شناسه : ۳۰۶۵۲۰ - چهارشنبه ۷ تیر ۱۳۹۶ ساعت ۲۳:۰۹
امیر مازیار:
شیوه درست فهم زبان رؤیا نه فروکاستن بلکه افزودن آن است
گروه اندیشه: عضو هیئت علمی دانشگاه هنر در پنجمین نشست از سلسله نشست‌های تحلیل رؤیای رسولانه بیان کرد: شیوه درست فهم زبان رؤیا فروکاستن آن نیست بلکه افزودن آن است و برای فهم شیوه درست خواب‌گزاری باید در شیوه فهم زبان رؤیا تجدید نظر شود.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، نشست «منزلت متن در نظریه محمد؛ راوی رؤیاهای رسولانه» از سلسله نشست‌های تحلیل نظریه رؤیاهای رسولانه با سخنرانی امیر مازیار، عضو هیئت علمی دانشگاه هنر روز دوشنبه، 25 مردادماه در باشگاه اندیشه برگزار شد.
در این نشست امیر مازیار اظهار کرد: در ابتدا باید به این مسئله اشاره کنم که چرا چنین نظریه‌ای طرح می‌شود و این به دلیل بحران و ناکارآمدی و نامعقول بودن الهیات قدیم است و در این دستگاه بیان می‌شد که دین چگونه توصیف و تعریف می‌شود؟ و به چه دلیل ناکارآمد، نابهنجار و نامعقول است؟
وی افزود: ناکارآمد است بدین دلیل که جذاب نیست و نابهنجار است به دلیل این‌که لوازم عملی غیر قابل قبول به همراه خود آورده است و نامعقول است بدین دلیل که علوم جدید فرضیات الهیات قدیم را نقد و تضعیف می‌کند.
منشأ آموزه‌های قدیم چیست؟
مازیار بیان کرد: در این بحث می‌توانیم یکی از آموزه‌های محوری الهیات قدیم را مورد بحث قرار دهیم و درباره مشکلات آن بحث کنیم و بگوییم منشاء آموزه کتاب در الهیات قدیم چیست؟
عضو هیئت علمی دانشگاه هنر گفت: در پاسخ به این سؤال باید گفت که منشاء متن تکلم خداوند با یک فرد برگزیده یا با واسطه یا بی واسطه است، اما در مورد ماهیت این متن باید گفت که این متن کتاب حقایق و تجلی علم خداست و شیوه مواجهه صحیح برای بدست آوردن علم صحیح و آگاهی نسبت به اعمال صحیح که ما را در این دنیا و آخرت رستگار می‌کند، اهمیت دارد.
امیر مازیار در ادامه بیان کرد: نکته مهمی که وجود دارد این است که این مشکلات تنها در امروزه نیست که ما اکنون به آن آگاهی پیدا کردیم، این مسئله در ابتدای ظهور تفکر عقلانی در اسلام شکل گرفته است.
وی اظهار کرد: مهم‌ترین دیدگاه را در این نظریه فلاسفه با عنوان کلام مخیل بیان کردند و به این موضوع اشراف داشتند که این نظریه ناکافی است و باید اصلاح شود.
وی در ادامه گفت: فیلسوفان از چند منظر این نظریه را قبول نداشتند، آن‌ها حتی آفرینش و نحوه ارتباط خداوند با عالم آفرینش و معاد قرآنی را نیز قبول نداشتند، تنها چیزی که مورد تأیید آن‌ها بوده معجزه و وحی است.
وی افزود: مهم‌ترین نتیجه‌ای که می‌شود از آموزه‌های الهیات قدیم گرفت این است که آموزه‌های قدیم در باب کتاب و منشاء و ماهیت و نحوه مواجهه و تفسیر دارای اشکالات فراوانی است که تعداد اشکالات فراوان باعث شده است تا این نظریه قابل پذیرش نباشد و به دلیل ناکارآمدی و نامعقول بودن آموزه‌های قدیم نظریه دیگری همانند نظریه رؤیای رسولانه جایگزین آن کرده‌اند.
امیر مازیار بیان کرد: منشاء این نظریه خواب و رؤیایی است که پیامبر(ص) دیده است و نکته مهم این است که از خواب به‌عنوان معنی معمول خود استفاده کرده‌اند و باید دید این چه وزن و اهمیتی دارد.
تجربه دینی چیست؟
وی افزود: در گام اول باید گفت پیامبر دارای تجربه دینی است، تجربه دینی از جنس خواب و رؤیا است و به طور کلی نظریه خوبی برای خواب و رؤیا خواهد بود و اگر کسی بگوید که دچار تجربه دینی شده است، یعنی دچار خواب و رؤیا شده است و هم در متون غربی و هم در متون اسلامی به این مطلب اشاره شده است.
امیری ادامه داد: در مقابل نظریه خواب، نظریه قدیم وحی هم معتبر نبوده است و از این جهت خواب با رؤیا فرقی ندارد و به همین دلیل نظریه سروش دارای اشکال است، اما سؤالی که وجود دارد این است که آیا خواب حجت دارد؟ آیا اساسا خواب می‌تواند مجرای کشف چیزی باشد یا این‌که خواب چیزی را نمی‌تواند تعریف کند.
امیری اظهار کرد: اگر از نظر علما به موضوع بنگریم، آن‌ها معتقدند که در خواب مطالب مهمی است، اما این‌که آیا خواب‌ها صادق هستند یا خیر؟ نیازمند بررسی محتوای خواب است و می‌توانیم به این نتیجه برسیم که خواب منبع مطالب مهمی است و در خواب امکان کشف پاره‌ای از خودمان وجود دارد و باید این موضوع را اذعان کرد که خواب یک منبع معرفتی نیست و قدمای ما نیز این موضوع را تأیید می‌کردند که خواب و وحی منبع معرفتی نیستند.
افراط؛ دلیل بیان متن به‌عنوان حجیت معرف‌شناختی
وی بیان کرد: دلیل بیان این متن به‌عنوان حجیت معرفت‌شناختی به دلیل افراط و تعدی بوده است، اما هیچ راهی برای این‌که بتوانیم حجیت معرفت‌شناختی را به وحی بدهیم وجود ندارد.
تفاوت‌های نظریه رؤیای رسولانه و آموزه‌های قدیم
عضو هیئت علمی دانشگاه هنر افزود: بین نظریه رؤیای رسولانه و آموزه‌های قدیم دو تفاوت در ویژگی‌های ظاهری و باطنی وجود دارد که در ویژگی‌های ظاهری جای بحث خاصی وجود ندارد، اما در ویژگی‌های باطنی مسئله‌ای مهم به نام استعاره در نظریه رؤیای رسولانه وجود دارد، اما سؤال این است که استعاره چیست؟
استعاره؛ جوهره زبان
وی در ادامه بیان کرد: استعاره زبانی است که به هیچ وجه قابل ترجمه نیست و ترجمه ناپذیر است، استعاره جوهره زبان است، زبان استعاره در خواب و اسطوره و هنر اتفاق می‌افتد و با تأویل به معنای آن پی نخواهیم برد، به عنوان مثال قصه‌هایی که در قرآن آمده است و تصویر آفرینش در قرآن استعاره است.
امیری اظهار کرد: مبحث دیگر مبحث اسطوره است که باید بدانیم این اسطوره چه فایده‌ای دارد؟ اسطوره به این دلیل ساخته می‌شود که ما با آن زندگی کنیم و منتقدان ثابت کردند که بدون اسطوره نمی‌توان زندگی کرد و با حرکتی که انسان در زندگی انجام می‌د‌هد باعث تبدل وجودی در انسان می‌شود.
شیوه درست فهم زبان رؤیا چیست؟
وی در پایان گفت: مبحث پایانی در مورد تفسیر و تعبیر خواب‌گزاری به‌عنوان کارکرد متن است که در ابتدا باید به تفسیر پرداخته شود که از نظر من بهترین مفسران قرآن شاعران و عارفان بودند که متن قرآن را در عالم افسانه‌ای خود افزایش می‌دادند که شیوه درست فهم زبان رؤیا فروکاستن از آن نیست، بلکه افزودن آن است و شیوه درست خواب‌گزاری خواب‌گردی خواهد بود که باید در شیوه فهم زبان رؤیا تجدید نظر شود.
