حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی رستم‌نژاد، قرآن‌پژوه و عضو انجمن قرآن‌پژوهی حوزه علمیه در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، ضمن تبریک عید سعید قربان گفت: قرآن کریم با تعبیر«لِکُلِّ أُمَّةٍ جَعَلْنَا مَنسَکًا هُمْ نَاسِکُوهُ ...» ﴿67 سوره 22 ﴾ فرموده است که عموم ادیان آسمانی مناسک مربوط به خود را داشته‌اند و قربانی نیز موضوع مشترکی در بین ادیان است و فلسفه آن نیز با تعبیر «إِذْ قَرَّبَا قُرْبَانًا» بیان شده است که همان تقرب به ذات الهی است.
وی با اشاره به آیه «وَأَطْعِمُوا الْبَائِسَ الْفَقِیرَ» 28 سوره 22 افزود: قربانی را چون مایه تقرب است، قربانی گویند و استفاده مادی و معنوی خود شخص همچنین فقرا و مستمندان از گوشت قربانی از جمله فوایدی است که برای قربانی کردن بیان شده است.
رستم‌نژاد رسیدگی به فقرا و رونق تجارت را جزء فلسفه ظاهری قربانی برشمرد و تصریح کرد: تقوایی که فرد در قبال انجام این عمل پیدا می‌کند، موجب تقرب او می‌شود، زیرا باید از مال خود بگذرد، همان طور که در موضوع قربانی کردن حضرت اسماعیل(ع) حضرت ابراهیم(ع) باید از عزیزترین نزدیکانش می‌گذشت.
قربانی اسماعیل(ع) امتحانی بود
عضو انجمن قرآن‌پژوهی در پاسخ به این سؤال که چرا خداوند به حضرت ابراهیم(ع) دستور قربانی کردن فرزند داد در حالی که دستور به ذبح انسان در بدو امر موضوعی غیراخلاقی تلقی می‌شود، بیان کرد: این دستور حقیقی نبوده، بلکه امتحانی و اختباری بوده است و دستور به کشتن نبوده است اگرچه ابراهیم(ع) از رویایی که دید تلقی به ذبح کرد، لذا وقتی ابراهیم(ع) کارد را می‌کشد، خداوند می‌فرماید «قَدْ صَدَّقْتَ الرُّؤْیَا إِنَّا کَذَلِکَ نَجْزِی الْمُحْسِنِینَ» (105 سوره 37)، در واقع خداوند خواست تا صداقت ابراهیم را بسنجد و میزان تسلیم بودن وی را.
وی تصریح کرد: حضرت ابراهیم(ع) در حالی که جوان 16 ساله‌ای بود، بت‌ها را شکست و با بت‌پرستی مبارزه کرد و وقتی بیش از صد سال سن داشت، خانه کعبه را ساخت و اسماعیل(ع) را قربانی کرد و حج ابراهیمی که محیی حج انبیاء سلف بود، با متعلقاتی مانند سعی صفا و مروه و رمی جمرات و ... عجین شده که در واقع نمادی برای مبارزه با شیطان است.
مسیر توحید از امامت می‌گذرد
وی با اشاره به آیه «وَاتَّخِذُواْ مِن مَّقَامِ إِبْرَاهِیمَ مُصَلًّى»، عنوان کرد: به همین دلیل، خداوند می‌فرماید که پشت مقام برای خود نمازگاهی برگزینید، زیرا ابراهیم(ع) مسیر خانه خداست و او امام است و به تعبیر دیگر راه رسیدن به توحید از امامت می‌گذرد.
عضو هیئت علمی جامعه المصطفی با بیان اینکه حضرت ابراهیم(ع) با قربانی کردن اسماعیل به امامت رسید، اظهار کرد: منظور این است که ای مومنان شما هم اگر می‌خواهید به مقام توحید برسید، باید از امامت عبور کنید و خواسته‌های نفسانی خود را قربانی کنید.
قربانی شدن اسماعیل درون؛ راه تقرب به خدا
وی با بیان اینکه حضرت ابراهیم(ع) چون در سنین پیری اسماعیل را از خدا گرفت تعلق زیادی به او داشت و خدا خواست تا این ذره تعلق طبیعی را هم از او بگیرد، ادامه داد: پیغام قربانی آن است که ای مسلمانان ببینید متعلقات شما که به آن دل بسته‌اید چیست؟ برخی مال، برخی فرزند و برخی پست و مقام و ... است و هر کس باید اسماعیل درونش را قربانی کند تا به توحید برسد.
رستم‌نژاد تاکید کرد: حج و قربانی تذکار این مسئله است که امامت مسیر توحید است و ما باید پا جای پای ابراهیم(ع) بگذاریم، نه یک قدم عقب‌تر و نه جلوتر، بلکه دقیقا پا جای پای امام بگذاریم.
این قرآن‌پژوه با بیان اینکه جنس قربانی در ادیان مختلف همین قربانی‌های معمول بوده است، تصریح کرد: البته در داستان حضرت آدم(ع) ظاهرا گندم آورده بود، اما حیوانات حلال گوشت مصادیق قربانی کردن هستند.
وی با بیان اینکه بر اساس روایت «الصلوة قربان کل تقی» نماز هم قربانی معرفی شده است، اظهار کرد: روح قربانی رهایی انسان از تعلقات اوست تا انسان از منیت‌ها رها شود و بتواند به قرب الهی خود را نزدیک سازد.
