به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، آیت‌الله محمدرضا نکونام، مدرس عالی حوزه سه‌شنبه، 13 اسفندماه، در ادامه جلسات تفسیر آیات سیاسی و اجتماعی قرآن بیان کرد: موضوع آیات 275 تا 279 سوره بقره یک مشکل عمده اجتماعی یعنی ربا است. این آیات در این جهت زمینه‌های متفاوتی را بیان می‌کند. ربا چون یک مسئله عمده اجتماعی است و سابق از اسلام نیز حرام نبوده و بین مردم معمول بوده است با مصادیق دیگر عصیان نیز متفاوت است اسلام یک عمل جراحی باز در سطح جامعه برای از بین بردن آن انجام می‌دهد.
ربا ملاکی برای ایمان و کفر است
وی ادامه داد: چون موضوع این آیات ربا است خطاب آن فقط مومنین نیستند بلکه همه انسان‌ها چه کافر چه مومن خطاب این آیات هستند؛ چرا که بر اساس این آیات اگر شخصی ربا گرفت و بر اساس حکم حرمت ربا عمل نکرد کافر و اهل آتش خواهد بود اما اگر کسی توبه کرد و اهل ربا گرفتن نشد اهل ایمان خواهد بود. بر این اساس ربا ملاکی برای ایمان و کفر است.
این مدرس عالی حوزه عنوان کرد: آن چیزی است که در این آیات ساکت است این است که«وَإِنْ تُبْتُمْ فَلَکُمْ رُءُوسُ أَمْوَالِکُمْ» اگر پذیرفتید حکم ربا را و توبه کردید مال و اموال‌تان مال خودتان است و پولتان و مالتان محترم ایست اما اگر نپذیرفتید «فَإِنْ لَمْ تَفْعَلُوا فَأْذَنُوا بِحَرْبٍ مِنَ اللَّهِ وَرَسُولِهِ» دیگر مصونیت ندارید چون که عدم قبول و پذیرش حکم ربا به منزله اعلام جنگ با خداوند است و کسی که در جنگ با خداوند است دیگر مال و پولش محترم و مصون نیست. همچنین کسی که بعد از اعلان حکم خداوند مبنی بر حرمت ربا آن را نمی‌پذیرد یعنی در حقیقت می‌خواهد در مقابل حکم خداوند ایستادگی کند لذا تکلیفش از ظرف عادی خارج است.
ربا از عوامل تورم و رواج بی‌کاری در جامعه است
آیت‌الله نکونام بیان کرد: مسئله دیگری که در مسئله ربا مهم است این است که در اسلام عناوین دیگری مانند مرابحه، متاجر، مضاربه و مساقات داریم و علت اینکه اسلام ربا را در میان عناوین دیگر بایکوت کرده است در تفاوت بین این عناوین با رباست. و آن تفاوت این است که در مورد همه این عناوین مصادیق خارجی وجود دارد اما در ربا پول به پول است و هیچ چیزی در خارج وجود ندارد و به عبارت دیگر ربا فعل خارجی ندارد. بر همین اساس است که ربا تورم می‌آورد و باعث ایجاد اشتغال نمی‌شود.
کار بانک‌ها ربا نیست
وی اظهار کرد: کاری که بانک‌ها انجام می‌دهند ربا خواری نیست چرا که آنچه که در ربا مهم بود و ماهیت ربا را شکل می‌داد این بود که ربا پول به پول بود و مصداق فعل خارجی نداشت اما بانک‌ها این کار را نمی‌کنند. آنها پول را می‌گیرند و بعدا به کسی دیگر می‌دهند. آنها تعامل می‌کند. در حقیقت بانک‌ها مانند بنگاه‌های مسکن عمل می‌کنند یعنی به کسی که می‌خواهد خانه بخرد مشاوره می‌دهند و خانه‌های مناسبش را برایش پیدا می‌کنند و آن پولی که می‌گیرند نیز پول علم‌شان است. بانک‌ها پول مردم را که نمی‌دانند چگونه و کجا باید سرمایه‌گذاری کنند را می‌گیرند و آن را به کسانی که می‌دانند چگونه باید سرمایه‌گذاری کرد می‌دهند تا سرمایه‌گذاری کنند و این تعامل شغل است و فواید عقلانی نیز دارد.
این مدرس عالی حوزه ابراز کرد: این تعامل چیزی است که باید در دیگر امور مانند ثبت احوال نیز باشد، چون در کل جامعه است و کار عمومی جامعه است دولت باید در بقیه امور این تعامل را فراهم کند و خودش نیز دخالت نکند مانند ثبت اسناد و ثبت احوال؛ دولت باید در مسئله ازدواج تعامل را ایجاد کند و اعلام کند که مثلا این قدر دختر، این قدر پسر، این قدر بیکار، این قدر با کار وجود دارد و تعامل را ایجاد کند و به طور کلی مشکل ازدواج در کشور این است که جوان نمی‌داند چه کسی را باید بگیرد همه مشکلات دیگر مانند پول، خانه و کار و اینها صحیح نیست مشکل اصلی این است که جوان نمی‌داند چه کسی را بگیرد و در نهایت یا نمی‌گیرد و یا کسی را می‌گیرد که شاید خودش میل نداشته باشد.
بانک‌ها وکیل مردم در نحوه سرمایه گذاری هستند
وی ادامه داد: بنابراین بانک‌ها پول مردم را می‌گیرند و به کسی می‌دهد که کار کند و در نهایت از آن کس سودی می‌گیرد که قسمتی از آن را خودش بر می‌دارد و قسمتی را به کسانی که سپرده گذاری کرده‌اند و پول به بانک سپرده‌اند می‌دهد. به عبارت دیگر بانک‌ها وکیل پول مردم در نحوه سرمایه گذاری کردن هستند؛ پس بانک مضاربه سببی می‌کند یعنی اینکه شخص خودش مضاربه نکرده است و این پول را به شخص دیگر یا نهاد مطمئنی داده است که با پولش مضاربه کنند و چون مضاربه است نحوه‌های مختلفی دارد؛ مثلا اینکه چقدر پول در بانک قرار است بماند در سود پول سپرده گذاری شده تاثیر دارد. لذا از لحاظ ساختار عملی هیچ اشکالی ندارد که به بانک‌ها پول بدهید که کار کنند و سود بگیرید.
