عصر ایران؛ سروش بامداد- روزنامه‌های چاپ تهران از سخنان رافائل گروسی مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برداشت‌های مختلفی داشته‌اند یا به شکل‌های متفاوت منعکس کرده‌اند. در حالی که اصل داستان این است که مقامات ایران به آقای گروسی گفته‌اند «اگر شورای حکام علیه ما قطعنامه صادر نکند ما هم روند افزایش ذخایر اورانیوم 60 درصدی را متوقف می‌کنیم.»
برخی این را به منزلهٔ هشدار تلقی کرده و نتیجه گرفته‌اند این یعنی اگر قطعنامه صادر کنید ما همچنان ادامه می‌دهیم. بعضی به منزله توقف دانسته و در عین حال با کلمات "قول" و "پیشنهاد" هم رو‌به‌روییم.
در حالی که به نظر می‌رسد ایران نه تهدید کرده (چون دارد کار خود را انجام می‌دهد) نه پیشنهاد داده. بلکه قول داده منتها قول مشروط. یعنی «شما قطعنامه صادر نکن ما هم به همین 185 کیلوگرم اورانیوم غنی شدۀ 60 درصدی بسنده می‌کنیم.»
تیتر کیهان به نقل از گروسی این است: «ایران توقف غنی‌سازی 60 درصد را پذیرفت.»
با این که رییس فعلی سازمان انرژی اتمی ایران همان رییس دوران مرحوم رییسی است ولی کیهان ترجیح داده از گروسی نقل کند. زیرا یا اطلاعات محرمانه و بیشتر یا دست بازتری دارد و می‌داند واقعا پذیرفته‌ایم و هشدار و پیشنهاد و قول یا قول مشروط نیست یا چون می‌خواهد بر خلاف سه سال 1400 تا روی کار آمدن پزشکیان منتقد دولت باشد. (این هم از عجایب و منحصر به ایران است که سینه‌چاک‌ترین برای نظام جمهوری اسلامی منتقدترین باشد در قبال دولت جمهوری اسلامی.)
تیتر روزنامهٔ اطلاعات را می‌توانید حدس بزنید. مثل همیشه به گونه‌ای که به کسی برنخورد و چون رییس آن حالا وزیر ارشاد هم شده طبعا به دولت منتسب می‌شود: «موافقت ایران با توقف افزایش ذخایر اورانیوم 60 درصدی.»
خبر درست است منتها ذخایر که به خودی خود زیاد نمی‌شود. قاعدتا منظور توقف غنی‌سازی 60 درصدی و اکتفا به ذخایر موجود است که در خبری که از روزنامهٔ اعتماد و با منبع رویترز نقل خواهیم کرد میزان آن 185 کیلوگرم اعلام شده است.
سازندگی اما از کلمهٔ «هشدار»استفاده کرده. چون به نقل از وزیر خارجه است. رسانه‌ها یا از رافائل گروسی نقل کرده‌اند یا از عباس عراقچی. در ادامه توضیح به نقل از مدیر کل آژانس آورده است: «ایران با توقف افزایش ذخایر غنی سازی بالای 60 درصد موافقت کرده است.»
اعتماد اما از کلمهٔ «پیشنهاد» استفاده کرده و نوشته: «ایران پیشنهاد داده اروپایی‌ها قطعنامه صادر نکنند تا متقابلا ایران هم ذخایر غنی شدهٔ فراتر از 185 کیلوگرم را توسعه ندهد. »
روزنامهٔ ایران به عنوان روزنامهٔ دولت کلمهٔ «پیشنهاد» را آورده منتها با اضافه کردن تغییر و نوشته: «پیشنهاد تهران در خصوص تغییر روند غنی‌سازی.» اهمیت و تفاوت این تیتر به دوسبب است: اول این که موضع رسمی دولت در آن بازتاب دارد. ثانیا از «تغییر روند غنی‌سازی» گفته نه توقف افزایش ذخایر که فراتر است و از این حیث با دیگر روزنامه ها تفاوت دارد.
روزنامهٔ جوان از هشدار و اتمام حجت هسته‌ای ایران خبر داده و اگر با کیهان کاملا تفاوت دارد تنها به خاطر تغییر دولت است. شک نکیند اگر در دولت رییسی همین بحث بود عین هم موضع می‌گرفتند و حالا کیهان می‌خواهد حساب دولت جمهوری اسلامی را از نظام جمهوری اسلامی جدا و به همین خاطر سرزنش کند. جوان اما این نگاه را ندارد.
پس تا اینجا شد: قبول/ پیشنهاد/ هشدار. اما یک تعبیر دیگر را هم شاهدیم و آن تیتر روزنامهٔ «هم‌میهن»است: «قول توقف غنی‌سازی 60 درصدی». کلمهٔ «قول» هوش‌مندانه انتخاب شده چون در فارسی به معنی «گفته» هم کاربرد دارد و الزاما به معنی تعهد هم نیست و چون در تیتر بوده کلمهٔ مشروط را نیاورده‌اند. منظور این است: «اگر قطعنامه صادر نکنید ما هم قول می‌دهیم متوقف کنیم.» نه این که قبول کردیم متوقف کنیم یا حتما متوقف می‌کنیم.
با این نگاه این آخری حرفه‌ای تر و دقیق‌تر است و تبلیغاتی هم نیست.
با این اوصاف حالا روشن است که قصه چیست:
ایران در حال حاضر 185 کیلوگرم اورانیوم غنی شده 60 درصدی دارد و این البته حاصل برجام است (قابل توجه مخالفان برجام). آیا اینها را تحویل می‌دهد؟ نه!
اگر قطعنامه صادر کنند به تولید آن ادامه می‌دهد و اگر صادر نکنند به همین بسنده می‌کند و بیشتر نمی‌کند.
از حیث نگارشی هم باید توضیح داد توقف ذخایر درست نیست. چون توقف برای روند و حرکت به کار می‌رود. توسعه و افزایش متوقف می‌شود و چون توسعه یا افزایش ذخایر طبعا مستلزم غنی‌سازی است می‌توان گفت قول توقف غنی‌سازی 60 درصدی داده اند منتها اگر قطعنامه‌ای صادر نشود. اگر بشود چه؟ طبعا ادامه می‌دهند و چون استمرار روند قبلی است دیگر هشدار تلقی نمی‌شود.
هشدار وقتی است که مثلا تهدید کنیم از آژانس خارج می‌شویم یا بازرسان را راه نمی‌دهیم. «قبول» هم نیست چون به صادر شدن یا نشدن قطعنامه منوط است. همان قول است منتها مشروط.
البته تفاسیر و تعابیر محدود به کلمات بالا همچون قبول و پذیرش و موافقت و تغییر روند یا پیشنهاد و قول نیست. سه واکنش دیگر را هم شاهدیم:
روزنامه همشهری که در دوران جدید به طیف اصول‌گرای رادیکال تعلق دارد از پاسخ دندان‌شکن خبر داده و البته خود پاسخ قوی را به معنی دندان‌شکن تفسیر کرده است.
نقطه مقابل اما دنیای اقتصاد است که واکنش ایران را نه تنها هشدار یا پاسخ دندان شکن ندانسته که به عکس با عنوان پالس مثبت از آن یاد کرده و از این حیث از همه مثبت‌تر و امیدوار‌تر برخورد کرده و اگر پاسخ دندان‌شکن همشهری را آن سر طیف قرار دهیم پالس مثبت هم این طرف و درست در نقطه مقابل قرار می‌گیرد.
این گزارش کامل نیست اگر به عنوان‌های شرق و فرهیختگان اشاره نشود. اولی نوشته گروسی ناکام. منتها مشخص نکرده ناکام در چه؟ در واداشتن ایران به توقف غنی سازی 60 درصدی یا در مجاب کردن شورای حکام به پرهیز از صدور قطعنامه؟
دومی هم درصدد تحقیر گروسی برآمده و از او با عنوان گماشته یاد کرده و این که اعترافاتی تاریخی داشته است. اما اگر گماشته و بی اختیار است اعترافات او چه ارزشی دارد؟
بار دیگر می‌توان گفت ایران به گروسی گفته قطعنامه صادر نکنید ما هم به همان 185 کیلوگرم بسنده می‌کنیم. پس بحث بر سر این است که ذخیره 185 کیلوگرمی اورانیوم غنی سازی 60 درصدی بیشتر می‌شود یا نه. توقف آن را یکی پالس مثبت دانسته و افزایش احتمالی را دیگری پاسخ دندان شکن توصیف کرده است.
با این اوصاف باید به همان هشدار و پیشنهاد و قول و قبول بسنده کرد و دندان شکن و پالس مثبت را تفاسیری دورتر دانست.
