* مهمترین ابزار خدمات
زنان: آموزش * همیشه دختر امروز مادر فرداست ز مادر است میسر بزرگی پسران
«پروین اعتصامی»
آموزش زنان عامل مهمی در پیشرفت کشورهای جهان سوم و از مهمترین ابزارها برای حضور قوی تر آنان در عرصه های مختلف می باشد. سرمایه گذاری افزون تر در امر آموزش زنان به معنای باور ضرورت رشد و تعالی بیشتر این قشر و پذیرش حضور عمیق تر آنان است.
بررسی وضعیت آموزش زنان پس از انقلاب اسلامی در مقایسه با سالهای قبل از 57، نکاتی را در این زمینه روشن می کند.
نسبت با سوادی زنان از 5/35 درصد در سال 1355 به 1/67 درصد در سال 1370 ارتقاء یافته است. (به این ترتیب در این سال 8/76 درصد زنان در نقاط شهری و 2/54 درصد زنان در نقاط روستایی کشور با سواد بوده اند.) گروههای سنی 9 6 ساله و 14 10 ساله بالاترین میزان با سوادی را در گروه زنان به ترتیب با 4/90 درصد و 8/90 درصد داراست. به سخن دیگر، از این گروههای سنی تقریبا 9 درصد فاقد سواد هستند. اهمیت آموزش و سوادآموزی و تشویق و ترغیب خانواده ها به آموزش دختران موجب کاهش درصد بی سوادی در این گروه شده است. به موازات افزایش سن دختران از درصد با سوادی آنان کاسته می شود. در گروه سنی 24 20 سال که آموزشهای اجباری نیز به پایان می رسد، فقط 2/76 درصد از این دختران با سواد هستند. کمترین میزان سوادآموزی را در گروههای سنی بالا و 64 60 ساله با 8/11 درصد مشاهده می کنیم.
برنامه های ارائه شده دولت بر محور پذیرش و آموزش از سنین پایین شروع می شود و درصد بی سوادی زنان که در سال 55 برابر 5/64 درصد بود، در سال 70 به حدود 33 درصد کاهش یافته است.
در بین استانهای کشور، تهران با 1/81 درصد بیشترین، درصد زنان با سواد و سیستان و بلوچستان با 8/40 درصد، کمترین میزان با سوادی را در بین خانمها دارا هستند. عوامل مختلفی از قبیل دسترسی به امکانات آموزشی و بافت فرهنگی اجتماعی در این امر دخیل بوده است.
بر حسب آمار ارائه شده از سوی مرکز آمار ایران در سال 1370 جمعا 092/496 نفر از زنان دارای تحصیلات عالیه دانشگاهی بودند که از این تعداد 474696 نفر در نقاط شهری و 21396 نفر در نقاط روستایی کشور سکونت دارند. هر چند که رشد زنان تحصیل کرده به نسبت قبل از انقلاب چشمگیر است، لیکن در مقایسه با آمار مردان تحصیل کرده رقم پایینی را تشکیل می دهد.
روند پذیرش دانشجویان دختر در دانشگاهها و مراکز آموزش عالی حاکی از سیر صعودی است. تعداد دانشجویان دختر از 71822 نفر در سال تحصیلی 68 67 به 105667 نفر در سال تحصیلی 72 71 بالغ شده است که حدود 47 درصد افزایش را نشان می دهد. در همین دوره تحصیلی تعداد دانشجویان دختر تربیت معلم نیز از 17122 نفر به 27109 نفر رسیده است؛ یعنی 58 درصد نسبت به دوره قبل به آمار آنها اضافه شده و مشغول به تحصیل بوده اند. تحصیل زنان نه تنها در افزایش بازدهی، بلکه در بهبود سلامت خانواده ها و تنظیم خانواده نقش مؤثری را ایفاء می کند. زنان تحصیل کرده از فرزندان کمتری برخوردارند و در کشور ما که افزایش جمعیت و نرخ رشد بالای آن مشکل آفرین است، حساسیت آموزش این قشر عظیم بیشتر نمود پیدا می کند.
«لونس سامرز» اقتصاددان برجسته جهانی اظهار داشته که هر یک سال تحصیل اضافی، کاهشی معادل 5 تا 10 درصد در میزان باروری زنان دارد.
کاهش نرخ رشد جمعیت از 8/3 به 8/1 در سال جاری می تواند یکی از آثار افزایش سطح تحصیلی زنان باشد.
از دیگر تسهیلات و مواردی که در خصوص آموزش و تحصیلات بانوان در نظر گرفته شده است می توان به این موارد اشاره کرد:
** تأسیس دانشگاه زنان در تهران، قم و رودهن.
** لغو محدودیت پذیرش دانشجوی دختر برای کلیه رشته های دانشگاهی که در 6/9/72 اعلام گردید.
** تأسیس اولین دانشگاه بانوان در مهر 73 تحت عنوان «دانشکده روانشناسی بالینی زنان» زیر نظر معاونت فرهنگی خواهران دانشگاه آزاد اسلامی در رودهن
** تأسیس دانشگاه زنان در تهران و دانشکده پزشکی در قم و تعیین سهمیه برای زنان در رشته های مختلف.
** قانون تخصیص سهمیه برای زنان در پذیرش دستیاری رشته های تخصصی پزشکی که بر طبق ماده واحده، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی موظف است حداقل 25 درصد از سهمیه پذیرش دستیاری در رشته های جراحی اعصاب، ارولوژی، ارتوپدی، گوش و حلق و بینی، چشم، رادیولوژی و روان پزشکی، در صورت وجود داوطلب 50 درصد سهمیه جراحی عمومی داخلی و قلب را به خانمهای پزشک قبول شده در گزینش کتبی دستیاری اختصاص دهد.
** با اصلاح قوانین ایجاد تسهیلات برای ورود رزمندگان در دوره های آموزش عالی، همسران جانبازان بالای 50 درصد می توانند از سهمیه ورود رزمندگان استفاده کنند.
** بنا به اظهار وزیر کار، به زنان نیز از سال 70 مجوز تأسیس آموزشگاه فنی داده شده است.
** گشایش آموزش دوره فیلم سازی برای دختران از تاریخ دهم آبان ماه سال 67.
