آنچه در قرآن و روایات و زبان عرب استعمال مى شود واژه ى لعن است که به معناى دورى از رحمت خدا است و این درست نقطه مقابل رحمت و صلوات است. و نفرین در واقع معناى فارسى لعنت است یعنى وقتى کسى را در زبان فارسى نفرین مى کنند گاه مى گویند «نفرین بر او «از رحمت خدا دور باد» و گاه مى گویند مُرده باد ـ مرگ بر او ـ خدا او را ذلیل کند یا فقیر کند و امثال آن... البته در زبان عرب هم همین طور است مثل «تبّت یدا ابى لهب و تب؛ بریده باد دو دست ابو لهب».
پس لعن و نفرین با یکدیگر فرقى ندارند و از نظر حکم گاهى لعن و نفرین حرام و گاهى جائز و گاهى حتى مستحب مى باشد و موارد آن نیز در روایات و آیات مشخص گردیده است.
پس مسأله نفرین علاوه بر روایات در آیات قرآنى نیز مطرح شده است:
«الا لعنة اللّه على الظالمین؛ همانا لعنت خدا بر ستمگران باد»، (هود، آیه 18).
«فبما نقضهم میثاقهم لعنّاهم وجعلنا قلوبهم قاسیة؛ پس به [سزاى] پیمان شکستنشان لعنتشان کردیم و دلهایشان را سخت گردانیدیم»، (مائده، آیه 13).
«ان اللّه لعن الکافرین و اعدلهم سعیرا؛ خدا کافران را لعنت کرده و براى آنهاآتش فروزانى آماده کرده است»، (احزاب، آیه 64).
«ان الذین یؤذون الله و رسوله لعنهم الله فى الدنیا والاخره؛ بى گمان، کسانى که خدا و پیامبر او را آزار مى رسانند خدا آنان را در دنیا و آخرت لعنت کرده و برایشان عذابى خفت آور آماده ساخته است»، (احزاب، آیه 57).
هم چنین در آیات دیگر قرآن خداوند کسانى را که تهمت ناروا به زنان پاکدامن مى زنند [نور، آیه 23]، قوم عاد را که حتى خداوند مرگ براى آنان خواسته است[هود، آیه 60]، فرعونیان را [هود، آیه 99 - قصص، آیه 42 ] برخى از قوم یهود را [نساء، آیه 46]، منافقان را [توبه، آیه 68] و مشرکان را [فتح، آیه 6] و... لعن کرده و آنها را نفرین نموده است.
روایات گوناگونى نیز از حضرت رسول(ص) وارد شده است که با لحن هاى گوناگون، افرادى را لعن فرموده و آنها را با این واژه نفرین کرده است. از جمله خورنده ربا، موکل و شاهدین و کاتبین ربا [میزان الحکمه، مرکز النشر مکتب الاعلام الاسلامى، قم، چاپ اول، 1363 ش، ج 8، ص 508، ح 17962]، کسى که میان مادر و فرزندش جدایى بیندازد [همان، ح 17963 ]مردى را که لباس زن بپوشد [همان، ص 509، ح 17965] و... اتفاقا این سه روایت که در اینجا مطرح شد از طریق اهل سنت نقل شده و در کتب روایى اهل سنت آمده است. بنابراین ما مسلمانان اعم از شیعه و سنى معتقدیم که بر طبق آیات قرآن و سیره رسول خدا(ص)، نفرین در فرهنگ اسلامى وجود دارد. اما آنچه که مهم است این نکته مى باشد که ملاحظه کنیم مدار و محک این نفرین کجاست؟
با توجه به آیات قرآن و روایت نقل شده از رسول خدا(ص) برخى از افراد که مرتکب گناه بسیار بزرگ شده و با کردار ناپسند خود جامعه و نظام و کیان اسلامى را چه از لحاظ اخلاقى چه از حیث اجتماعى، سیاسى و اقتصادى به خطر انداخته و نسبت به پیامبر خدا(ص) و رسالت او بى ادبى و دشمنى مى کنند، مستحق نفرین مى باشند. بنابراین در امور مهم و خطیر و کلان هیچ ایرادى ندارد که مرتکب آن نفرین و لعن شود.
اما در امور غیر مهم و جزئى که لطمه اى به مسائل اخلاقى، اجتماعى و سیاسى جامعه اسلامى نمى زند و هم چنین نسبت به برخى افراد همچون مؤمنان و دوستان، نفرین نهى و منع شده است، از این رو در برخى روایات که نفرین مذمت شده است با توجه به سیاق آنها و روایات دیگرى که نفرین را امرى حسن و جایز تلقى کرده است، مقصود نفرین به افراد خاص و مرتکبان خطاهاى بزرگ و اجتماعى مى باشد.
