عصر ایران؛ ترنم تهرانی - مطابق یک تحقیق علمی، افرادی که در طول 24 ساعت استراحتی دارند که با فعالیت منقطع می‌شود در معرض تجربۀ اختلالات خلقی قرار می‌گیرند و سطوح پایین شادی و حس فزایندۀ انزوا را تجربه می‌کنند. محققان می‌گویند این یافته‌ها بر اهمیت چگونگی متعادل کردن استراحت و فعالیت تاکید دارند.
دانیل اسمیت، پروفسور روانکاوی دانشگاه گلاسگو و پژوهشگر ارشد این تحقیق می‌گوید: «از آنجا که انسان امروز براساس الگوی 24 ساعته زندگی می‌کند و از آنجا که تا سال 2050 دو سوم جمعیت جهان در شهرهایی ساکن خواهند بود که اختلال شبانه‌روزی در آن‌ها بسیار محتمل است، این امر مسئله‌ای کاملا جدی در مورد سلامت جمعی به شمار می‌رود. اینکه چگونه الگوهای طبیعی خواب و فعالیت را مورد ملاحظه قرار می‌دهیم و چطور شهرها یا مشاغل را برای حمایت از سلامت روانی افراد طراحی می‌کنیم از مقوله‌های مهم محسوب می‌شوند.»
گروهی از محققان اهل اسکاتلند، ایرلند و سوئد که گزارش تحقیق خود را به مجلهۀ «Lancet Psychiatry» سپرده‌اند، دربارۀ چگونگی انجام این تحقیق که با واکاوی داده‌های «UK BioBank» از سال 2006 به بعد صورت گرفته، توضیح داده‌اند.
این تحقیق که بزرگ‌ترین پژوهش در نوع خود است با همکاری کمپانی تحقیقاتی UK BioBank صورت گرفته است که اطلاعات سلامت 500 هزار شرکت‌کننده را که بین 37 تا 73 سال سن داشتند جمع‌آوری کرده است.
برای کشف ارتباط میان سلامت روانی و چرخۀ 24 ساعتۀ خواب و فعالیت که با عنوان "ریتم شبانه‌روزی" شناخته می‌شود، این تیم اطلاعات بیش از 91 هزار شرکت‌کننده‌ای را که در سال‌های 2013 تا 2015 مچ‌بند ردیاب فعالیت را به مدت یک هفته به دست‌شان بسته بودند، بررسی کرده است.
اسمیت می‌گوید: «این مچ‌بند نقاط داده‌ای 100 حرکت را در سه بعد بر ثانیه طی یک بازۀ زمانی هفت روزه جمع‌آوری کرد.» سپس این تیم عملکرد افرادی را که به طور میانگین فعال بودند طی 10 ساعتی که بیشترین فعالیت روزانه را داشتند با 5 ساعتی که کمترین فعالیت را داشتند، مقایسه کرد تا رقمی را که با عنوان "دامنۀ نسبی" می‌شناسیم، به دست آورَد.
اسمیت می‌گوید: «دامنۀ نسبی از ناهماهنگی یا اختلال در نظم روتین خواب و فعالیت، اطلاعاتی به ما می‌دهد. افرادی که طی روز فعال هستند و در شب راحت می‌خوابند، زندگی سالمی دارند. امتیاز دامنۀ نسبی آن‌ها معمولا بالا خواهد بود. از طرفی کسانی که به اختلال در خواب‌شان عادت دارند یا چند ساعتی را شب زنده‌داری می‌کنند و تمایل دارند در روز فعالیتی نداشته باشند، دامنۀ نسبی‌شان پایین است.»
محققان نگاهی به نتایج پرسشنامه‌هایی کردند که شرکت‌کنندگان هنگام ثبت همکاری با UK BioBank پر کرده بودند. آن‌ها در این نظرسنجی‌ها عواملی مانند تنهایی، زمان‌های واکنش و روان‌رنجوری را مشاهده کردند.
همچنین پاسخ‌های شرکت‌کنندگان به پرسشنامۀ بعدی را که به واکاوی وجود افسردگی یا اختلال دوقطبی در آن‌ها می‌پرداخت، بررسی کردند. هر چند تمامی افرادی که مچ‌بند به دست کرده بودند به سؤال‌ها پاسخ ندادند اما محققان باور داشتند تعداد شرکت‌کنندگان برای تحلیل رابطه‌ها کافی است.
شرکت‌کننده‌ها پس از تکمیل پرسشنامه، براساس دامنۀ نسبی و تحلیل نتایج به پنج گروه تقریبا مساوی تقسیم شدند.
یافته‌ها حاکی از آن بود که زمانی که عواملی مانند سن، جنسیت، فصلی که فرد مچ‌بند را دست کرده، موقعیت اقتصادی-اجتماعی، سیگار کشیدن و تجربۀ بحران در کودکی مورد توجه قرار می‌گیرند دامنۀ نسبی پایینی پدیدار می‌شود که با فقدان سلامت روانی در ارتباط است.
درصد تنهایی در گروه بعدی، که دامنۀ نسبی پایین‌تری داشتند تا 9 درصد افزایش داشت و داشتن سابقۀ افسردگی و اختلال دوقطبی به ترتیب تا 6 درصد و 11 درصد افزایش یافت. این در حالی است که میزان شادی و رضایت از سلامتی کاهش می‌یابد و زمان‌های واکنش کندتر می‌شود.
اسمیت ناچیزی این ارقام را تایید می‌کند اما از طرفی به اهمیت آن‌ها معتقد است. او می‌گوید: «این آمار مهم است چراکه به نظر می‌رسد می‌توان آن را به همه تعمیم داد. از طرفی یافته‌ای محکم و مستدل برای فقدان سلامت روانی و پیامدهای شناختی است.»
اسمیت در ادامه می‌گوید جالب است که در زمانی که بسیاری از عوامل را مورد ملاحظه قرار دادیم این ارتباط ثابت ماند. هرچند این مطالعه کاستی‌هایی داشت؛ دادۀ فعالیت افراد فقط طی یک هفته گردآوری شده بود. نوجوانان نیز در این مطالعه مورد بررسی قرار نگرفتند و همۀ ما می‌دانیم نوجوانی دوره‌ای مهم در شکل‌گیری سلامت روانی و ساعت بدن است.
اسمیت توصیه می‌کند افراد پس از ساعت 10 شب از انجام فعالیت‌هایی مانند استفاده از موبایل یا برخاستن از رختخواب برای درست کردن نوشیدنی اجتناب کنند چراکه ریتم شبانه‌روزی را مختل می‌کنند.
کسانی که در طول شب فعالیت بیشتری نسبت به روز دارند با مشکلات بیشتری مواجه می‌شوند در حقیقت افرادی هستند که "بهداشت خواب" ضعیفی دارند.
هرچند او اضافه می‌کند فعالیتی که افراد در طول روز مشغولش می‌شوند مهم است و باید طی روشنایی روز فعال باشند و طی شب فعالیتی نداشته باشند: «به خصوص در زمستان دانستن اینکه صبح بیرون از خانه و به هوای آزاد می‌روید به اندازۀ داشتن خوابی آرام در شب و استفاده نکردن از موبایل مهم است.»
دکتر پاول کلی از دانشگاه باز انگلستان معتقد است این یافته‌ها به رشد پژوهش‌های مرتبط با ریتم شبانه‌روزی و سلامت روانی کمک کرده است؛ اما می‌گوید یادآوری این نکته مهم است که ساعت بدن افراد با یکدیگر متفاوت است؛ به این معنی که انعطاف در محل کار و مدارس امری قابل توجه است و نمی‌توان برای همۀ انسان‌ها یک نوع زمان‌بندی را در نظر گرفت.
