تجارت در آخرین ماه سرما

آمار کلی تجارت 11 ماهه

در مجموع صادرات کالایی ایران بدون احتساب نفت‌خام در 11‌ماهه سال‌1401، 8/ 48میلیارد دلار بوده‌است. از این میزان 9/ 17میلیارد دلار صادرات اقلام نفتی (فصل 27) بوده‌است با سهم 7/ 36درصدی و حدود 9/ 30میلیارد دلار صادرات سایر کالاها با سهم 3/ 63درصدی بوده‌است. 7/ 12میلیارد دلار از ارزش کل صادرات بدون‌نفت‌خام طی 11‌ماهه نخست سال‌1401 مربوط به صادرات گاز طبیعی و سایر گازهای بوتان و پروپان ‌مایع‌‌‌‌‌شده با سهم حدود 26‌درصدی بوده‌است. در مقایسه با مدت مشابه سال‌گذشته این آمار در مورد صادرات بهبود 2/ 12درصدی ارزشی را نشان می‌دهد اما از نظر وزنی 2/ 1درصد کاهش داشته است. از منظر واردات در مقایسه با مدت مشابه سال‌گذشته این آمار حاکی از افزایش 3/ 15درصدی و افت 6/ 8درصدی است.

آمار تفکیکی صادرات در 11‌ماهه 1401

آمار صادرات ماهانه کالایی ایران بدون‌ نفت‌خام طی 11‌ماه سال‌1401 به‌طور میانگین 4/ 4‌میلیارد دلار بوده؛ این رقم بدون احتساب فصل 27 طی 11‌ماهه این سال‌ 8/ 2میلیارد دلار است. این رقم برای کل کالاها بدون احتساب نفت‌خام به تفکیک ماه در فروردین 16/ 4میلیارد دلار، اردیبهشت 49/ 4میلیارد دلار، خرداد 75/ 4میلیارد دلار، تیر 52/ 3‌میلیارد دلار، مرداد 8/ 3میلیارد دلار، شهریور 607/ 3میلیارد دلار، مهر 797/ 3میلیارد دلار، آبان 12/ 4‌میلیارد دلار، آذر 92/ 3میلیارد دلار، دی 97/ 8میلیارد دلار و بهمن 56/ 3میلیارد دلار بوده‌است. صادرات فصل 27 برای 11‌ماهه سال‌جاری به تفکیک ماه در فروردین ماه 1/ 1میلیارد دلار، اردیبهشت 59/ 1میلیارد دلار، خرداد 18/ 1میلیارد دلار، تیر 11/ 1میلیارد دلار، مرداد 14/ 1‌میلیارد دلار، شهریور 04/ 1میلیارد دلار، مهر 01/ 1‌میلیارد دلار و آبان 06/ 1میلیارد دلار بوده‌است؛ این رقم در آذر ماه به زیر یک‌‌میلیارد دلار و 95/ 0‌میلیارد دلار می‌رسد و در دی ماه با جهشی چشمگیر به قله 61/ 6میلیارد دلاری صعود می‌کند اما بار دیگر در ماه بهمن به زیر یک‌‌میلیارد دلار می‌رود و با ثبت رقم 82/ 0میلیارد دلاری به کمترین میزان از ابتدای سال‌سقوط می‌کند.

گروه‌های عمده صادراتی در 11ماهه 1401

گروه‌های عمده صادراتی به‌ترتیب عبارتند از: گازهای نفتی و سایر هیدروکربورهای گازی شکل، پلیمرهای اتیلن به اشکال ابتدایی، کودهای معدنی و شیمیایی، ازته، روغن‌های نفتی و روغن‌های حاصل از مواد معدنی قیری، فرآورده‌هایی که دارای 70‌درصد وزنی یا بیشتر نفت یا روغن‌های حاصل از مواد معدنی قیری باشند، الکل‌‌‌‌‌های غیرحلقوی و مشتقات هالوژنه، سولفاته، نیتره یا نیتروژنه آنها، محصولات نیمه‌‌‌‌‌تمام از آهن یا از فولادهای غیرممزوج، کک نفت، قیر نفت و سایر تفاله‌‌‌‌‌های حاصل از نفت یا از روغن‌های مشتق از مواد معدنی غیرقیری، آهن و فولادهای غیرممزوج به شکل شمش یا به اشکال ابتدایی دیگر (به استثنای آهن، سایر میله‌‌‌‌‌ها از آهن یا از فولادهای غیرممزوج فقط آهنگری شده،‌گرم نوردشده یا‌ گرم کشیده‌شده یا‌ گرم اکسترود‌شده، همچنین آنهایی که بعد از نورد‌شدن تاب داده شده‌اند، آلومینیوم به‌صورت کارنشده، مس تصفیه‌شده و آلیاژهای مس به‌صورت کارنشده، روغن و سایر محصولات که از تقطیر قطران‌های زغال‌سنگ در درجه حرارت زیاد به‌دست می‌آید، هیدروکربورهای حلقوی، سنگ‌‌‌‌‌آهن و کنسانتره‌‌‌‌‌های آن، از جمله پییریت آهن تفته شده، روی به‌صورت کار نشده، آمونیاک بدون آب، آمونیاک محلول در آب، مفتول مسی، سایر میوه‌های سخت‌پوست، تازه یا خشک، حتی پوست کنده، هیدروکربورهای غیرحلقوی، سیمان پرتلند (کلینکر و سفید) پلیمرهای استیرن به اشکال ابتدایی، صفحات و ورق‌‌‌‌‌های پلاستیکی ساخته‌شده، گوجه‌‌‌‌‌فرنگی، شیر و خامه شیر، غلیظ شده، یا به آن قند یا سایر مواد شیرین‌‌‌‌‌کننده دیگر اضافه شده، خرما، انجیر، آناناس آواکادو و...تازه یا خشک شده.

مقاصد مهم تاثیرگذار در تغییر ارزشی صادرات

مقاصد صادراتی که بالاترین تاثیر مثبت بر رشد ارزشی صادرات طی یازده‌ماهه 1401 را داشته‌اند عبارتند از: ترکیه، عراق، امارات‌متحده‌عربی، چین، عمان، هند، پاکستان، ارمنستان، موزامبیک، فدراسیون‌روسیه، ترکمنستان، جمهوری‌آذربایجان، سنگاپور، ونزوئلا، آفریقای‌جنوبی، اردن، تاجیکستان، سودان، کویت و بنگلادش. بنا بر آمار گمرک این 20کشور با مجموع صادرات نزدیک به 43‌میلیارد دلاری ایران به آنها و مشارکت 9/ 14واحد ‌درصدی، بیشترین تاثیر مثبت را داشته‌‌‌‌‌اند.

مقاصدی که بیشترین تاثیر منفی بر رشد ارزشی صادرات طی 11‌ماهه 1401 را داشته‌اند عبارتند از: قطر، رومانی، قرقیزستان، فیلیپین، کنیا، تانزانیا، مجارستان، سری‌لانکا، میانمار، تایوان، برزیل، اوکراین، الجزایر، ایتالیا، تایلند، آلمان، ازبکستان، افغانستان، غنا و اندونزی. بنا بر آمار گمرک این 20 کشور با مجموع صادرات نزدیک به 2/ 4میلیارد دلاری ایران به آنها و مشارکت منفی 1/ 3واحد‌ درصدی بیشترین تاثیر منفی را داشته‌‌‌‌‌اند.

قیمت‌های جهانی گروه‌های اصلی کالاهای اساسی در بهمن ماه

صادرات کالایی ایران عمدتا شامل مشتقات انرژی و مواد غذایی است که بیشتر آنها تورم داشته‌‌‌‌‌اند. قیمت انرژی در فوریه (بهمن) 2023 نسبت به ماه پیش از آن کاهش 3/ 7درصدی داشته است. دلیل این کاهش ارزش افت 19‌درصدی بهای گاز طبیعی و کاهش 98/ 0درصدی بهای نفت‌خام است. کالاهای غیر‌انرژی نسبت به ماه پیش از خود افت 8/ 0درصدی نشان می‌دهند. دلیل این کاهش قیمت افت بهای مواد معدنی و فلزات در مقابل افزایش بهای اقلام کشاورزی بوده‌است. محصولات کشاورزی 1/ 1‌درصد نسبت به ماه پیش از آن افزایش نشان می‌دهد که به دلیل افزایش توام اقلام خوراکی و آشامیدنی است. در این گروه به تفکیک نوشیدنی‌ها و خوراکی‌ها به‌ترتیب 2/ 5 و 03/ 1‌درصد افزایش نشان می‌دهند که در مورد خوراکی‌ها هرچند ذرت دامی، روغن پالم و سویا، پنبه پودر ماهی، برنج و کائوچو افت ارزش داشته‌اند در مقابل روغن نارگیل، دانه، سویا، موز، گندم و شکر افزایش قیمت داشته‌‌‌‌‌اند. کودها 6/ 5درصد افت ارزش داشته‌اند و مواد معدنی نیز روندی کاهشی در نسبت به مدت مشابه سال‌گذشته نشان می‌دهند که به دلیل افت بهای اکثر فلزات شامل آلومینیوم، مس، روی، قلع، سرب، نیکل و در مقابل افزایش بهای سنگ‌آهن بوده‌است.

قیمت جهانی غذا در بهمن ماه

در گروه مواد غذایی شاهد افت حدود 6/ 0‌درصدی شاخص‌کل بهای مواد غذایی در ماه فوریه (بهمن) 2023 نسبت به ماه قبل بوده‌‌‌‌‌ایم که برای یازدهمین ماه متوالی کاهش داشته‌‌‌‌‌اند. این میزان در مقیاس ماه، کاهش 8‌درصدی نسبت به ماه مشابه سال‌قبل داشته است؛ افزایش اندک و 3/ 0درصدی بهای گندم در این ماه همراه با رقابت بین عرضه‌‌‌‌‌کنندگان در استرالیا و آمریکا و رشد 1/ 0درصدی بهای ذرت ناشی از تضعیف شرایط تولید در آرژانتین ضمن تقویت صادرات برزیل است. افت 9/ 0‌درصدی بهای جو به دلیل افزایش دسترسی به این محصول در مناطق نیمکره‌جنوبی و افت یک‌درصدی بهای برنج به دلیل تضعیف ارزش پول ملی در برخی کشورها همراه با افت فعالیت صادراتی عرضه‌‌‌‌‌کنندگان این محصول است.

استمرار افت بهای اکثر روغن‌های خوراکی به دلیل افت تقاضای جهانی برای واردات پالم و سویا چشم‌‌‌‌‌انداز مثبت افزایش عرضه در منطقه آمریکای‌جنوبی برای سویا و تداوم افت بهای روغن‌های آفتابگردان و کلزا به علت افزایش ظرفیت صادرکنندگان این محصولات بوده‌است. افت بهای اکثر محصولات لبنی با شدت بیشتر برای شیرخشک و کره به دلیل افت تقاضا و حجم بالای خریدهای قبلی و افزایش عرضه به علت افزایش تولید فصلی شیرخام در اروپای‌غربی بوده‌است.

برای هشتمین ماه متوالی بهای گوشت مرغ به دلیل عرضه قابل‌توجه و افت تقاضای وارداتی افت داشته است و این به‌رغم تشدید آنفلوآنزای مرغی در برخی کشورهای تولیدکننده عمده همراه با ثبات نسبی بهای گوشت گاو و گوسفند به دلیل تعادل وضعیت عرضه و تقاضا در این گروه بوده‌است.

تضعیف چشم‌‌‌‌‌انداز تولید شکر در هند همراه با افزایش تقاضا برای واردات جزو عوامل اصلی رشد بالای قیمت این محصول در ماه موردبررسی است.