سر رفتن شیر یکی از اتفاقات ناخوشایند در آشپزخانه است. این اتفاق نه تنها موجب کثیف شدن اجاق گاز می شود بلکه گاهی اوقات قسمت زیادی از حجم شیر را نیز هدر خواهد داد. برای جلوگیری از سر رفتن شیر باید از بهترین روش های کاربردی استفاده کنید. در این مقاله به بهترین راهکارهای جلوگیری از سر رفتن شیر اشاره خواهیم کرد.
راه های جلوگیری از سر رفتن شیر
برای جلوگیری از سر رفتن شیر روش های زیادی وجود دارد که می توانید بسته به شرایط مختلف از آن ها استفاده کنید. در ادامه راه های جلوگیری از سر رفتن شیر را به طور کامل بررسی خواهیم کرد.
استفاده از قاشق یا کفگیر چوبی
ساده ترین روش استفاده از قاشق یا کفگیر چوبی است. قرار دادن یک قاشق چوبی روی شیرجوش یا دهانه قابلمه موجب می شود حباب ها در زمان بالا آمدن به قاشق برخورد کرده و بشکنند. به همین دلیل فشار زیر لایه سطحی کاهش یافته و شیر سر نمی رود. این روش سال ها در بیشتر خانه ها مورد استفاده قرار گرفته و همچنان پرطرفدار است. علاوه بر این جزو روش های کم هزینه و ساده به شمار می آید.
استفاده از حرارت ملایم
اولین و آسان ترین روش، استفاده از حرارت ملایم است. زمانی که شعله گاز زیاد باشد، سرعت تبخیر آب بالا می رود و حباب ها سریع تر تشکیل می شوند. در این شرایط لایه سطحی فرصت ندارد به آرامی شکسته شود و به همین دلیل ناگهان شیر بالا می آید. اگر شعله کم یا متوسط باشد، روند تبخیر و تشکیل حباب ها آهسته تر انجام می شود و امکان کنترل وضعیت بیشتر است.
استفاده از شعله پخش کن
شعله پخش کن یک وسیله ای است که حرارت اجاق را به طور یکنواخت منتقل می کند. قرار دادن شیر جوش روی شعله پخش کن موجب می شود شیر آرام به جوش بیاید و از ایجاد حباب های ناگهانی جلوگیری شود.
استفاده از شیرجوش های مخصوص
برخی از شیرجوش ها دارای لبه بلند یا طراحی خاص هستند و به گونه ای ساخته شده اند که فشار بخار به آسانی تخلیه شود. در این ظروف، سر رفتن شیر به پایین ترین حد ممکن می رسد. علاوه بر این انتخاب ظرف بزرگ تر از مقدار شیر مورد استفاده، احتمال سر رفتن آن را تا حد قابل توجهی کاهش می دهد. زمانی که فضای خالی بیشتری در بالای شیر وجود داشته باشد، بخار آب و کف ایجاد شده پیش از سرریز شدن فرصت پخش شدن پیدا می کند.
هم زدن شیر در زمان گرم شدن
بهتر است توجه داشته باشید هم زدن شیر در زمان گرم شدن می تواند از ایجاد لایه ضخیم سطحی جلوگیری کند. زمانی که شیر مرتب هم زده شود، چربی ها و پروتئین ها فرصت تشکیل لایه یک دست را در سطح پیدا نمی کنند. به همین دلیل فشار بخار با سرعت بیشتری تخلیه می شود و شیر آرام تر به نقطه جوش خواهد رسید. هم زدن مداوم به خصوص در چند دقیقه پایان جوشیدن شیر اهمیت زیادی دارد.
اضافه کردن کمی نشاسته یا آرد برنج
در برخی از روش های سنتی، مقدار کمی آرد برنج یا نشاسته به شیر اضافه می شود. این مواد مانع تشکیل لایه پروتئینی ضخیم می شود و غلظت شیر را تا حد زیادی تغییر می دهد. هر چند این روش برای تهیه برخی از دسرها کاربرد دارد، اما می تواند از سر رفتن شیر نیز جلوگیری کند.
استفاده از ظروف لعابی یا دو جداره
جنس ظرف نقش زیادی در جوشیدن شیر دارد. ظروف لعابی یا دو جداره، حرارت را کاملا یکنواخت منتقل می کنند. در نتیجه، شیر آرام گرم شده و فرصت کافی برای خروج بخار خواهد داشت. در ظروف استیل آلومینیومی یا نازک احتمال سر رفتن بیشتر است؛ چرا که حرارت سریع و متمرکز به شیر وارد می شود.
استفاده از قابلمه مناسب
یکی از روش هایی که باعث جلوگیری از سر رفتن شیر می شود، انتخاب قابلمه مناسب است. در این مورد بهتر است به نکات زیر توجه داشته باشید:
- قابلمه های با لایه های مسی یا آلومینیومی: این مواد به پخش یکنواخت حرارت کمک زیادی کرده و می توانند دمای شیر را یکنواخت نگه دارند.
- قابلمه با دیواره های ضخیم: قابلمه هایی که دیواره های ضخیم دارند، حرارت را به طور یکنواخت پخش کرده و از سر رفتن شیر جلوگیری می کنند.
- قابلمه های ضد چسبندگی: استفاده از قابلمه های ضد چسبندگی کمک می کند تا شیر به هیچ عنوان به قابلمه نچسبد و سریع تر تمیز شود.
- قابلمه با درب مناسب: به این نکته توجه کنید که درب قابلمه نباید خیلی فشرده شود تا بخار نتواند از آن خارج شود. درب هایی با سوراخ های ریز یا درب های شیشه ای برای مشاهده وضعیت شیر بسیار مناسب هستند.
اضافه کردن مقدار کمی نمک یا شکر به شیر
اگرچه این روش کمتر شناخته شده است، اما اضافه کردن مقدار بسیار کمی نمک یا شکر به شیر پیش از جوشیدن می تواند ساختار لایه سطحی آن را تغییر دهد. این تغییر موجب می شود لایه پروتئین به آسانی ترک بردارد و بخار آسان تر خارج شود. البته توجه داشته باشید که مقدار این مواد باید کم باشد تا شیر دچار تغییر نشود.
چرب کردن لبه ظرف
روغن یا کره مانع سر رفتن شیر می شود. به همین دلیل، پیش از ریختن شیر، بهتر است لبه های داخلی قابلمه را با روغن یا کره چرب کنید. چربی به عنوان یک مانع عمل کرده و از ایجاد حباب های بزرگ در لبه های ظرف جلوگیری خواهد کرد.
خیس کردن جداره داخلی شیر جوش با آب سرد
پیش از ریختن شیر در شیر جوش، می توانید داخل ظرف را با کمی آب سرد بشویید و آن را خیس بگذارید. لایه نازک آب روی جداره موجب می شود پروتئین های شیر دیرتر به دیواره ها بچسبند و لایه سطحی دیر تشکیل شود. این موضوع علاوه بر جلوگیری از سر رفتن، باعث کاهش سوختگی و ته گرفتن شیر نیز خواهد شد.
قرار دادن درپوش توری روی ظرف
یکی از بهترین روش ها برای جلوگیری از سر رفتن شیر در زمان جوشیدن، استفاده از درپوش توری است. این نوع درپوش ها روی ظرف شیر قرار می گیرند. سپس به بخار آب اجازه خروج می دهند و در عین حال از بیرون ریختن شیر جلوگیری می کنند. درپوش های توری در جنس های مختلف مثل فلز، پلاستیک و سیلیکون موجود هستند و می توانید آن ها را در ابعاد مختلف متناسب با ظروف خود تهیه کنید. استفاده از این نوع درپوش روشی کاربردی و آسان برای جلوگیری از سر رفتن شیر است. علاوه بر این به حفظ طعم و عطر شیر کمک زیادی می کند.
قرار دادن یک بشقاب کوچک وارونه در شیر جوش
یک روش خانگی و قدیمی که برای جلوگیری از سر رفتن شیر می توانید استفاده کنید، قرار دادن یک بشقاب چینی یا فلزی کوچک وارونه در شیر جوش است. هنگامی که حباب ها بالا می آیند، برخورد آن ها به بشقاب باعث شکسته شدن شان می شود و از حجم زیاد کف جلوگیری می کند.
توجه به دمای اولیه شیر
یکی از راهکارهای بسیار مهم، توجه به دمای اولیه شیر است. اگر شیر خیلی سرد باشد و به طور ناگهانی روی شعله زیاد قرار گیرد، احتمال سر رفتن آن افزایش پیدا می کند. پس بهتر است شیر چند دقیقه در دمای محیط قرار گیرد یا روی حرارت کم به آهستگی گرم شود، سپس به تدریج به نقطه جوش برسد.
امیدواریم مطالب این مقاله برای شما مفید بوده باشد. در پایان به شما پیشنهاد می کنیم مقالات جلوگیری از کپک زدن میوه ها، جلوگیری از رنگ پس دادن لباس و جلوگیری از کرم زدن آجیل را نیز مطالعه فرمایید.
