به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، آیت‌الله محمدرضا نکونام، مدرس عالی حوزه دوشنبه، 12 اسفندماه، در ادامه جلسات تفسیر آیات سیاسی و اجتماعی قرآن بیان کرد: خداوند در سوره بقره می‌فرماید: «فَإِنْ لَمْ تَفْعَلُوا فَأْذَنُوا بِحَرْبٍ مِنَ اللَّهِ وَرَسُولِهِ وَإِنْ تُبْتُمْ فَلَکُمْ رُءُوسُ أَمْوَالِکُمْ لَا تَظْلِمُونَ وَلَا تُظْلَمُونَ؛ پس اگر چنین نکنید و به رباخوارى ادامه دهید، بدانید که از جانب خدا و رسولش پیکارى بر ضد شما برپا خواهد شد و اگر توبه کنید، سرمایه‌هایتان ـ که آمیخته با ربا نیست ـ از آنِ شماست؛ نه ربا مى‌گیرید که ستم کنید و نه سرمایه‌هاى شما توقیف مى‌شود که به شما ستم رود».
وی ادامه داد: خداوند در بحث ربا جهاتی از امور را دنبال می‌کند که هم زمینه‌های علمی و واقعی و هم ساختار عملی و هم مباحث اجتماعی و مردمی دنبال می‌شود در بیان آیه 279 می‌فرماید این انسانی که معصیت کرده و گناه کرده و انسان شایسته و سالمی نیست بلکه انسان گرفتار و پریشانی است که جامعه و مردم را پریشان کرده اما امنیت اقتصادی او با پر جاست.
فقدان امنیت اقتصادی به انحطاط اجتماعی می‌انجامد
این مدرس عالی حوزه بیان کرد: در ربا دلیل اینکه ما سلف (گذشته‌ها) را بخشید چون تذلل در جامعه و اجتماع پیش نیایید در این جا هم همین طور است امنیت اقتصادی اگر در جامعه نباشد انحطاط اجتماعی به وجود خواهد آمد. امنیت اقتصادی که وجود نداشته باشد کارهای زیرزمینی در جامعه به وجود می‌آید.
آیت‌الله نکونام اظهار کرد: مسئله دوم در این آیه بخش پایانی آیه است که خداوند می‌فرماید: «لَا تَظْلِمُونَ وَلَا تُظْلَمُونَ» ظلم نکنید و ظلم هم نبینید ظلم کردید ظلم می‌بینید، عظمت اسلام به این دو قانون منع ستمگری و ستم‌پذیری است و از منظر اسلام هر دو معصیت است. قهرا ستم‌پذیری باعث می‌شود که ستمگر، ستمگر شود.
اسلام مخالف سکوت مسلمانان در برابر حکومت‌های ظالم است
وی ادامه داد: دلیل این که فقط یک بار در قرآن کلمه «مظلوم» آمده است این است که خداوند نخواسته مظلوم را ترویج کند و اگر در مورد امام حسین (ع) می‌گوییم مظلوم است او مظلوم ضعیف نبوده است بلکه مظلوم قوی است بر همین اساس است که مظلوم واژه مقدسی نیست. بنابراین اساسا ستمگر به اقتضای ظرف ستم‌پذیری ستمگر می‌شود و از همین جهت است که مظلوم نیز شریک ظالم است. در حالی که در جوامع مسلمین این طور نیست در جهان اسلام بیشترین ظلم انجام می‌شود اما کسی کاری نمی‌کند و همه ظلم را تحمل می‌کنند علت این ظلم‌پذیری مسلمانان حکومت بنی امیه و بنی عباس در گذشته و حکومت‌های معاصر است که به مسلمانان و مخصوصا عرب‌ها هر چه ظلم کردند آنها چیزی نگفتند و کاری نکردند.
جامعه‌ای که فقر و ستم‌پذیری ندارد رستگار است
این مدرس عالی حوزه اظهار کرد: دو واژه فقر و ستم‌پذیری خیلی قبیح است فقرا هم آدم‌های بدبختی هستند؛ البته آنهایی که خودشان را به فقر می‌زنند و تنبل هستند و به دنبال کار نمی‌روند لذا این واژه هم مانند مظلوم یا ستم‌پذیر مقدس نیست و اگر این دو واژه در جوامعی وجود نداشته باشند آن جامعه رستگار است.
آیت‌الله نکونام عنوان کرد: در مورد ربا هم همین طور است یعنی اینکه پول زیاده نگیر که باعث ظلم به دیگری بشود و پول بیشتر هم نده که باعث ظلم به تو شود آدم که ضعیف باشد فقیر خواهد بود، آدمی که ضعیف است ستم‌پذیر است انسان مسلمان نباید ضعیف باشد و لذا نباید فقیر و ستم‌پذیر باشد.
وی تصریح کرد: خطابی که در این آیه وجود دارد برای همه انسان‌ها است و اختصاصی به مومن و کافر ندارد چون کسی که ربا می‌گیرد در حقیقت جنگ با خداوند را شروع کرده است و این مخصوص مومنین نیست و کافر نیز می‌تواند در جنگ با خدا باشد که از این بدتر دیگر چیزی نیست.
