پایان ۱۰ روز از خودگذشتگی و تقرب به درگاه الهی

معنای لغوی «قربان»
وی افزود: معنای عید قربان از نظر لغوی برگرفته شده از کلمه قرب یعنی موجب تقرب و نزدیک شدن به درگاه الهی است. علت این‌که در دهمین روز از ذی‌الحجه عید قربان قرار گرفته، به این دلیل است که همان طور که در ماه رمضان در پایان یک ماه بندگی و کسب تقوا عید فطر قرار می‌گیرد در دهه اول ماه ذی‌الحجه، مسلمانان تلاش برای از خود گذشتگی را انجام می‌دهند و بعد از اتمام 10 روز اول این ماه جشن می‌گیرند.
تقویان اظهار کرد: در دهه اول ذی‌الحجه چه کسانی که به حج مشرف می‌شوند و چه افرادی که در شهر خود هستند، یک وجه مشترک دارند و آن صرف هزینه‌های خاص مثل استحباب قربانی که این امر چه در بین حجاج  و چه در بین غیر حجاج تاکید شده و برخی از این مسئله برداشت وجوب کرده‌اند که در این روز اگر جزء حجاج هم نباشند باید قربانی کنند.
وی ادامه داد: در این دهه مجموعه ادعیه و اعمال شب زنده‌داری مسلمانان را از جهات مختلف به کمال می‌رساند به این دلیل که در این یک دهه مسلمانان از خود گذشتگی را تجربه می‌کنند، همان‌طور که در ماه رمضان برای کسب تقوا تلاش می‌کنند. در این دهه نیز برای از خودگذشتگی از مال و استراحت و دیگر امور تلاش می‌کنند که او را به سعادت می‌رساند. لذا در این دهه خداوند عید قربان را قرار داده که یک فرد با توجه به از خودگذشتگی‌های انجام داده در پایان آن باید جشن بگیرد و به عنوان نائل شدن به این مقام رفیع نماز شکرانه همانند نماز عید فطر به جای می‌آورد که در پایان یک دوره خودسازی برای کسب قرب درگاه خداوند صورت می‌گیرد.
عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع) افزود: روز عید قربان متمایز از دیگر روزهای این یک دهه است به این معنی که حجاج قبل از عید قربان در لباس احرام قرار دارند و بعد از قربانی در روز عید قربان حق ندارند لباس احرام بر تن کنند و باید حالت و شرایط خود را تغییر دهند تا بتوانند عید را لمس کنند.
تقویان اظهار کرد: عید قربان از زمان پایه‌گذاری حج توسط حضرت ابراهیم(ع) که حج ابراهیمی نام داشت تا به امروز برقرار است و اگر چه ممکن است غبار‌آلود و همراه خرافه شده باشد، اما هیچ گاه برگزاری این مراسم تعطیل نشده است و از زمان پایه‌گذاری حج توسط حضرت ابراهیم(ع) تا به الان که حدود چهل قرن می‌گذرد همزمان با پایان یافتن حج مراسم عید قربان برگزار می‌شود.
دلیل قربانی شدن حضرت اسماعیل(ع)
عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع) بیان کرد: منصب امامت منصب بسیار سنگینی است که هر فرد می‌خواهد به این منصب برسد باید مورد آزمایشات و امتحانات متعددی قرار گیرد، زیرا  مکلف به برپایی حکومت دینی است و علت این‌که حضرت ابراهیم(ع) فرزند خود اسماعیل(ع) را قربانی کرد به این دلیل است که ایشان در یک سری آزمایشات و ابتلائات بوده که از بت‌شکنی و درون آتش افتادن و محاجه حضرت با مشرکان زمان خودش به دلیل اثبات وجود خداوند که با صبر و بردباری که از خود نشان داد آغاز شد تا به آخرین آزمایش و امتحان خود که سخت‌ترین امتحان او بود رسید که اوج آنها بوده است و آزمایشاتی که قبل از آن انجام داده بود مسئله قربانی کردن خودش بود، اما این بار مسئله قربانی کردن فرزندش بود که با انجام این کار به مقام امامت می‌رسید و این کار را نیز انجام داد.
چرا قربانی کردن همواره برای مسلمانان ارزشمند است؟
عباس تقویان ادامه داد: دین اسلام که جامعیت دارد در برخورد با مسائل تمام جهات را در نظر می‌گیرد و مانند دیگر ادیان نیست که در رویارویی با مسائل یک جهت را در نظر بگیرد و تمام ابعاد فردی، اجتماعی و معنوی را در نظر می‌گیرد و به دلیل همین ویژگی خاص، مسئله‌‌ای همچون قربانی کردن از دیرباز در بین مسلمانان مرسوم بوده است.
وی گفت: علت این‌که قربانی کردن در روز عید قربان از سالیان دراز برای مسلمانان ارزشمند است به دلیل اهمیت در دو بُعد بوده؛ بعد اول مربوط به خود فردی است که قربانی را انجام می‌دهد به دلیل این‌که فرد مورد امتحان برای گذشتن از مال قرار می‌گیرد و بعد دوم مربوط به کسانی است که قربانی به دست او می‌رسد و در این روز هر دو گروه خوشحال هستند. گروهی که قربانی را انجام می‌دهد به دلیل این‌که موفق شده‌ از مال خود بگذرد و گروه دیگر که نیاز آن‌ها برطرف شده است.