خلقت فرشتگان
از مجموع آیات، چیزی در مورد نوع خلقت فرشتگان به دست نمی آید.انسان و جن را می فرماید که از چه خلق شده اند اما فرشتگان را نمی گوید.
شاید بتوان استظهار کرد که فرشتگان ماده ی قبلی ندارند اما جن و انس موجوداتی جسمانی هستند که از ماده خلق شده اند.
بلکه شاید هم بتوان از آیه ی:
بنی اسرائیل/85:
قل الروح من امر ربی .
استظهار کرد که روح، نه روح انسانی دارای حقیقت ویژه ای است که امر الهی است.بر این اساس شاید بتوان دریافت که فرشتگان موجودهای جسمانی نیستند و منطبق اند بر آنچه که در فلسفه «مجرد» می نامیم.و ممکن است مجرد برزخی یا مجرد تام عقلانی باشند، و یا چه بسا به حسب مراتب، فرق کنند: برخی، فرشتگان برزخی، مجرد برزخی باشند یعنی شکل و قیافه داشته باشند و خواص ماده را نیز، آنطور که در روایات آمده است که نکیر و منکر، به صورت های مختلف به دیده ی مرده، ظاهر می شوند، و برخی نیزممکن است مجرد تام باشند.
بهر حال، شاهد قطعی از آیات نداریم.
اگر این شواهد ظنی را بتوان جمع بندی کرد، می توان گفت تعبیر:
فاطر/1:
اولی اجنحة .
نیز در مورد فرشتگان، تعبیر کنایی است همانگونه که وقتی می فرماید:
فجر/22:
و جاء ربک .
خدایت آمد، تعبیر آمدن در مورد خدا را با قرینه در می یابیم که تعبیر مجازی است، همانطور هم «صاحبان بالها» را در مورد فرشتگان می توانیم گفت یعنی مراتب نزول و عروج.چون نزول از عالم بالا انجام می گیرد و یا عروج به سوی عالم بالا، پس وسیله ی آن هم باید مناسب باشد، نه اینکه براستی بال جسمانی مراد باشد.اگر نزول و عروج، معنوی است (که استظهار آن بعید نیست)، می توان گفت که این بالها نیز وسیله ی نزول و عروج یعنی نشانه ی یارایی فرشتگان است بر نزول و عروج.آنگاه، می توان دریافت که در داشتن این یارایی و قدرت، فرشتگان با هم فرق دارند: برخی ضعیف ترند دو بال دارند و آنها که قویترند سه بال و چهار بال و:
فاطر/1:
یزید فی الخلق ما یشاء .
