تبعات استفاده زودهنگام کودکان از تکنولوژی

اعظم حاجی یوسفی - بنیانگذار خیریه کود‌کان نیکوکار موعود‌ ایرانیان

تحریریه زندگی آنلاین : متخصصین سلامت عمومی معتقد هستند که استفاده زودهنگام کودکان از تکنولوژی تبعاتی مانند از بین رفتن خلاقیت در کودکان را به همراه دارد. از آنجا که خلاقیت در کودک از سنین ابتدایی شکل می‌گیرد استفاده بیش از حد از وسایل جانبی، تبلت و موبایل می‌تواند باعث از بین رفتن خلاقیت در آنها شود. و این در حالی است که کودکان بهتر است آنچه را که می‌خواهند با آن سرگرم شوند را خود بسازند، در حالی که تکنولوژی همه چیز را آماده در اختیارشان قرار داده و مانع می‌شود تا کودکان فکر کنند و یا به تعبیری شاید بتوان گفت تکنولوژی کمتر به کودک فرصت تفکر می‌دهد آنچه در این بین بیش از هر چیز مورد اهمیت است، آموزش خانواده‌ها است. خانواده‌ها باید بیاموزند و بدانند چه خطراتی کودک‌شان را تهدید می‌کند و موبایل و تبلت چه اندازه برای فرزندشان مضر است. شاید، با آگاهی دادن به والدین بتوان آنها را تشویق کرد تا وقت بیشتری برای کودکان صرف کنند و برای سرگرم کردن آنها کمتر از اینگونه وسایل استفاده نمایند. البته رسانه‌ها نیز نقش مهمی در آموزش دارند که اگر به طور کامل و دقیق اجرا شود، باعث احساس مسئولیت بیشتر خانواده‌ها خواهد شد، اما متاسفانه رسانه‌ها بیشتر اعلام خطر می‌کنند، در حالی که این مسئله مهم به راه‌حل نیاز دارد.

 بیشتربخوانید:

تاثیر قصه گویی در تربیت کودک

نمونه‌هایی از تجربه‌ها و تحقیقات در مضرات استفاده کودک از موبایل و تبلت

محققان سوئیسی بعد از مطالعات دقیق به این نتیجه رسیدند که استفاده زیاد و مداوم از تبلت و گوشی‌های هوشمند ممکن است منجر به آسیب دیدن یکی از بخش‌های مهم مغز شود. آنها معتقدند: رابطه مستقیمی بین دست و مغز در زمان استفاده از این نوع گوشی‌ها ایجاد می‌شود که می‌تواند باعث به وجود آمدن صدمات و آسیب مغز شود. محققین دیگر دریافتند: گوشی‌ها می‌توانند باعث کم‌خوابی شده و روی هوش، خلاقیت و شادابی کودک تاثیر بگذارند.  برخی دیگر از کارشناسان بر این باورند که استفاده بیش از حد و طولانی‌مدت کودک از گوشی در تنهایی، می‌تواند بر رفتارهای روحی و سلامت کودک تاثیر گذارد.

پژوهش‌های دیگر ثابت می‌کنند گوشی‌های  هوشمند به دلیل آسان کردن کارها و راه‌های جستجو توانایی یادگیری را در کودک کاهش می‌دهند و حتی این امکان وجود دارد تا در زمان استفاده از گوشی‌های هوشمند مهارت‌های ضروری کودک برای ریاضی و درس‌های دیگر خیلی کم و ضعیف شود. از سویی اسیر شدن بیش از حد ذهن کودک برای مدتی طولانی، باعث کاهش آزادی ذهنی شده و همین موضوع می‌تواند جلوی پیشرفت و یادگیری او را نیز بگیرد. برخی دیگر از روانپزشکان کودک نیز معتقدند: تمرکز کودکانی که زیاد از تکنولوژی استفاده می‌کنند، کاهش یافته و حتی ممکن است در آینده دچار افت تحصیلی شوند.

تجربه کشورهای غربی

آنها برای هر سنی اسباب‌بازی خاص خود را دارند. به عنوان مثال، تبلت‌هایی برای سنین پایین، وجود دارد که کودک دائما در آن برنده می‌شود و همین موضوع باعث تقویت اعتماد به نفس در او می‌شود. کاهش اعتماد به نفس می‌تواند یکی دیگر از معایب استفاده از تکنولوژی باشد.

کودک باید بتواند به اسباب‌بازی‌هایش مسلط باشد و  اکثرا برنده شود تا به اعتماد به نفس برسد، در حالی‌که در برخی از بازی‌های موبایلی و تبلت این اتفاق نمی‌افتد و کودک مدام شکست می‌خورد. در نتیجه اعتماد به نفسش پایین می‌آید.

بیشتربخوانید:

راهکار‌های تقویت عزت‌نفس درکودکان

از سوی دیگر در نتیجه استفاده مدام از موبایل و تبلت، ارتباط کودک با هم‌سن و سالانش نیز ممکن است دچار مشکل شود.

علاوه بر آن موبایل و تبلت می‌توانند باعث شوند که کودک از فعالیت نیز باز بماند و در نتیجه هماهنگی بین اندام‌ها خوب شکل نگرفته و حتی این امکان وجود دارد که دچار مشکلات حسی و حرکتی شود.

متاسفانه این روزها والدین کمتر با کودکان بازی‌های فعالیتی می‌کنند و بیشتر سعی دارند از سنین پایین برای فرزندشان بازی‌های فکری تهیه کنند، با این تصور که این کار به بالا رفتن قدرت ذهن کودک کمک می‌کند، در حالی که متخصصین کودک معتقدند، تقویت حس و حرکت نسبت به شناخت اولویت دارد و اگر کودک رفتار حرکتی خوبی نکرده باشد، ممکن است حتی در حل مسائل ریاضی دچار مشکل شود. در هر صورت اگر خانواده‌ها می‌خواهند از این‌گونه وسایل برای کودک‌شان استفاده کنند، اول باید بازی‌های حرکتی و فعالیتی انجام داده و استفاده از تبلت و موبایل به عنوان جایزه، البته با محدودیت زمانی در اختیار کودک قرار گیرد.

به جای گوشی اسباب‌بازی‌هایی با ویژگی‌های مناسب برای کودکان تهیه کنید

اسباب‌بازی‌هایی با قیمت ارزان و نزدیک به دنیای واقعی کودک و اسباب‌بازی‌های شبیه‌سازی شده که باعث تقویت تخیل کودک شود، مانند: وسایل آشپزخانه، وسایل پزشکی و ... .

تا می‌توانید بازی‌های خلاق را به کودکان بیاموزید

بازی‌های خلاقانه به رشد مهارت‌های ریاضی پایه، از جمله هندسه (اندازه و شکل) کمک می‌کنند و می‌توانند آنقدر برای کودک جذاب باشند، که اگر به حال خود رها شود به کرات آنها را انجام خواهد داد. بازی‌های خلاقانه فواید زیادی را باعث می‌شوند. بازی‌هایی مانند: نقش‌بازی، نقاشی، کاردستی و ... فواید بسیاری برای رشد ناشی از بازی‌های خلاقانه دارند. کارهایی مانند: ترکیب رنگ‌ها، نقاشی، رنگ‌آمیزی، بریدن و غیره می‌توانند باعث شوند که کودک آنچه را در سر دارد، روی کاغذ بیاورد و مهارت‌های تمرکز را به کار گیرد.

 بیشتربخوانید:

15 بیماری که گوشی و لپ‌تاپ مسبب آن هستند

از خانه شروع کنید و بازی‌های خلاقانه را به کودک بیاموزید

هنگامی که کودکان دور هم هستند به آنها کمک کنید با هم چیزی ابداع و یا کاردستی درست کنند. این روش می‌تواند به کودکان در بهبود مهارت‌های کلامی و تصویرسازی هم کمک کند و از آنجا که بازی‌های آزاد و خلاقانه تنها یک سرگرمی نیستند، می‌توانند به رشد فیزیکی، ذهنی و اجتماعی کودک نیز کمک و او را برای یک زندگی خلاق آماده کنند. در پایان باید گفت دنیای کودکان امروز با دنیای کودکان گذشته بسیار تفاوت دارد. کودکان در گذشته بازی‌هایی می‌کردند که درس‌های اخلاقی فراوانی در آنها گنجانده شده بود، اما امروز نه تنها از آن بازی‌ها خبری نیست، بلکه متاسفانه گاهی دیده می‌شود کودک از اتاق خود به مادر که در آشپزخانه است، پیام می‌دهد و مادر نیز جوابش را برایش می‌فرستد.  این‌گونه حتی روابط و تعامل هم در حال رنگ باختن است و کم‌کم گفتگوی رو در رو جایش را به پیغام می‌دهد و کودکی که در حال رشد است، بدون گفتگو و تعامل در خانه، اما به دور از خانواده رشد می‌کند.