و اندام رسید از بیمار شدن وی تا حد فراوانی جلوگیری میشود.
پیشگیری (سطح) نوع دو: شناسایی به موقع بیماری و اقدام تغذیه‌ای مناسب یا تغییر در شیوه زندگی و فعالیت فیزیکی متناسب، جهت درمان و جلوگیری از پیشرفت آن بیماری در زمره پیشگیری نوع دو است.
پیشگیری (سطح) نوع سه: برای افرادی که بیمارند و با کمک تغذیه دوران حاد و خطرناک بیماری را پشت سر میگذارند است. اگر چه فرد دچار بیماری شده است، ولی با پیشگیری سطح سه عواقب و عوارض بیماری کم میشود و طول عمر وی در این شرایط کمی بهبود پیدا می‌کند.
مثلاً فرد سکته کرده، ولی با افزایش مراقبتهای تغذیه‌ای و تحرک مناسب میتوان به بهبود ادامه حیات وی کمک کرد. پیشگیری نوع سه آخرین تلاش است، چون این افراد باید پیشگیری نوع اول و دوم را رعایت میکردند. تغذیه درتمام مراحل زندگی و بیماریها نقش پر رنگ و بارز دارد. تغذیه سالم، نسخه شفابخش انسانها است.
بیشتربخوانید:
آیا تغذیه با اختلالات روحی و روانی نیز ارتباط دارد؟
تمام فعالیتهای مغز با تغذیه در ارتباط است. دقیقاً بعد از غذا خوردن کارایی مغز نیز کمی تفاوت پیدا می‌کند. سوءتغذیه نیز در سلامت جسم و سلولهای مغزی تأثیر خواهد گذاشت و در نهایت روح انسان دستخوش تغییرات و یا آسیب میشود. بسیاری از افرادی که دچار برخی اختلالات روحی، روانی و افسردگی میشوند باید علاوه بر اقدامات درمانی و دارویی به تغذیه آنان نیز خوب توجه کنیم. این افراد باید یک برنامه مناسب غذایی داشته باشند.
مثلاً کمبود امگا 3 با افسردگی ارتباط نزدیک دارد. حتی امگا 3 یکی از داروهای مهم تکمیلی ضد افسردگی است، البته مصرف این دارو حد و حدود دوزاژ دارد. تذکر اینکه مصرف بیرویه امگا 3 میتواند موجب خونریزی داخلی گردد. بیشک بدغذایی در ایجاد بیماریهای جسم و روان تأثیر دارد.
آیا شما بر گیاهخواری تاکید دارید؟
در مورد گیاهخواری به طور دائمی، توصیه نمیکنم. اگر فردی دچار برخی از بیماریهای قلبی، دیابت، کبد چرب و ... است، ما پیشنهاد میکنیم که حدود یکی، دو ماه گیاهخواری کند و غذای حیوانی کم بخورد، ولی بعد از این مدت باید تعادل رعایت شود. بهتر است به طور متعادل در طول هفته از پروتئینهای گیاهی مانند عدس و لوبیا میل شود و برخی روزها مرغ و ماهی میتوان مصرف کرد؛ البته بهتر است که زیر نظر متخصص تغذیه بسیاری از این توصیهها انجام شود.
این که فکر کنیم هر فردی با هر شرایطی میتواند فقط رژیم گیاهخواری داشته باشد، اصلاً توسط علم تغذیه تأیید نمیشود. علم و دین توصیه به تغذیه سالم و متعادل دارد.
حتی در کتب آسمانی هم توصیه شده که چه نوع گوشت و چطور مصرف شود، البته در بهشت هم نوید این غذاها داده شده (مرغ بریان، کباب و ...) پس میتوان با تناسب و تعادل میل کرد. گیاهخواری صرف میتواند عوارضی در آینده سلامت فرد ایجاد کند.
متاسفانه طی یکسال اخیر با اپیدمی کرونا مواجه هستیم. اهم توصیه‌های شما در این شرایط با توجه به فرارسیدن نوروز و فصل بهار چیست؟
باید به خصوص در این دوران کرونا غذای سالم بخوریم و تحرک کافی تا حد ممکن انجام دهیم. در کنار تعادل در خوردن غذا باید به انواع تحرک از جمله دراز نشست، بشین پاشو، حرکات موزون، حلقه زدن، دویدن در جا و... توجه نمود. مقابله با کمتحرکی در منزل مهم است. بیتحرکی میتواند منجر به بروز بیماریهای مختلف شود.
آجیل بمب انرژی است به خصوص بو داده و شور شده، کهنه هم اگر باشد احتمال آلودگی به آفلاتوکسین وجود دارد، چرا باید چنین چیزی بخوریم؟ اگر روزانه ده عدد بادامزمینی تازه و سالم بخوریم خوب است. آجیل را به اندازه باید تازه خرید و در فریزر نگهداری کرد. انسانی که در طبیعت زندگی میکرد باید آنقدر غذا میخورد تا سیر شود و توانایی یا قدرت فعالیت داشته باشد؛ بتواند در طبیعت و یا مزرعه فعالیت سنگین داشته باشد. غذایی که در طبیعت وجود دارد بسیار از دل طبیعت تهیه شده است. غذاهای سادهای مانند نان و پنیر، سبزیجات، گاهی هم گوشت مصرف میشود، ولی خوردن شیرینی خامهای، پیتزا، ساندویچهای پرکالری و ... مغایر با تغذیه سالم است؛ موقعی که مردم غذا سالم میخوردند سالمتر بودند، چاق نبودند و این مقدار بیمار مشاهده نمیشد، البته در گذشته سطح سواد و دانش پایین بود، آلودگی زیاد بود، انگل و قارچ زیاد بود، ولی فعالیت بدنی زیاد و غذا نسبتاً سالم بود. الان فعالیت بدنی نداریم و زندگی با ریموت از راه دور کنترل میشود.
جلوی تلویزیون نشستهایم و چیپس و موادغذایی مضر و پرکالری حاوی روغن میخوریم. غذاهای فراوری شده و کارخانهای مصرف میکنیم. بیشک باید طبق برنامه غذا بخوریم و فعالیت روزمره و مفید داشته باشیم. حدود یک دهه است که علم تغذیه اثبات کرده، افرادی که غذا میخورند و مرتب باد گلو میزنند میزان مواد اکسیدان خون آنان بالا میرود و آنتیاکسیدانها برای مقابله و پاکسازی سلولی در آنان کافی نیست! این افراد کسانی هستند که زودتر سرطان میگیرند. اگر معده انسان مقداری خالی باشد خیلی بهتر و سودمندتر از پرخوری است. حضرت رسول (ص) 1440 سال پیش فرمودند: قبل از سیر شدن، دست از غذا خوردن بکشید. اگر در این ایام کرونا، عید و هر روزگاری دیگر سالم غذا بخوریم، تحرک کافی و خواب مناسب نیز داشته باشیم، سلامت خواهیم بود.
من این دوران را نیز پشت سر گذاشتم با تناسب تغذیه و رعایت تحرک حتی توانستم کمی وزنم را کاهش دهم. مدتها است که عادت کردم وسیله نقلیهام را دورتر از محل کار پارک میکنم و در هر مرتبه رفت و برگشت جمعاً حدود چهل دقیقه پیادهروی میکنم؛ گرما و سرما تفاوتی ندارد. حتی وسط روز هم تحرک دارم و پیادهروی میکنم.
اینکه خارج از منزل بتوانیم و بخواهیم که غذای سالم و مناسب بخوریم بسیار مهم است. باید در مسافرت و بیرون رفتنهای بهاری نسبت به تهیه آب و غذای مناسب توجه کرد. حتی اگر مجبور شدیم میتوانیم بجای غذای رستوران، نان و پنیر و خیار یا گوجه و سبزی بخوریم.
این ایام بهاری دقت کنیم که خارج از منزل آب سالم تهیه و مصرف کنیم. در آب آلوده انواعی از انگل و سختپوستان میکروسکوپی وجود دارد که میتواند خون و بدن رانیز آلوده به انگل و بیمار کند. هر آب روان و رودخانهای برای استفاده و شستشو مناسب نیست. اگر مجبور شدیم باید قبل از استفاده آب را بجوشانید. متاسفانه برخی آبها، آلودگی شیمیایی دارند و با جوشاندن نیز از بین نمیروند. اگر مجبور شدید دررستوران غذا بخورید حتماً به بهداشتی بودن محیط، پرسنل، ظروف و ... رستوران توجه داشته باشید. اگر در رستوران غذایی برایتان آوردند و دیدید که مورد اطمینان نیست! نگران پول غذا و ضرر مالی خود نباشید، بلکه به خاطر سلامت خود و خانواده رستوران را ترک کنید.
در شرایط کرونا به توصیه‌های کارشناسان و رسانهها توجه کرده و تا جای ممکن از دید و بازدید عید خودداری کنید. اگر جایی بودید واز شما پذیرایی کردند به اندازه میل کنید و اگر نگران ناراحت شدن صاحبخانه بودید فقط بردارید و در ظرف خود بگذارید و میل نکنید. از خوردن غذای چرب خودداری کنید و حتماً سالاد و سبزیجات با غذای خود میل کنید.
مهمترین توصیه‌های تغذیه‌ای برای نوروز و بهار
در خریدهای سال کهنه و سال جدید در خرید همبرگر آماده، گوشتهای چرخ کرده، جوجهکبابی آماده طبخ، ماهی نمک سود و دودی، محصولات گوشتی و ماهی فریز شده (به ویژه از فروشگاههای غیر معتبر) دقت کافی داشته باشید. گاهی برخی از محصولات گوشتی در زمان شروع فساد، توسط معدودی از فروشندگان سودجو به صورت فریز درآورده شده و در معرض فروش قرار میگیرند. به همین ترتیب، گوشتهای در حال سیاه شدن و تغییر رنگ داده را به همراه مقدار زیادی چربی، کنجاله سویا و ضایعات گوشتی، درون چرخهای گوشت شستشو نشده، تبدیل به گوشت چرخ شده کرده و با قیمت نسبتاً ارزان فروخته میشوند. ضمناً مرغهای لیز شده نیز سرنوشت مشابهی داشته و با مقداری پیاز و گلرنگ (گیاهی رنگی جایگزین زعفران، ولی مسمومکننده) و آبلیمو، روغن و نمک (برای خوشمزهتر و سنگین وزن شدن) مخلوط شده و به جوجهکبابی آماده طبخ تبدیل میشوند. خرید سالاد، مواد غذایی سسدار و پرادویه (که ماندگی و فساد و تغییر بو ومزه آنها را تحت تأثیر قرار میدهد) و دیگر مواد غذایی آماده از فروشگاههای غیر معتبربه صلاح نیست؛ این ایام بهترین زمان برای فروش کلیه اجناس روی دست مانده به مشتریان محسوب میشود. از خرید میوههای کهنه، شیرینی به مقدار فراوان، سمنوی کهنه و بویژه خرید از مغازههای غیر بهداشتی و نامطمئن خودداری کنید.
دقت کنید سمنوفروشان روزهای آخر سال یک دیگ سمنو را برای مدت طولانی نگهداری کرده و گهگاه کپک ظاهر شده روی آن را برداشته و بقیه را به فروش میرسانند. ترجیحاً از خرید شیر، سرشیر، خامه، بستنی، ماست و پنیر محلی غیر پاستوریزه نیز جدا خودداری شود. در هنگام دید و بازدید با خویشتنداری در خوردن فراوان آجیل، میوه به مقدار زیاد، مواد غذایی پرچرب، شیرین و نمکی در میهمانیها، میتوان از چاقی و سوءتغذیه اجتناب نمود. حتی مصرف میوه فراوان نه تنها ارزش غذایی بالایی ندارد، بلکه ویتامینهای آن از راه ادرار دفع شده و قند آنهادر بدن به چربی تبدیل میشود.
به هنگام صرف غذا مقدار مناسب برنج، مقداری خورشت (از قسمتهایی که چربی کمتری دارند یا درروغن سرخ شده نیست) و یا ترجیحاً کباب در بشقاب خود قرارداده و بخشی از ظرفیت بشقاب را نیز به سالاد (کم سس) و سبزیجات اختصاص دهید. مصرف تکهای نان و یک پیاله ماست مکمل غذایی خوبی برای شما خواهد بود. از نشستن طولانی مدت و تماشای تلویزیون و انجام بازیهای کامپیوتری پرهیز کرده و فعالیت بدنی مناسبی را نیز برای خود در نظر بگیرید. حضور در پارکها و محلهای تفریحی و خوردن غذای کافی در حد نیاز در اینگونه محلها اگر با مقداری پیادهروی همراه باشد، بهترین روش دید و بازدید خواهد بود. در هنگام خروج از منزل یا مسافرت از آنجا که دسترسی به آب سالم برخی اوقات امکان ندارد، استفاده از آبهای ناشناس میتواند انواع سموم، باکتری، ویروس، قارچ تکسلولی، تخم انگل و انگلهای تکسلولی به بدن فرد وارد کند و بیماریهای مختلف همراه داشته باشد؛ لذا اکیداً توصیه میشود آب سالم و کافی همراه باشد. استفاده از فلاکس که ظرف داخلی آن شیشهای است یکی از بهترین روشهای حمل آب محسوب میشود. ضمناً در فلاکس میتوان آب جوش مورد نیاز جهت تهیه چای را همراه داشت. ضمناً اگر مایلید از ظروف پلاستیکی از قبیل ظرف آب معدنی و یا ظرف دوغ استفاده کنید، فراموش نفرمایید که این ظروف فقط برای دفعاتی محدود قابل استفاده هستند و بهتر است پس از یک تا دو مرتبه مصرف، آنها را دور بیندازید. خرید آب معدنی نیز روش مناسبی برای تأمین آب آشامیدنی است. ضمناً درشرایط بسیار حاد و اضطراری میتوان آب را جوشانده و به مقدار کم مصرف کرد. فراموش نشود که جوشاندن آب فقط ممکن است عوامل زنده بیماریزا را از بین ببرد؛ ولی این کار نمیتواند تمام سموم ناشی از عوامل بیماریزا و همچنین دیگر مواد شیمیایی موجود در آب را زایل سازد.
چنانچه ناچار به صرف غذا در رستورانهای بین راهی شدید، به وجود منبع آب شرب و شست و شوی بهداشتی توجه کافی کنید. اغلب به دلیل نبودن منابع آب سالم و بهداشتی در این رستورانها، ظروف به خوبی تمیز نشده و ضمناً دستان و روپوش آشپزها و خدمه نیز وضعیت بهتری ندارند. اغلب سالادها در این رستورانها از مواد اولیهای تهیه میشود که به خوبی شسته و ضد عفونی نشده که به سلامت لطمه جدی وارد می‌سازند. از صرف غذا در رستورانهای شلوغ حتماً خودداری نمایید، زیرا در چنین شرایطی امکانات کافی و لازم برای رعایت موارد بهداشتی و تغذیه‌ای وجود ندارد. به ظاهر نسبتاً تمیز در و دیوار و احیاناً ظروف نمیتوان چندان اعتماد داشت، ولی با این وجود چنانچه به اجبار به این اماکن راه یافتید، با وسواس کامل ظروف و لیوانها و کارد و قاشق و چنگال را مورد بررسی دقیق قرار دهید تا اگر آثار غذای قبلی در آنها باقی مانده و یا شکستگی و لب پر بودن در ظروف مشاهده کردید از صرف غذا در آنجااجتناب کنید.
استفاده از ظروف یک بار مصرف نیز نباید موجب دلخوشی شما شوند؛ بسیاری از این ظروف غیر استاندارد بوده و در گرمای زیاد غذا و چای، مقداری ترکیبات سرطانزا وارد غذا می‌سازند. ضمناً شستشوی مجدد این ظروف و استفاده مجدد از آنها نیز در برخی اماکن رایج است. صرف یک غذای ساده از قبیل نان و پنیر و خیار و گوجه فرنگی (و احتمالاً مغزگردو) برای حفظ سلامتی بهترین انتخاب محسوب میشود. ضمناً همواره و به ویژه برای کودکان مقداری غذای ساده و میوهجات تمیز و ضدعفونی شده به همراه داشته باشید. به همراه داشتن مقداری نان خشک و بیسکویت، عسل یا مربا، مغزیجاتی از قبیل پسته و بادام و مغز گردو، تنقلات سالم دیگری چون نخود بوداده و کشمش، انجیر خشک، ذرت بوداده، برنج بوداده و گندم بوداده بسیار منطقی خواهد بود. اگردر بین راه ناچار به خرید میوه شده و مواد ضد عفونی در اختیار نداشتید، حداقل مدت چنددقیقه آنها را در محلول پاککننده (یک قاشق غذاخوری مایع ظرفشویی در یک ظرف چهار لیتری آب) قرار داده و پس از شستشوی دقیق پایانی در این محلول، میوهها را به خوبی با آب تمیز شسته و آنگاه استفاده فرمایید. همواره صابون (به صورت تیوب یا مایع و یا صابون کاغذی) و دیگر مواد شوینده و ضد عفونیکننده به اندازه کافی همراه داشته باشید. همراه داشتن ظروف و از جمله لیوان و بشقاب یک بار مصرف نیز کاری عاقلانه خواهد بود.
آجیلهای خام و بوداده و نمکی (یا گاهی بی نمک) در اعیاد و تعطیلات و امثالهم فراوان مصرف میشوند. مغزدانهها از ارزش تغذیه‌ای بالایی برخوردارند؛ با این حال، آجیلها عموماً در هرم غذایی علم تغذیه جزو گروه غذاهای متفرقه قرار میگیرند که توصیه میشود در مصرف آنها صرفه جویی شود. در واقع بدلیل بالا بودن چربی موجود در مغزدانهها، مقدار انرژی تولیدی آنها در بدن نیز زیاد است؛ به گونهای که هر صد گرم مغز دانه بیش از سیصد کیلوکالری انرژی تولید می‌کند. چنانچه فرد در مراسم مهمانی شب عید میوه و غذای مفصلی نیز میل کند، مقدار انرژی دریافتیاش ممکن است بسیار بیش از نیاز بدنیاش باشد. بدین ترتیب دلیل افزایش وزن برخی افراد پس از پایان تعطیلات عید به خوبی روشن است. ورود بیش اندازه کالری به بدن و کمتحرکی علت مهم این اضافه وزن است.
یادآوری میشود که مصرف برخی مغزدانهها در عده بسیار کمی از افراد میتواند ایجاد حساسیت نماید که در این صورت به ناچار این عامل حساسیت باید متوقف شود.
در بین آجیلها، بادامزمینی و سپس بادام برزیلی بیشترین احتمال ایجاد حساسیت را دارند. در هر حال مصرف مقدار کمی از این مواد در حد توصیه متخصص تغذیه برای افراد مختلف با توجه به وضعیت فیزیولوژیک آنها به سلامت کمک کرده، ولی مصرف بیش از اندازه آنها به هیچوجه قابل توصیه نیست.
سالی خوش و توام با شادکامی و سلامت آرزومندیم.
