در پی انفجار مهیبی که در راکتور چهارم اتمی نیروگاه اتمی چرنوبیل در اوکراین در روز 26 آوریل 1986 رخ داد، مواد رادیو اکتیو فراوانی آزاد شد. این حادثه بدترین فاجعه غیرنظامی تاریخ جهان نام گرفته است. انفجار در نیروگاه چرنوبیل به بسیاری خوش‌باوری‌ها درباره انرژی "پاک" اتمی پایان داد.
از سال 1945 تا کنون بیش از دو هزار انفجار اتمی صورت گرفته است. ایالات متحده آمریکا پس از پایان جنگ جهانی دوم 1039 بمب اتمی، شوروی سابق (روسیه) 718 بمب، فرانسه 198 بمب، بریتانیا و چین هر یک 45 بمب، هند و کره شمالی هر یک سه بمب و پاکستان 2 بمب اتمی به انفجار رسانده‌اند.
ده‌ها هزار انسان تا کنون بطور مستقیم تحت آلودگی اشعه‌های رادیواکتیو آلوده قرار گرفته‌اند. گزارش امروز مرور کوتاهی است بر برخی از بزرگترین حوداث اتمی که انتظار وقوع آن می‌رفت.
هیروشیما: 1945
در همان نخستین ماه‌های پس از انفجاربمب اتمی در هیروشیما حدود 140 هزار تا 350 هزار انسان جان خود را ازدست دادند. در سال‌های پس از این فاجعه نیز میزان سرطان، بیماری‌های قلبی و کبد و همچنین تغییرات هورمونی و کروموزمی در هیروشیما افزایش یافت. امروزه نیز میزان ابتلا به سرطان خون در بین ساکنان هیروشیما بیشتر از ساکنان شهر‌های دیگر ژاپن است.
منطقه ویسموت، شرق آلمان: 1946ـ 1990
منطقه ویسموت که در شرق آلمان قرار دارد، در سال‌های 1946 تا 1990 سومین معدن بزرگ اورانیوم و تامین‌کننده برنامه هسته‌ای شوروی سابق محسوب می‌شد.
طبق آمار اداره حفاظت از آلودگی به تشعشعات خطرناک، از هر 8 کارگر این معدن یکی بر اثر تشعشعات رادیواکتیو جان خود را از دست داده است. به این ترتیب شمار قربانیان بر 7 هزار نفر بالغ می‌شده است. موارد ابتلا به سرطان ریه نیز در این منطقه بالاست.
صحرای نوادا: 1950ـ 1992
آزمایش‌های اتمی که بین سال‌های 1950 تا 1992 در مرکوری (صحرای نوادا) انجام گرفت، آلودگی بسیاری از مناطق آمریکا به تشعشعات رادیواکتیو را به دنبال داشت.
در دندان‌های شماری از کودکان حتی استرانسیم رادیواکتیو کشف شد و موارد ابتلا به سرطان نیز افزایش یافت. در سال‌های 1963 تا 1992 آزمایش‌ها به شکل زیرزمینی صورت می‌گرفتند، اما بروز سوانح سبب می‌شد که غبار‌های آلود به تشعشعات رادیواکتیو به بیرون رخنه کنند.
مجتمع اتمی سلافیلد: 1957
از سال 1952 به بعد بود که اولین راکتور‌های مجتمع اتمی سلافیلد پلوتونیوم مورد نیاز بریتانیا برای ساخت بمب اتمی را تامین کردند.
از سال 1956 از این مجتمع هسته‌ای برای تولید برق استفاده شد. در سال 1957 یکی از راکتور‌های مجتمع مزبور دچار آتش‌سوزی شد. سوانح بیشماری که بعد‌ها روی داد نیز سبب آلودگی خاک و آب دریای منطقه به رادیواکتیو شد. میزان ابتلای کودکان کارگران این مجتمع به سرطان خون نیز بالاست.
هاریس بورگ: 1979
ذوب شدن سوخت هسته‌ای در نیروگاه اتمی Three Mile Island در آمریکا در سال 1979 نخستین فاجعه بزرگ در راکتوری هسته‌ای پیش از فجایع چرنوبیل و فوکوشیما محسوب می‌شود. مقادیر زیادی از تشعشعات رادیواکتیو سبب آلودگی محیط زیست شد. تحقیقات از بالا بودن میزان سرطان در این منطقه سخن می‌گویند. تحقیقات متقابلی که از سوی صنایع اتمی انجام گرفته، این نکته را رد می‌کنند.
چرنوبیل: 1986
در بیست‌و‌شش ماه آوریل سال 1986 در پی انفجاری مهیب در راکتور چهارم نیروگاه اتمی چرنوبیل در اوکراین به دلیل خطای انسانی، مواد رادیواکتیو فراوانی آزاد شدند. حادثه‌ای که بدترین فاجعه غیرنظامی تاریخ جهان نام گرفت. میخائیل گورباچف که در آن زمان رهبر نیرومند شوروی بود، روز‌ها از گفتن حقیقت به افکار عمومی خودداری کرد. این پنهان‌کاری فضایی از عدم اطمینان به رهبران حزب کمونیست شوروی را به‌دنبال داشت.
این دوقلو‌ها بعد از فاجعه چرنوبیل به دنیا آمده‌اند. پدر آن‌ها یکی از کارکنانی بود که پس از فاجعه در تلاش جلوگیری از گسترش تشعشعات بودند و مادر آن‌ها نیز ساکن شهر آلوده چرنوبیل. ذوب شدن سوخت هسته‌ای و همچنین انفجار رآکتور‌ها سبب شد که مقادیر زیادی از تشعشعات رادیواکتیو به بیرون رخنه کند و مناطق زیادی را غیرقابل سکونت سازد. شمار قربانیان چرنوبیل بر بیش از 15 هزار نفر بالغ می‌شود.
پس از فاجعه نیروگاه اتمی چرنوبیل در شوروی سابق، مناطق وسیعی اطراف این نیروگاه که اکنون بخشی از اوکراین و بلاروس است، به دلیل تشعشعات رادیواکتیو خالی از سکنه‌اند. بیش از 350 هزار نفر خانه و زندگی خود را ترک کردند. روستا‌های اطراف مرز اوکراین به کل متروکه شدند.
سیبری: 1993
مجتمع اتمی Tmosk-7 در سیبری که به شهری اتمی می‌ماند و تا سال 1992 نیز وجود آن مخفی نگاه داشته شده بود، در سال 1993 دستخوش انفجار گردید. تشعشعات پلوتونیوم و سزیم رادیواکتیو سبب آلودگی مناطقی از سیبری شد.
در مجتمع‌های اتمی Tmosk-7 و Majak تا کنون دست کم 38 سانحه بزرگ روی داده و سبب شده که در طول سال‌ها، صدهاهزار تن از کارگران و اعضای خانواده‌های آن‌ها به تشعشعات رادیواکتیو آلوده شوند.
فوکوشیما: 2011
در سال 2011 زمین‌لرزه‌ای پرقدرت هزاران نفر را به کام مرگ کشید و بسیاری نیز ناپدید شدند. اما مهم‌تر ویرانی نیروگاه اتمی فوکوشیما بود که دامنه پیامدهایش هنوزهم ناروشن است.
ذوب شدن سوخت هسته‌ای در نیروگاه فوکوشیما شدیدترین آلودگی آب‌های اقیانوس‌های جهان به تشعشعات رادیواکتیو را به دنبال داشت. حدود 19 هزار نفر در پی زمین‌لرزه و خیزش امواجی با ارتفاعی تا 20 متر، جان خود را از دست دادند.
"وقتی همه‌چیز نیست و نابود می‌شود، چه احساسی به انسان دست می‌دهد؟ " فیلم "درود‌هایی از فوکوشیما" پاسخ سینمای آلمان به این پرسش حیاتی است. دوریس دوریه، کارگردان پرآوازه‌ی آلمانی، برای یافتن پاسخ به همین پرسش چند ماه پس از وقوع فاجعه فوکوشیما به مناطق آلوده رفت، تا به چشم خود "نیستی را ببیند و تجربه کند". این فیلم هر چند از نیستی نشان دارد، ولی پیام‌آور شور و عشق بی‌پایان به زندگی است.
منبع: دویچه وله
