ریز نمرات صادرات ۲ ماهه

سهم بخش‌‌‌ها و گروه‌‌‌های اقتصادی سهیم در صادرات غیرنفتی کشور اعلام شد. ریز نمرات صادرات 25گروه کالایی در صادرات دوماه امسال از سوی سازمان توسعه تجارت، از جهش محسوس صادرات، به‌ویژه در دو بخش‌‌‌ «پتروشیمی و میعانات گازی» و «صنعت» حکایت دارد. رشد 1/ 2میلیارد دلاری صادرات بخش پتروشیمی و میعانات گازی، مهم‌ترین بال جهش صادراتی کشور تا انتهای اردیبهشت 1401 بوده است.

به‌موازات این موضوع، افزایش 115 و 86میلیون دلاری صادرات در دو بخش «معدن و صنایع معدنی» و «صنعت» دیگر زمینه‌‌‌های مهم جهش 37درصدی ارزش صادرات غیرنفتی ایران در دوماه نخست 1401 نسبت به مدت مشابه سال قبل بوده‌اند. از آن سو افت 90میلیون دلاری صادرات بخش کشاورزی از مهم‌ترین نشانه‌‌‌های اثربخشی تعرفه‌‌‌گذاری بر صادرات غذا و مواد خوراکی در کشور طی ماه‌‌‌های ابتدایی سال است. بررسی آمارهای سازمان توسعه تجارت نشان می‌دهد که در دوماه منتهی به اردیبهشت امسال، گروه‌‌‌های کالایی «پتروشیمی و میعانات گازی»، «صنایع معدنی فلزی»، «میوه و تره‌‌‌بار»، «محصولات پلیمری» و «سایر صنایع معدنی فلزی» بیشترین ارزش صادرات را در بین سایر گروه‌‌‌های کالایی به خود اختصاص داده‌‌‌اند. در عین حال، ارزیابی‌‌‌ها حاکی از آن است که صادرات در 16گروه کالایی روند افزایشی داشته و در 9گروه کالایی نیز با افت روبه‌رو بوده است. بیشترین افت صادرات در پنج‌گروه کالایی «خشکبار»، «صنایع نوین پیشرفته و دارو»، ‌‌‌ «ماشین‌‌‌سازی و تجهیزات»، «شیرینی، شکلات و فرآورده‌های غلات» و «خودرو و نیرومحرکه» مشاهده می‌شود.

براساس آمارهای سازمان توسعه تجارت، تحولات در پنج‌بخش اصلی صادراتی نشان می‌دهد که «پتروشیمی و میعانات گازی» بیشترین رشد ارزشی را در این بازه زمانی تجربه کرده است. ارزش صادرات در این بخش به 5میلیارد و 145میلیون دلار می‌رسد که نسبت به مدت مشابه سال گذشته 69‌درصد رشد داشته است. صادرات در بخش «معدن و صنایع‌معدنی» با رشد ارزشی 7‌درصد به یک‌میلیارد و 817میلیون دلار رسیده است. «کشاورزی و صنایع غذایی» تنها بخشی است که هم از نظر وزن و هم از نظر ارزش روند کاهشی را طی کرده است. ارزش صادرات این بخش با افت 10درصدی نسبت به مدت مشابه سال گذشته افزایش 805میلیون دلاری را تجربه کرده است. در این بازه زمانی در بخش صنعت نیز 665میلیون دلار صادرات انجام شده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته 15‌درصد رشد را تجربه کرده است. «فرش و صنایع‌دستی» با ارزش 27میلیون دلار رشد 43درصدی را در این مدت ثبت کرده است.

نکته جالب درباره وضعیت محصولات صادراتی کشور این است که در همه بخش‌‌‌های پنج‌گانه بدون استثنا نسبت ارزش به وزن بهبود یافته که این موضوع ناشی از تورم جهانی کالا و برخی افزایش قیمت‌ها ناشی از شوک‌‌‌های تجاری است. در این بین، بخش صنعت وضعیت متفاوتی داشته و همزمان با افزایش ارزش صادرات، حجم صادرات نیز نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد کرده که این موضوع گویای پیچیدگی نه‌چندان بالای کالاهای صنعتی کشور است؛ موضوعی که همواره در بحث‌‌‌های تحلیلگران توسعه صنعتی و پژوهشگرانی که به بررسی تحولات تجارت خارجی ایران می‌‌‌پردازند، پررنگ است و تغییر جدی آن نیازمند سیاست‌‌‌های صنعتی دقیق و استوار مبتنی بر تقویت رقابت‌‌‌پذیری صنایع داخلی است.

صادرات صنعتی

نگاهی به آمارهای صادرات بخش‌‌‌های صنعتی کشور به‌خوبی گویای وضعیت ناموزون توسعه صنعتی در ایران است؛ جایی که بخش‌‌‌هایی از حلقه‌‌‌های صنعتی کشور به‌شدت رشد کرده و توسعه پیدا کرده و بخش‌‌‌هایی دیگر در نتیجه بی‌‌‌توجهی یا سیاست‌‌‌های خطا، توان چندانی برای صادرات پیدا نکرده است. بخش صنعت که متولی تولید محصولات با سطح فناوری بالا و پیچیده است، سهم چندان چشمگیری از صادرات غیرنفتی کل کشور ندارد. صادرات در بخش صنعت در 9گروه کالایی رقم خورده است که به‌جز زیرگروه پلیمری، باقی حوزه‌‌‌ها وضعیت صادراتی قابل‌توجهی ندارند. بیشترین رشد صادراتی در این بخش مربوط به محصولات پلیمری و بیشترین افت هم مربوط به بخش صنایع نوین و پیشرفته و دارو بوده است. چهار گروهی که در این بخش شاهد افت بودند، «نساجی، پوشاک و کفش»، «ماشین‌‌‌سازی و تجهیزات»، «خودرو و نیروی محرکه» و «صنایع نوین و پیشرفته و دارو» هستند.

بیشترین ارزش صادراتی مربوط به گروه محصولات پلیمری است. این گروه 206میلیون دلار صادرات داشته که نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد 48درصدی را تجربه کرده است. صادرات در گروه «شیمیایی» نیز با رشد 52درصدی به 144میلیون دلار رسیده است. «نساجی، پوشاک و کفش» در بازه زمانی دوماهه با افت ارزشی 5درصدی مواجه شده‌ و ارزش صادرات آن به 88میلیون دلار رسیده است. «لوازم‌خانگی» نیز رشد 9درصدی را در ارزش صادرات تجربه کرده و 67 میلیون دلار صادرات را در کارنامه دوماهه صادرات خود ثبت کرده است. صادرات «ماشین‌سازی و تجهیزات» اما با کاهش ارزش 38درصدی روبه‌رو بوده و 59میلیون دلار در این گروه کالایی صادرات صورت گرفته است. «محصولات سلولزی» نیز در این بازه زمانی با رشد 33درصدی ارزش، 42میلیون دلار کالا به بازارهای هدف صادر کرده است. صادرات صنایع برق و الکترونیک ارزشی معادل 40میلیون دلار داشته و رشد 27درصدی را نسبت به بازه مشابه سال گذشته تجربه کرده است. «خودرو و نیروی محرکه» با صادراتی به ارزش 12میلیون دلار، روند نزولی فروش به بازارها را ثبت کرده و کاهش 31درصدی ارزش صادرات در این گروه کالایی رقم خورده است. «صنایع نوین، پیشرفته و دارو» در دوماهه امسال صادراتی معادل 7میلیون دلار داشته‌ که نسبت به مدت مشابه سال قبل 54‌درصد افت پیدا کرده است. نکته جالب در میان همه این صنایع، سطح صادرات نازل صنعت خودروسازی و قطعات وابسته است که به‌رغم حجم عظیمی از منابع در اختیار و دیوارهای بلند تعرفه رخ داده است.

صادرات فرش و صنایع‌دستی

صنایع‌دستی در دوماه منتهی به اردیبهشت امسال صادراتی معادل 22میلیون دلار داشته که نسبت به مدت مشابه سال گذشته 56‌درصد افزایش یافته است. در گروه «فرش دستباف به جز گلیم» نیز شاهد فروش 5میلیون و یکصد‌هزار دلاری بوده‌‌‌ایم که رشد 6درصدی را نسبت به بازه مشابه سال قبل نشان می‌دهد.

صادرات معدن و صنایع معدنی

ارزیابی صادرات فروش در 6 گروه معدن و صنایع معدنی بیانگر آن است که گروه‌های «سایر صنایع معدنی فلزی»، «سایر صنایع معدنی غیرفلزی»، «سایر معدن غیرفلزی» و «سایر مواد معدنی فلزی» با رشد ارزشی صادرات روبه‌رو بوده‌اند و ارزش صادرات دو گروه «صنایع معدنی فلزی» و «صنایع معدنی غیر‌فلزی» نیز روند نزولی را طی کرده است. کاهش 12میلیون دلاری صادرات صنایع معدنی فلزی در کنار افزایش بیش از دوبرابری صادرات سایر صنایع معدنی غیرفلزی از مهم‌ترین اتفاقاتی است که در این بخش از تولید کشور طی دوماه نخست سال 1401 رخ داد. رشد 7درصدی ارزش صادرات کل این بخش در کنار افت حجم صادرات بخش معدن و صنایع معدنی نشانه کوچکی از تحولات قیمتی بازار جهانی است. مرور ریز نمرات صادرات دوماهه این بخش البته وضعیت خوبی را نشان نمی‌‌‌دهد. صادرات در صنایع معدنی فلزی به ارزش یک‌میلیارد و 447میلیون دلار رخ داده است. صادرات این گروه کالایی نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهش یک‌درصدی داشته است. سایر صنایع معدنی فلزی صادراتی به ارزش 164میلیون دلار داشته که نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد 134درصدی را تجربه کرده است. در عین حال، صنایع معدنی غیرفلزی در این بازه زمانی فروشی معادل 126میلیون دلار به بازارهای هدف داشته که بیانگر افت 2درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل است.

ارزش صادرات «سایر صنایع معدنی غیر‌فلزی» 42میلیون دلار بوده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته 141‌درصد افزایش داشته است. همچنین صادرات دوماهه «سایر صنایع معدنی غیرفلزی» نیز ارزشی معادل 25میلیون دلار دارد که رشد 18درصدی را رقم زده است. «سایر مواد معدنی فلزی» نیز صادراتی به ارزش 12میلیون دلار را دوماهه امسال ثبت کرده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد 94درصدی را نشان می‌دهد.

صادرات کشاورزی و صنایع غذایی

براساس گزارش سازمان توسعه تجارت، هفت گروه کالایی در بخش کشاورزی و صنایع غذایی صادرات داشته‌‌‌اند که ارزش صدور کالا در سه گروه کالایی میوه و تره‌بار، خشکبار و شیرینی و شکلات و فرآورده‌‌‌های غلات افت داشته و چهار گروه نیز با رشد ارزش صادرات روبه‌رو شده‌‌‌اند. در عین حال بیشترین رشد صادرات در میان هفت‌گروه مذکور، مربوط به محصولات لبنی بوده که بهبود 50میلیون دلاری را تجربه کرده است. میوه و تره‌بار بیشترین فروش را در دوماهه امسال به خود اختصاص داده است. ارزش صادرات این گروه کالایی 376میلیون دلار بوده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته 9‌درصد افت داشته است.

محصولات لبنی با ارزش صادراتی 109 میلیون دلاری در رده دوم قرار گرفته است. صادرات در این گروه کالایی نسبت به مدت مشابه سال گذشته با افزایش 84درصدی روبه‌رو بوده است. مشتریان خارجی صنایع تبدیلی نیز در این دو ماه 96میلیون دلار کالا خریداری کرده‌اند که نسبت به بازه مشابه سال گذشته افت 56درصدی داشته است. صادرات خشکبار نیز ارزشی معادل 92میلیون دلار داشته که نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهش 56درصدی را تجربه کرده است. ارزش صادرات محصولات حیوانی و صنایع وابسته در این مدت زمان، 51 میلیون دلار بوده و رشد 28درصدی را به ثبت رسانده است. شیرینی و شکلات و فرآورده‌های غلات با ارزش صادراتی معادل 42میلیون دلار، نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهش 16درصدی داشته است. همچنین گل و گیاه دارویی، خوراکی، زینتی و صنعتی نیز در همین بازه زمانی صادراتی به ارزش 39میلیون دلار داشته و رشد آن نیز به 17‌درصد می‌رسد.