گزارش : اولین همایش حوزه و عرصه بین الملل

نخستین همایش دو روزه حوزه و عرصه بین الملل با حضور عالمان و نخبگان حوزوی داخل و خارج کشور روز چهارم و پنجم دی ماه در سالن اجتماعات مدرسه عالی دار الشفاء و مدرسه امام خمینی برگزار شد. در این همایش که به دعوت مرکز مدیریت حوزه علمیه قم و سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی برگزار گردید، آیت الله مصباح یزدی سخن گفت. ایشان ضمن تبیین این مطلب که حقایق اسلامی امانتی است که باید به همه نسل ها و انسان ها رسانده شود، گفت: رسالت روحانیت روزگار ما غیر از حفظ معارف و مواریث اسلامی برای مردم داخل کشور، رساندن حقایق ناگفته اسلام به عرصه بین المللی است.

وی با اشاره به فعالیت ها و موفقیت های برون مرزی گسترده روحانیت، اطلاع رسانی از عمل کردهای حوزویان را ضروری دانست و افزود: یکی از فعالیت های انجام شده در عرصه بین الملل، ایجاد پل ارتباطی حوزه با دانشگاه و شرکت نخبگان حوزه در کنفرانس های علمی دنیا برای بحث و تبادل نظر بوده است. ایشان دانش اندوزی در حوزه های علمی متفاوت مثل روان شناسی، جامعه شناسی و دیگر رشته های خارجی را باز شناسی و بازبینی افکار و آرا دانسته، در خصوص ضرورت فراگیری علوم مزبور، گفت: رفتن به سوی این علوم از روی نیاز نیست، بلکه دانستن این نکته است که حدود وثغور مخالفت و موافقت آن ها با مبانی اسلامی چه قدر است.

در ادامه این همایش حجت الاسلام و المسلمین حسینی بوشهری، مدیر حوزه علمیه قم سخن گفت. ایشان طی سخنانی رسول اکرم صلی الله علیه و آله را با شعار «لیکون للعالمین نذیرا» پایه گذار حوزه علم و معرفت خواند و افزود: عالمان دینی در زمان خود جامع معقول و منقول بودند و امروزه مسلمان نشینی و شیعه نشینی در کشورهایی مانند تایلند، چین و دورترین نقاط افریقا مرهون زحمات و تلاش های آنان است.

وی در ادامه سخنان خود، عمل کرد حوزه را چنین توصیف کرد:

1. فعالیت های زیر بنایی در داخل و خارج کشور؛

2. افزایش تلاش برای شکل گیری رشته های تخصصی در حوزه؛

3. اعزام عالمان فرهیخته به سراسر دنیا از مراکز مختلف فرهنگی.

عضو شورای عالی حوزه، ره آورد مهم همایش حوزه و عرصه بین الملل را تأسیس معاونت بین الملل یاد کرد و افزود: در سایه این حرکت، اقدامات مختلفی همانند مبادله استاد و هیئت های علمی و آشنایی با فرهنگ ها و ملیت ها و شرکت در نمایشگاه های بین المللی، دقت در مسایل آموزشی و پرورشی با روی کرد بین المللی، پی گرفته شده است.

در ادامه این همایش حجت الاسلام و المسلمین اعرافی رئیس مرکز جهانی علوم اسلامی سخن گفت. ایشان با تأکید ورزیدن بر ضرورت روی کرد بین المللی حوزه، به جهانی بودن اسلام اشاره کرده، نقش حوزه را توأم با روی کرد بین المللی دانست و جبهه گیری در برابر موج جهانی شدن و جهانی سازی معاصر و گسترش فن آوری اطلاعات را ناکارآمد برشمرد و گفت: جهانی شدن و روی کرد جهانی پیدا کردن حوزه، افزون بر این که زیر ساخت ها و بسترهایی را نیاز دارد، مخاطرات، و تهدیدهایی را هم در پی خواهد داشت که باید به هر دو بعد به درستی نگاه کنیم.

وی اظهار داشت: در این باره با دو نوع روی کرد مواجهیم:

1. روی کرد سطحی که بین المللی شدن را در ساخت ها و لایه های رویین تفسیر کنیم؛

2. روی کرد عمیق با استراتژی استواری که جهانی شدن را در لایه های زیر ساختی مورد توجه قرار دهیم.

ایشان تصریح کرد: زمانی می توانیم جهانی بیندیشیم که در عرصه فرهنگ ها، تحولات دانش و فن آوری اطلاعات دنیا را کشف کنیم و زیر ساخت های نظام آموزشی را متناسب با عرصه بین المللی سامان بدهیم.

در ادامه، حجت الاسلام و المسلمین سید حسن ربانی خراسانی، رئیس دفتر تبلیغات اسلامی سخنرانی کرد. ایشان با اشاره به جهان شمول بودن دین اسلام، دغدغه های علمایی هم چون آیت الله بروجردی، کاشف الغطا، سید شرف الدین و امام موسی صدر را مبنی بر اندیشه های جهانی شیعه یاد کرد. وی طی سخنان خود راه کارهای فراروی حوزه را چنین برشمرد:

1. برای پاسخ گویی و تحکیم اهداف شیعی، باید نیازمندی ها شناخته شود؛

2. توجه به نکات مشترک دینی در عرصه بین المللی افزون گردد؛

3. باید برای کاستن دشمنی ها و نزدیک کردن مخالفان آنان را با مکتب تشیع آشناتر کرد؛

4. هم کاری ها در بازشناسی جریان بین المللی حوزه های علمیه افزایش یابد؛

5. از دوباره کاری ها پرهیز نموده و آموزش زبان های خارجی بیش تر گردد.

6. از تفرقه پرهیز شود.

سید حسن ربانی خراسانی گفت: آینده شیعه و اسلام به عمل کرد، برنامه ریزی و تلاش روحانیت بستگی دارد.

هم چنین آیت الله تسخیری دبیر کل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی با سخنانی، حضور حوزه در عرصه بین الملل را نیازمند دو عامل دانست:

1. شناسایی متقابل مجامع علمی؛

2. برقراری رابطه با محافل بین المللی و به کارگیری نیروهای زبان دان برای پاسخ گویی.

ایشان در پایان بر ارتباطات و تأثیر شگرف آن در عرصه بین المللی تأکید ورزیدند.

سپس رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در اظهارات خود درباره گفت وگوی ادیان به سه دیدگاه تفریطی، افراطی و معقول اشاره کرد و پرهیز از دو دیدگاه نخست را غلط دانسته، گفت: دیدگاه تفریطی هر گونه تماس و گفت وگو با ادیان دیگر را برنمی تابد و دیدگاه افراطی، اسلام را با سایر ادیان یک سان می انگارد که هر دو نگرش اشتباه است. ایشان در عرصه گفت وگوی ادیان، راه اعتدال را درست برشمرد و گفت: ما باید با تکیه بر موازین اسلامی بر ضرورت گفت وگو با دیگر ادیان اصرار ورزیم.

در دومین روز از همایش حوزه و عرصه بین الملل حجت الاسلام و المسلمین عبد خدایی سفیر سابق جمهوری اسلامی ایران در واتیکان سخن گفت. وی با اشاره به پیروان سه گانه جمعیت مسیحیت (کاتولیک، ارتدکس، پروتستان) روح تبلیغی آن ها را در فعالیت های اجتماعی پرشور خواند و گفت: کلیسای واتیکان با تمام مسیحیان کاتولیک ارتباط تنگاتنگ دارد. این امر سبب شده درباره وضعیت مسیحیان در کشورهای مختلف بانک اطلاعات گسترده ای به راه بیفتد.

در ادامه، حجت الاسلام و المسلمین نوربخش، مخبر کمیسیون پژوهش طی گزارش های خود، محورهای کمیسیون را نکات ذیل یاد کرد:

1. جای گاه نظام پژوهشی حوزه؛

2. آسیب شناسی مراکز پژوهشی با روی کرد بین المللی؛

3. بایسته ها و موضوعات پژوهشی مورد نیاز دنیای امروز؛

4. مؤلفه های تدوین راه بردِ پژوهش؛

5. راه کارهای تقویت روی کرد بین المللی مراکز پژوهش حوزه.

ایشان راه کارهای ارائه شده این کمیسون را طرح تأسیس مرکز بین المللی، ترجمه منابع اسلامی و راه اندازی نشریه تحقیقاتی و مطالعاتی اسلامی در سطح جهان یاد کرد.

حجت الاسلام و المسلمین بروجردی سفیر جمهوری اسلامی ایران در واتیکان، به گوشه ای از عوامل پیش بردِ ادیان اشاره کرد و گفت نقش حوزه در حرکت دینی و مقوله تبلیغ بسیار مهم است. وی وظیفه مبلغ دینی در عرصه بین الملل را شناخت محیط تبلیغ، عامل بودن شخص مبلغ و آشنایی با زبان خارجی برشمرد.

در پایان این همایش حجت الاسلام و المسلمین محمدی عراقی رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات با سخنان خود بر اهمیت زمان و زمان شناسی هنگام تبلیغ تأکید کرد و افزود، مراد از زمان شناسی همان شناخت روح زمان است، این که بدانیم در چه وضعیتی قرار گرفته ایم و چه خطرهایی دین ما را تهدید می کند.

ایشان در پایان به بحث چالش های فرهنگ در دو بخش بیرونی و درونی پرداخت و وحدت حوزه و دانشگاه را جزو چالش های فرهنگ درونی شمرده، گفت: هنر امام این بود که توانست بین اصالت ها و سنت های گذشته با مقتضیات زمان جمع کند که مصداق بارز آن وحدت حوزه و دانشگاه است.