ثواب روزه

پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: [1] «الصّومُ لی و أنا اُجزی به.» روزه از آن من است و به جزای آن من اولی ترم از آنچه آن عبادتی سرّی است، به ظاهر هیچ تعلق ندارد و غیر را اندر آن هیچ نصیب نباشد. جزای آن بی نهایت است و گفته اند که دخول بهشت، خلق را به رحمت است و درجت به عبادت و خلود به جزای روزه؛ از آنچه خداوند گفت: «أنا أجزی به.»

جنید گفت: «الصَّومُ نِصفُ الطّریقه: روزه داشتن نیمی از طریقت است».

و حقیقت روزه را امساک باشد و کلّ طریقت اندر این مضمر است و کمترین درجه اندر روزه، گرسنگی است. «والجوعُ طعامُ اللّه ُ من الأرضِ، گرسنگی طعام خدای است در زمین.» و گرسنگی به همه زبان ها ستوده است اندر میان خلق، شرعا و عقلاً؛ پس وجوب روزه یک ماه باشد بر عاقل بالغ مسلم صحیح مقیم و ابتدای آن از رویت هلال رمضان باشد یا کمال ماه شعبان و مر هر روزه را نیتی صحیح باید و شرطی صادق.

امّا امساک را شرایط است: چنانکه حلق را از طعام و شراب نگاه داری، باید که چشم را از نظاره حرام و شهوت و گوش را از استماع لهو و غیبت و زبان را از گفتن لغو و آفت و تن را از متابعت دنیا و مخالفت نگاه داری؛ آنگاه این روزه بود بر حقیقت.

چون کسی را از معصیت، عصمت بود، همه احوال وی صوم بود که سهل بن عبداللّه تستری، آن روز که از مادر بزاد، صایم بود و آن روز که بیرون شد، صایم بود. گفتند: چگونه باشد این؟ گفت: آن روز که مولود وی بود، وقت صبح بود تا نماز شام هیچ شیر نخورد؛ چون از دنیا بیرون شد، روزه دار بود.