سؤال: ساختن مجسّمه ذوی الأرواح حرام است، آیا عروسک سازی به وسیله پارچه یا مواد پلاستیک یا مجسمه هایی که به وسیله خمیر مخصوص ساخته می شود را نیز شامل می شود.
حضرت امام خمینی قدس سره : ساختن مجسمه ذی روح جایز نیست.
حضرت آیة اللّه گلپایگانی رحمه الله : ساختن مجسمه و خضوع در مقابل آن حرام است و نیایش و احترام در برابر مجسّمه ها و نصب آن ها در معابر و میادین حرام است.
حضرت آیة اللّه خامنه ای (حفظه اللّه ): به نظر شریف حضرت امام قدس سره ساختن مجسّمه تامّ ذی روح جایز نیست ولی خرید و فروش و نگهداری آن اشکال ندارد و ساختن عروسک تامّ اگر مجسّمه بر آن صدق کند نیز همین حکم را دارد.
حضرت آیة اللّه صافی گلپایگانی: بلی شامل می شود.
حضرت آیة اللّه سیستانی: شامل می شود و حکم مبنی بر احتیاط است.
حضرت آیة اللّه بهجت: حرام است.
حضرت آیة اللّه تبریزی: ساختن مجسّمه کامل اگر از ذوی الأرواح باشد بنابر مشهور حرام و مطابق با احتیاط است و ساختن عروسک اگر عرفا اسباب بازی به حساب آید مانعی ندارد.
حضرت آیة اللّه فاضل لنکرانی: جایز نیست.
حضرت آیة اللّه مکارم شیرازی: اشکال دارد ولی ساختن بازیچه بچه ها مانع ندارد.
سؤال: کشیدن کاریکاتور اشخاص در صورتی که موجب اذّیت و آزار آن ها شود چه صورت دارد؟ و اگر آن فرد راضی به کشیدن کاریکاتور آن ها باشند چه صورت دارد؟
حضرت آیة اللّه خامنه ای: ایذاء اشخاص حرام است.
حضرت آیة اللّه مکارم شیرازی: جایز نیست.
حضرت آیة اللّه بهجت: اولی جایز نیست و دومی مختلف می شود.
حضرت آیة اللّه سیستانی: اگر هتک مؤمن باشد جایز نیست هر چند راضی باشد ولی اگر در عرف امروز هتک به حساب نیاید اشکال ندارد.
حضرت آیة اللّه صافی گلپایگانی: جایز نیست.
حضرت آیة اللّه تبریزی: اهانت به مؤمن جایز نیست، هر چند خود شخص راضی به این کار باشد.
سؤال: نظر حضرت عالی در مورد شعبده بازی و دعوت از این افراد و صرف هزینه در این امور چگونه است؟
حضرت امام قدس سره و حضرت آیة اللّه گلپایگانی: دعوت کردن از شعبده بازها به منظور شعبده بازی در مجالس حرام است و باید از آن اجتناب کرد. پول دادن به شعبده بازها برای شعبده بازی نیز حرام است.
حضرت آیة اللّه اراکی: شعبده بازی بنابر احتیاط واجب جایز نیست و باید از دعوت کردن آنها نیز خودداری کرد. (نقل از کتاب احکام روابط زن و مرد)
حضرت آیة اللّه خامنه ای: شعبده بازی حرام است، ولی هر تردستی شعبده نیست.
حضرت آیة اللّه مکارم شیرازی: بازی هایی که به عنوان نمایش و سرگرمی و تفریح در بعضی مجالس مشاهده می شود که تردستی و زرنگی شخص را نشان می دهد و غرضی جز آن در کار نیست، اشکالی ندارد؛ امّا اگر برای اغفال مردم باشد، نوعی از سحر است که کسب آن حرام و حضور در آن مجلس هم حرام است.
حضرت آیة اللّه فاضل لنکرانی: اگر منجر به سحر شود حرام است.
حضرت آیة اللّه بهجت: جمیع اقسام آن حرام است مگر آن که قسمی باشد که خود عمل جایز و خارج از لهو خاص باشد و غرض هم باطل نباشد بلکه عقلانی و مشروع باشد.
جامع المسائل معظّم له
حضرت آیة اللّه صافی گلپایگانی: شعبده بازی عبارت است از این که شعبده باز غیر واقع را به سبب سرعت حرکات به صورت واقع نشان می دهد و این عمل شرعا حرام است وجهی که در مقابل این عمل می گیرند و همچنین پول دادن در مقابل این گونه اعمال اشکال دارد. (جامع الاحکام)
حضرت آیة اللّه تبریزی: شعبده باز به شعبده بازیش مستحقّ مزد نمی شود و صرف مال در مثل این امور صرف در باطل است.
سؤال: برخی از ذاکرین در مدایح اهل بیت علیهم السلام تعبیراتی مانند(مست مستم من، هر چه باداباد، علی پرستم من، همچو زهرا مادرت، از همه خوشکل تر، یا اباصالح بیا) را به کار می برند که به نظر می رسد باشأن اهل بیت علیهم السلام منافات دارد. آیا به کار بردن این گونه الفاظ چه صورت دارد؟
حضرت آیة اللّه خامنه ای: معلوم نیست ظاهر این الفاظ مرادشان باشد و در هر صورت الفاظ خوب و اشعار بهتر فراوان است آن ها را بخوانند.
حضرت آیة اللّه فاضل لنکرانی: نباید مسائلی که خلاف شأن ائمه اطهار علیهم السلام است و موجب هتک حرمت آن ها می شود، بیان شود.
حضرت آیة اللّه تبریزی: به کار بردن تعبیراتی که در بین مردم سبک محسوب می شود در مورد ائمه معصومین علیهم السلام اشکال دارد.
حضرت آیة اللّه صافی گلپایگانی: باید در مدایح اهل بیت علیهم السلام از بهترین و رساترین مدایح که مشتمل بر مضامین صحیح و اقتباس از آیات و احادیث و نکات شعری ادیبانه و دور از غلوّ است استفاده شود.
حضرت آیة اللّه بهجت: البته با الفاظی که در شأن آن بزرگواران نیست نباید مدح کنند و الفاظ مناسب تر فراوان است.
حضرت آیة اللّه مکارم شیرازی: این گونه تعبیرات مناسب نیست.
سؤال: اخیرا در میلاد ائمه معصومین علیهم السلام به عنوان جشن ائمه یا مناسبت های دیگر تحت عنوان اجرای موسیقی سنّتی کنسرت های موسیقی را بر پا می کنند، یا سرودهایی همراه با آهنگ به صورت طرب آور با خوانندگی های سبک اجرا می کنند آیا رواج این حرکت ها از سوی گروه و نهاد در فرهنگسراها یا مساجد و حسینیه ها چه صورت دارد؟ و آیا اساسا با توجّه به سیره ائمه معصومین علیهم السلام می توان به نام اهل بیت به چنین اقداماتی دست زد؟
حضرت آیة اللّه خامنه ای: هر گونه خوانندگی و نوازندگی که متناسب با مجالس عیش و نوش و خوشگذرانی باشد جایز نیست و از هر کاری که با شئونات مساجد و حسینیه ها سازگار نباشد باید اجتناب کرد.
حضرت آیة اللّه فاضل لنکرانی: به طور کلّی هر امری که هتک و بی احترامی به ائمه اطهار تلقّی شود جایز نیست و ظاهرا مجموع این اعمال عرفا هتک محسوب می شود.
حضرت آیة اللّه بهجت: برپایی و شرکت در این مجالس حرام است.
حضرت آیة اللّه صافی گلپایگانی: تمام اعمال مذکوره در سؤال حرام و ترک آنها واجب است چه در مسجد باشد یا غیر آن.
حضرت آیة اللّه تبریزی: اجرای موسیقی در مجالس معصومین علیهم السلام مطلقا جایز نیست و نواختن موسیقی لهوی و گوش دادن به آن هر چند در غیر مجالس معصومین علیهم السلام باشد حرام است و بین انواع موسیقی لهوی فرقی در حرمت نیست.
حضرت آیة اللّه مکارم شیرازی: کلیه صداها و آهنگ هایی که مناسب مجلس لهو و فساد است حرام است.
حضرت آیة اللّه سیستانی: اگر لحن و آواز الحان اهل لهو و لعب باشد به احتیاط واجب حرام است و اگر موزیک مناسب مجالس لهو و لعب باشد حرام است در غیر این دو نیز مناسب نیست و به خصوص اجرای آن در مساجد اگر هتک باشد حرام است.
سؤال: برخی مدّاحان مطرح می کنند کف زدن دارای ثواب است و هر چه بهتر و محکم تر کف بزنید ثواب بیش تر می برید و اساسا این گونه حرکات مانند کف زدن و رقص اگر برای اهل بیت علیهم السلام باشد اشکال ندارد، آیا بر این گونه اعمال که یا حرمت قطیعه دارد یا حداقل عملی شبهه ناک و شرک آلود است اگر برای اهل بیت علیهم السلام انجام شد ثواب مترتّب می شود؟
حضرت آیة اللّه تبریزی: کف زدن و رقص با مجالس معصومین علیهم السلام مناسبت ندارد و لازم است در این مجالس ترک شود، مجالس معصومین علیهم السلام باید طوری باشد که مردم را به یاد خداوند متعال بیندازد و فضایل و سفارش های معصومین علیهم السلام را برای مردم بیان کنند نه این که العیاذباللّه در آن کار حرام انجام شود یا کاری که موجب غافل شدن مردم از خداوند شود که در این صورت ثوابی بر آن مترتّب نمی شود.
حضرت آیة اللّه صافی گلپایگانی: واضح است کسی که چنین امری را اظهار می دارد لاابالی است و یا جاهل؛ و این گونه اشخاص بدعت گذار محسوب می شوند صحّت و یا فساد عمل و یا ثواب داشتن و نداشتن آن را باید مجتهد جامع الشرایط بفرماید.
حضرت آیة اللّه بهجت: شایسته مجالس اهل بیت علیهم السلام نیست بلکه اگر به حدّ لهو برسد یا هتک مکان یا معصوم باشد باید اجتناب شود.
حضرت آیة اللّه فاضل لنکرانی: به طور کلّی کف زدن در مساجد و حسینیه ها و اماکن مقدّس، به هر عنوان که باشد جایز نیست، و در غیر آن ها هم باید توجّه به این که در طول تاریخ اسلام و تشیّع، شعار مسلمانان ذکر صلوات بوده است، خصوصا در مجالسی که به نام و یاد ائمه تشکیل شده، لذا مناسب است مسلمانان احساسات و علایق مذهبی خویش را با فرستادن صلوات ابراز دارند. (جامع المسائل 1/486)
سؤال: پوشیدن لباس زن و آرایش و حرکات زنانه توسّط مرد جهت فیلم سازی چگونه است؟
حضرت آیة اللّه فاضل لنکرانی: جایز نیست.
حضرت آیة اللّه تبریزی: اشکال دارد.
حضرت آیة اللّه بهجت: جایز نیست.
حضرت آیة اللّه صافی گلپایگانی: اشکال دارد.
حضرت آیة اللّه مکارم شیرازی: جایز نیست.
با استفاده از کتاب مسائل جدید از دیدگاه علماء و مراجع تقلید
