ناشناخته‌های ایران برای سفر عید

سفر به شهرهای شمالی منجر به نادیده گرفته شدن دیگر جاذبه‌های گردشگری ایران به‌‌ویژه در تعطیلات نوروز شده و گویی، ایران غیر از استان‌های شمالی هیچ جاذبه تفریحی و گردشگری دیگری ندارد. این در حالی است که ایران باتوجه به موقعیت جغرافیایی خود، در سراسر مناطق کشور مملو از جاذبه‌های گردشگری منحصربه فردی است که شاید در هیچ کجای جهان یافت نشود و این حجم از جاذبه‌های گردشگری از دید مسافران نوروزی دور مانده و مقصد همیشگی آنها تنها شمال کشور است.

طی چند روز اخیر که جاده چالوس با چالش بزرگ رانش زمین مواجه شده و این امر منجر به بسته شدن جاده‌های تهران به مازندران شده، از جهتی می‌تواند منجر به هجوم مسافران به سمت جاده قزوین-رشت شود و همچنان سفر به شمال کشور مقصد اول سفرهای نوروزی باشد که در این شرایط، تنها چیزی که عاید مسافران خواهد شد ترافیک‌‌های بسیار طولانی‌‌تر از قبل، کمبود مراکز اقامتی، خستگی و بالا رفتن هزینه‌ها است. در این شرایط سفر که باید فرصتی برای فراغت و استراحت آن‌‌هم پس از 2 سال قرنطینه باشد، تبدیل به شلوغی و ترافیک هجوم بیش از گذشته می‌شود. اما از جهت دیگر بسته شدن جاده‌های تهران به مازندران، می‌تواند فرصت سفر به دیگر مقاصد گردشگری ایران را فراهم کند و این ممکن است در آینده منجر به تغییر انتخاب شمال کشور به عنوان مقصد اول سفرهای نوروزی شده و سفرهای هجومی تبدیل به سفرهای پراکنده به تمامی نقاط کشور شود.

در چند سال اخیر استان‌های جنوبی (خوزستان، بوشهر و به ویژه هرمزگان و سیستان و بلوچستان) بسیار مورد توجه قرار گرفتند که ایام نوروز زمان مناسبی برای سفر به این مناطق است. اما سفر به استان‌های دیگر در ایام نوروز همچنان مورد غفلت قرار گرفته و جاذبه‌های آن ناشناخته باقی مانده‌‌اند. مناطقی در کشور وجود دارند که نوروز با توجه به تعطیلات طولانی، بهترین زمان ممکن برای سفر است.

ایلام؛ ناشناخته‌‌ترین مقصد گردشگری ایران

آنچه از ایلام به اشتباه در اذهان شکل گرفته، اینکه این استان منطقه‌ای سردسیر است که زمان سفر به آن در فصول گرم است و همین دیدگاه منجر به غفلت مسافران از این منطقه در تعطیلات نوروز شده است. در حالی که ایلام به ویژه غرب آن، از اردیبهشت به بعد با گرم شدن هوا چندان مقصد مناسبی برای گردشگران نیست. بنابراین بهترین زمان سفر به این استان در دو ماه اسفند و فروردین است که می‌توان از زیبایی‌‌های آن به بهترین شکل ممکن بهره برد. استانی که جزو نخستین تمدن‌های تاریخ جهان است. از این رو قدیمی‌‌ترین آثار باستانی و تاریخی همانند طاق شیرین و فرهاد، نقش برجسته گل‌گل، شهر باستانی ماداکتو، پل گاومیشان و... را می‌توان در ایلام یافت. علاوه بر آثار تاریخی و باستانی، طبیعت ناب و بکر این استان یکی از بهترین جاذبه‌های ایران به‌‌شمار می‌‌رود که در نوع خود بی‌‌نظیر است.  ایلام به‌‌دلیل وجود کوه‌ها، رودخانه‌ها، آبشارها، مناطق کوهستانی حفاظت شده، غارها و دشت‌های وسیع حاصلخیز مقصد مناسبی برای گردشگران طبیعت‌گرد به‌‌شمار می‌‌رود که می‌توان به کوه چمن‌‌گیر در کبیرکوه، غار کناتاریکه در ارتفاعات سیوان کوه نزدیک به روستای پاکل، منطقه شکار ممنوع زله زرد، آبشار گچان، روستای میشخاص و روستای جعفرآباد و سیمره و تنگه رازیانه اشاره کرد. هزینه سفر به این استان باتوجه به نزدیک مرز عراق بودن، در مقایسه با شهرهای بزرگ گردشگرپذیر و استان‌های شمالی ارزان‌‌تر است.

جشن‌‌های نوروزی کردها

کرمانشاه و کردستان که نمادی از تاریخ و فرهنگ و هنر ایران است یکی از جاذبه‌های گردشگری ایران در هر چهار فصل به‌‌شمار می‌‌روند؛ اما نوروز آن را می‌توان یکی از بهترین زمان‌های ممکن برای سفر به این دو استان سراسر زیبایی دانست. چرا که باتوجه به آداب و رسوم و فرهنگ خاص عید نوروز در میان کردها، جشن‌‌های نوروزی آن شهرتی حتی در حد جهانی دارد. جشن‌‌هایی که مردم با لباس‌‌های آراسته محلی با موسیقی مختص کردی در مناطق مختلف گردهم می‌‌آیند. این جشن در مناطق روستایی به‌‌ویژه در منطقه هورامانات بسیار پرشکوه برگزار می‌شود. مراسم سنتی و باستانی بابایادگار در غرب استان نیز از شهره بسیاری برخوردار است که با نواختن تنبور ساز باستانی ایرانی همراه می‌شود. از این رو، تماشای طبیعت و بناهای تاریخی بی‌‌نظیر کرمانشاه و کردستان به‌‌ویژه هورامانات همراه با جشن‌‌های نوروزی آن شاید یکی از بهترین سفرهای نوروزی باشد. علاوه بر این غذاها و خوراک این منطقه که اکنون ثبت جهانی شده یکی از جاذبه‌های مهم کرمانشاه به‌‌شمار می‌‌رود که نمی‌توان از دنده کباب، خورش خلال، کلانه، آش عباسعلی، شیرینی بژی و نان برنجی به‌‌راحتی گذشت و کوفته‌‌ای که غذای محبوب در روز سیزدهم فروردین است. هزینه سفر به این استان‌ها نیز در مقایسه با استان‌های بسیار گردشگرپذیر ارزان‌‌تر است و می‌تواند یک سفر اقتصادی برای مسافران باشد.

مناطق کویری

کویرگردی یکی از جذاب‌ترین و زیباترین نوع سفرها است که تنها در فصول خاصی امکان‌پذیر است و در تمام ایام سال نمی‌توان به سمت کویرها رفت و از مزایای آن بهره برد. از آبان ماه، تورهای سفر به کویر شروع به فعالیت می‌کنند و تا اواخر فروردین ادامه می‌‌یابد. پس از آن به دلیل گرمای شدید، دیگر امکان رفتن به کویر وجود ندارد. بنابراین، ایام نوروز یکی از زمان‌های مناسب برای سفر به کویر است. زیرا علاوه بر اینکه هنوز آب و هوای کویر مطبوع و معتدل است مسافران زمان کافی برای گشت و گذار در کویرها و شهرها و روستاهای اطراف را خواهند داشت. مرکز ایران مملو از کویرهایی است که امکان سفر را برای مسافران از تمام ایران فراهم می‌کند. کویر مصر، ورزنه، متین‌‌آباد، مرنجاب و ابوزیدآباد در استان اصفهان، کویر کاراکل و ریگ زرین در یزد، کویر شهداد و ریگان در استان کرمان، کویر ریگ جن در استان سمنان و کویر حلوان و زردگاه در استان خراسان جنوبی از زیباترین کویرهای ایران است که یکی از مقاصد مهم سفرها در فصول سرد است اما در ایام نوروز مورد توجه مسافران قرار نمی‌گیرد.

سفر به استان اصفهان و یزد در یک باور اشتباه تنها به مراکز این استان‌ها محدود می‌شود و عمدتا مسافران تنها این دو مقصد را برای سفر می‌‌شناسند و از دیگر جاذبه‌های طبیعی و تاریخی و فرهنگی آن غافل مانده‌‌اند. این در حالی است که شهرستان‌های آران و بیدگل، نطنز، جندق، نایین، خور و خوانسار در استان اصفهان تحت‌الشعاع شهر اصفهان قرار گرفتند و جاذبه‌های گردشگری آنان همچون گلستانکوه در خوانسار، روستای گرمه از توابع نایین، روستای ابیانه و طامه در نطنز، شهر زیرزمینی نوش‌‌آباد در آران و بیدگل و بسیاری از آبشارها و تفرجگاه‌های بکر دیگر آنچنان که باید مورد توجه قرار نگرفته است.

طبیعت استان یزد نیز در بهار و نوروز حال و هوای دیگری دارد. درختان سبز، باد ملایم و آواز خوش پرندگان در لابه‌لای درختان و باغ‌ها در کنار رود این استان را از خواب زمستانی بیدار می‌کند. اردکان، عقدا، روستای خرانق، تفت، میبد و بافق از شهرهای مهم یزد به‌‌شمار می‌‌روند که مناطق روستایی آنها فرصت مناسبی را برای گذراندن سفرهای نوروزی ایجاد کرده‌‌اند. از این رو سفر به یزد را باید فراتر از شهر یزد دید و شناخت و نوروز زمان مناسبی برای تحقق این امر است. خراسان جنوبی هم با دره کالجنی منحصربه‌فرد خود، طبس بسیار زیبا و فردوس بی‌‌نظیرش می‌تواند مقصد مهم سفرهای نوروزی باشد.

توصیه‌های سفرهای نوروزی

اگرچه سفر‌‌ها فرصتی است تا انسان روح و جسم خود را بازیابی کند و نیاز به فراغت در تمامی ایام در انسان‌‌ها وجود دارد، اما در کنار فراهم کردن شرایط سفر برای گردشگران از سوی فعالان و متولیان گردشگری و جوامع محلی، گردشگران نیز در مقابل مکلف به انجام قوانینی هستند که علاوه بر محیط زیست، ارائه‌‌دهندگان خدمات سفر نیز به ادامه فعالیت‌‌های خود راغب باشند. از این رو مسافران موظف به انجام 8 مورد در سفرها هستند:

شاید بسیاری از کسانی که قصد سفر دارند، آگاه نباشند که اوایل فروردین فصل زادآوری حیات‌‌وحش است‌‌، از این روست که قدم گذاشتن در طبیعت باید با احتیاط‌‌های لازم انجام شود تا کمتر تنش و استرس به حیات‌‌وحش وارد شود، این موضوع به ویژه در برنامه‌های طبیعت‌‌گردی که بخش عمده‌‌ای از سفر به پیاده‌‌روی و کمپ کردن در طبیعت می‌‌گذرد محسوس‌‌تر است. گاه طبیعت‌‌گردان در مسیرشان ممکن است با توله‌های حیات‌‌وحش مواجه شوند، توصیه اکید این است که به هیچ عنوان به توله‌ها چه خرس باشد و چه گونه دیگری نزدیک نشوید، این موضوع دو آسیب به همراه دارد، اول اینکه توله بوی بدن فرد را می‌گیرد و ممکن است از سوی مادر طرد شود و دوم اینکه مادرها معمولا در نزدیکی محل توله‌ها هستند و در این مواقع با فرض اینکه فرد قصد صدمه به توله‌هایشان را دارند به شکل تهاجمی وارد می‌شوند تا از فرزندشان محافظت کنند. بنابراین با دیدن هر توله‌‌ای به سرعت محل را ترک کنید. در بهار 1401 هم مشابه دو بهار گذشته هم به واسطه کرونا و هم به دلیل زیبایی عرصه‌های طبیعی، بسیاری از خانواده‌ها ترجیح می‌دهند در طبیعت نزدیک به جاده پیک‌‌نیک کنند‌‌، این پیک‌‌نیک گاه به شکل صرف یک میان‌وعده سبک است و گاه با افروختن آتش همراه می‌شود. اگر به شکل صددرصدی افروختن آتش را نتوان نهی کرد ولی می‌توان گفت اگر آتش روشن کردید از خاموش شدن آن مطمئن شوید. گاهی یک اشتباه کوچک که به نظرمان غیرممکن می‌‌آید، جرقه‌‌ای می‌شود برای آتش‌‌سوزی‌‌ها و حریق‌های بزرگ در جنگل و ما که دوستدار طبیعت هستیم با همین یک بی‌‌احتیاطی ساده باعث از بین رفتن یک عرصه طبیعی می‌‌شویم. نکته تلخ اینکه بیش از 95 درصد از آتش‌‌سوزی‌‌ها و حریق‌‌های جنگل‌‌های ما به واسطه عامل انسانی است که درصد قابل توجهی از آنها به همین بی‌‌احتیاطی‌‌های کوچک برمی‌‌گردد.

در سفر به هر شهر یا روستایی حتما غذاهای محلی آن شهر و روستا را امتحان کنید، ممکن است ذائقه غذایی شما به برخی طعم‌‌ها عادت نداشته باشد مثلا به غذاهای شیرین، چرب و... اما می‌شود تست کوچکی کرد تا تجربه جدیدی به دست آورده باشید. اگر قرار باشد شما در هر روستا و شهری غذایی  را که در خانه خودتان صرف می‌کنید سفارش دهید بخشی از تجربه سفر را از دست داده‌‌اید، زیرا خوراک یکی از گزینه‌های جذاب در هر سفر است. در هنگام عکاسی آن‌‌هم از جامعه محلی حتما اجازه بگیرید. گاهی اجازه نگرفتن و به ویژه عکاسی از زنان و دختران باعث اتفاقات ناخوشایندی می‌شود که هم سفر شما را تلخ می‌کند و هم به گردشگری در آن مقصد صدمه می‌‌زند. این نکته را در نظر داشته باشید که شما به منطقه‌‌ای سفر کرده‌‌اید که به لحاظ فرهنگی ممکن است با فرهنگی که شما در آن رشد پیدا کرده‌‌اید، متفاوت باشد. از این رو بهتر است پیش از سفر به این نکته توجه و تلاش کنید اندکی درباره فرهنگ و آداب و رسوم جامعه میزبان بیشتر بدانید. از رها کردن زباله‌هایتان در طبیعت خودداری کنید، درست است که رها کردن زباله در فضای شهری هم درست نیست اما به هر حال گاه ماموران شهرداری جور خطاهای ما را می‌‌‌‌کشند، ولی در طبیعت رفتگری نیست که بتواند زباله‌های شما را جمع‌آوری کند و برای مدت‌های طولانی یا در همان‌جا می‌‌ماند یا با باد جابه‌جا شده و به عمق طبیعت می‌‌رود که همین موضوع هم برای حیات‌‌وحش مشکل ایجاد می‌کند. در سفر به شهرها و روستاها حتما مایحتاج خود را از آنجا تهیه کنید، این موضوع دو مزیت دارد، هم اینکه محصولات محلی خریده‌‌اید و دوم اینکه به اقتصاد آن شهر یا روستا کمک کرده‌‌اید.

مورد دوم به ویژه باعث می‌شود تا میل این شهر و روستاها به حضور گردشگران بیشتر شود زیرا می‌‌دانند توریسم می‌تواند بهبود‌دهنده شرایط معیشتی آنها باشد. اگر در طبیعت حیات‌‌وحش مصدومی را دیدید همان وقت گوشی تلفن‌‌تان را برداشته و با شماره 1540 تماس بگیرید، این شماره مربوط به محیط‌‌زیست است و آنها به سرعت نیروهای خود را برای تیمار و درمان حیات‌‌وحش مصدوم اعزام می‌کنند. ممکن است صدای خوشی داشته باشید و با قرار گرفتن در طبیعت میل به آواز خواندن در شما ایجاد شود‌‌، اما به واسطه حفظ امنیت حیات‌‌‌‌وحش مجالی به میل خود ندهید‌‌، علاوه بر آن موسیقی با صدای بلند پخش نکنید زیرا وقتی آواز خواندن حس ناامنی برای حیا‌‌ت‌‌وحش ایجاد می‌کند، طبیعی است که موسیقی با صدای بلند نیز چنین تبعاتی خواهد داشت.