حکومت جمهوری و مردمی از ارزشهای سیاسی معاصر است.پس از جنگ دوم اکثر مستعمرات آزاد شدند و حکومت جمهوری هر چند بظاهر تشکیل دادند در متون علوم سیاسی دنیا و در طبقه بندی نظامهای سیاسی، ارزش زیادی به نظام جمهوری و پارلمانی داد، و معمولا در آنها نوشته می شد که «اکثرا نظامهای دنیا و لو بطور صوری امروزه جمهوری هستند مگر چند کشور مانند ایران، عربستان، اردن » و...با افزایش تعداد دانشجویان ایرانی در خارج و با رشد و توسعه وسائل ارتباط جمعی، هر روز برای تعداد زیادتری از مردم و جوانان این سؤال مطرح می شد که چرا ملتی مانند ایران که در تاریخ معاصر خود حرکتهایی چون مشروطیت، نهضت ملی کردن نفت، و قیام 15 خرداد را دارد باید مانند کشورهائی چون اردن و عربستان نه تنها حکومتش شاهنشاهی بلکه شاهش نیز مرد دست نشانده بی مایه و فرعون صفتی چون محمد رضا شاه باشد؟
هنگامیکه با کودتای داود خان رژیم پادشاهی افغانستان ساقط و جمهوری دست نشانده ای در آنجا تشکیل شد کم نبودند جوانانی که با ناراحتی مهم می گفتند «افغانستان هم جمهوری شد ولی ایران هنوز شاهنشاهی است » با طلوع آثار انقلاب و اوجگیری حرکت، اولین شعارهای مردم متوجه سقوط شاهنشاهی و بر قراری حکومت اسلامی بود.در اولین تظاهراتی که شعار «استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی » داده شد مردم گوئی گم شده خود را پیدا کردند و تمام آرمانها و ایده های خود را در عنوان «جمهوری اسلامی » متجلی می دیدند.چرا که این شعار در عین آنکه جمهوری را مطرح میساخت، طرح قید اسلامی و توجه و احترام به دین و مقدسات مردم این کشور در واقع یک بعد مردمی دیگری نیز به آن داده و مسلمانان را که اکثریت قریب به اتفاق این ملت را تشکیل می دهند از نگرانی خارج می ساخت و کلام امام که در مقابل طرح «جمهوری دموکراتیک » از طرف بعضی گروهها، فرمود، جمهوری اسلامی نه یک کلمه کم و نه یک کلمه زیاد در واقع حرف دل این مردم بود که 8/98 درصد از آراء آنان را به خود جلب نمود، در واقع میتوان گفت قید اسلامیت مشکل جدائی دین و سیاست را که قبل از پیروزی انقلاب وجود داشت و سبب نوعی اختلاف و شقاق میان دولت و مردم و ناهماهنگی عملی دین و سیاست می شد از پیش راه مردم برداشت و در عوض شعار عینیت و وحدت دین و سیاست را مطرح نمود و تا آنجا پیش رفت که رسما در قانون اساسی برای رهبری و زمامداری این نظام مسئله ولایت فقیه را به تصویب رسانید، بنا بر این، ولایت فقیه و وحدت و عینیت دین و سیاست نیز از دستاوردهای مهم این انقلاب شمرده میشوند.و استقرار جمهوری اسلامی نیز دستاورد عظیمی است که باید تلاش کرد که در سایه آن، خواسته ها و نیازهای مشروع مادی و معنوی مردم برآورده شود.