تیک عصبی نوعی اختلال در رفتار است که در آن فرد مبتلا بی اختیار و بدون کنترل عضوی از خود را به حرکت در می آورد. این اختلال رفتاری گاه به گاه سراغ فرد آمده و در طول روز مدام تکرار می شود. تیک های عصبی در هنگام استرس و اضطراب فرد بیشتر و شدیدتر می شوند. در برخی از افراد تیک عصبی چنان شدید است که وی را از زندگی روزمره باز می دارد.تیک عصبی در مردان نسبت به زنان شایع تر است. تیک عصبی چشم تیک عصبی ابرو از رایج ترین تیک های عصبی هستند. که در ادامه ما به بررسی تیک عصبی چشم می پردازیم.
تیک عصبی چشم
حرکتی تکرار شونده در ماهیچه های چشم است . که معمولا در پلک بالا اتفاق می افتد اما ممکن است در پلک پایین هم دیده شود. برای بیشتر افراد انقباض ناگهانی چشم خفیف است و تنها حس پرش کوتاهی به وجود می آورد. برای برخی دیگر از افراد اسپاسم ماهیچه های چشم آن قدری قوی است که هر دو پلک بالا و پایین را درگیر کرده و باعث می شود چشم به کلی بسته شود.
اسپاسم ها معمولا هر چند ثانیه یک بار به مدت یک الی دو دقیقه تکرار می شوند. به اینن مشکل بلفارو اسپاسم می گویند.
غیر قابل پیش بینی است و می تواند طی چند روز یا حتی ماه به صورت متناوب تکرار شوند. این اسپاسم های چشمی معمولا بدون درد ضرر هستند اما می توانند آزار دهنده باشند بیشتر آن ها خود به خودی و بدون نیاز به درمان رفع می شوند.
در برخی موارد نادر می تواند هشدار های اولیه برای ابتلا به بیماری های مزمن حرکتی باشد مخصوصا اگر این تیک ها با گرفتگی دیگر در ماهیچه های صورت همراه باشد و باعث بروز حرکات غیر ارادی شود.
علت تیک عصبی چشم
اغلب در اثر استرس یا خستگی ایجاد می شود. بعضی اوقات فعالیت های الکتریکی در مغز باعث می شود سلول های عصبی سیگنال های خود را به عضلات برسانند و همین باعث اسپاسم می شود. این اسپاسم ها ناشی از هیچ گونه محرک داخلی و خارجی نیستند و ماندگاری زیادی ندارند.
به طور کلی تیک عصبی چشم ممکن است در اثر موارد زیر ایجاد شود:
- مصرف الکل
- نور روشن
- مصرف بیش از حد کافئین
- خستگی
- تحریک سطح چشم یا پلک داخلی
- سیگار کشیدن
- فشار
- آلودگی هوا
سایر شرایط که گاهی اوقات به عنوان نشانه هایی از تیک از آن ها یاد می شوند عبارتند از:
- بلفاریت
- خراش قرنیه
- خشکی چشم
- حساسیت به نور
- یووییت
به ندرت ممکن است این بیماری نشانه ای ازاختلالات خاص مغز و سیستم عصبی باشد. اما اگر ناشی از آن بود تقریبا همیشه با علائم و نشانه های دیگری همراه است. این اختلالات مغزی عبارتند از:
- فلج بل
- دیستونی گردن و رحم
- دیستونی
- مالتیپل اسکلروزیس
- بیماری پارکینسون
- سندروم تورت
گاهی اوقات ممکن است ناشی از عوارض جانبی داروها به خصوص داروهای مورد استفاده بیماری پارکینسون باشد و این بیماری گاهی اوقات نشانه اولیه یک اختلال حرکتی مزمن است.
بهبود الگوی خواب نوشیدن کمتر قهوه یا استفاده از قطرات چرب کننده معمولا می تواند یک پرش ساده چشم را بدون مراقبت پزشکی برطرف کند. اما اگر انقباض پلک باقی بماند باید به پزشک چشم مراجعه کند.
درمان تیک عصبی چشم
در صورت تشخیص بیماری بلفارو اسپاسم چندین روش درمانی وجود دارنند که به شرح زیر هستند:
تزریق بوتاکس
این بهترین روش درمانی محسوب می شود. تزریق عضلات کنترل کننده پلک را تضعیف می کند و به تسکین اسپاسم کمک می کند. اثرات بوتاکس معمولا تا سه ماه ماندگاری دارد بننابراین باید تکرار شود.
داروهای خوراکی
اگر تزریق بوتاکس علائم تیک عصبی را تسکین ندهد پزشکان ممکنن است، داروهایی را برای کمک به مهار سیگنال های حرکتی بیش از حد مغز تجویز کنند.
جراحی
در صورت عدم موفقیت در درمان دیگر ممکن است، این عمل ضروری باشد. موثرترین روش جراحی برای بلفارو اسپاسم یک عمل جراحی میکتومی است. این روش شامل از بین بردن برخی یا تمام عضلات درگیر در بسته شدن پلک است.
این گزینه آخرین راه حل برای تیک عصبی چشم است و پزشکان تنها در صورتی این عمل جراحی را انجام می دهند که بلفارو اسپاسم باعث از بین رفتن عملکرد بینایی فرد شود.
درمان دیگری که تحت بررسی است تحریک عمیق مغزی نامیده می شود. در این روش الکترودی در مغز قرار داده می شود تا به تنظیم نادرست مناطق حرکتی کمک کند. مطالعات نشان داده که این امر می تواند بلفارو اسپاسم را درمان کند.
درمان خانگی تیک عصبی چشم
این درمان ها عبارتند از:
محکم پلک زدن
برای این کار چشمان خود را با شدت تمام ببندید و بعد آن ها را به بازترین حالت ممکن باز کنید. این روش پلک زدن را تا جایی ادامه دهید که چشم شما اشک تولید کند. اگر این کار باعث بروز درد می شود یا پرش پلک را بیشتر می کند آن را انجام ندهید.
این عمل باعث می شود چشم خیس شود و آب رسانی به تمام نقاط به طور یکنواخت انجام شود پلک استراحت کند. ماهیچه های چشم و صورت ریلکس شوند و خون رسانی به چشم بهتر انجام شود.
ماساژ چشم
پلک پایین خود را با حالتی دورانی با انگشت وسط ماساژ دهید . پلک چشمی که تیک دارد را در حدود 30 ثانیه ماساژ دهید. برای این که چشم شما دچار عفونت نشود بیش از انجام این کار دست های خود را تمیز بشویید. این کار باعث افزایش خون رسانی یه ماهیچه های چشم می شود و به ماهیچه ها قدرت می دهد.
به مدت سی ثانیه پلک بزنید
سعی کنید این کار را با سرعت یکنواختی انجام دهید این کار با ملایمت انجام شود. تصور کنید مژه های شما پرهای پروانه است. عمل پلک زدن برای چشم ها بسیار مهم است. ماهیچه های چشم ریلکس می کند و باعث روان کردن کره چشم می شود که از تیک گرفتن جلوگیری می کند. اگر دردی حس کردید یا بدتر شد این کار را انجام ندهید.
چشمان خود را نیمه باز نگه دارید
با این کار متوجه می شوید که پلک بالایی شما با شدت های متفاوتی لرز می گیرد. تلاش خود را برای توقف این لرزش ها متمرکز کنید. با انجام این کار شما به تیز بودن دید خود کمک می کنید و کشش کمتری به چشم خود وارد می کنید.
چشم خود را با فشار ورزش دهید
چشم های خود را برای یک دقیقه کامل ببندید. در این حینن چشم های خود را با فشار بیشتری بفشارید و بدون اینکه آن ها را باز کنید فشار را تمام کنید. این کار را چندبار قبل از این که چشمان خود را کامل باز کنید انجام دهید. این عمل باعث روان شدن چشم ها با استفاده از تولید اشک می شود. همچنین به کاهش تیک عصبی چشم کمک کرده و ماهیچه چشم را قوی می کند.
روشهای پیشگیری از تیک عصبی چشم
روشهای پیشگیری عبارتند از:
- به میزان کافی استراحت کنید.
- کافئین اندکی مصرف کنید.
- چشم خود را در صورت استفاده کار با کامپیوتر و مانیتور استراحت دهید.
- آنتی هیستامین های موضعی را امتحان کنید.
- سعی کنید استرس را از خود دور کنید.
- از کمپرس گرم استفاده کنید و پلک خود را ماساژ دهید.
