منزلت امام حسین(ع) در قرآن و سنت

رساله ی کارشناسی ارشد رشته ی فلسفه و کلا م، با موضوع منزلت امام حسین(ع) در قرآن و سنت، توسط فقیر علی انقلا بی دفاع شد. استاد راهنمای آن حجت الا سلا م و المسلمین سید محمد نجفی یزدی و استاد مشاور آن حجت الا سلا م والمسلمین سیدمحمود طباطبایی نژاد بود.

این رساله مشتمل بر هفت فصل است که فصل اول آن مربوط به فضایل سیدالشهدا(ع) در قرآن کریم می باشد که بیش تر از تفاسیر اهل سنت و کتب آنها استفاده شده است. نویسنده بیش تر درصدد آن بوده فضایل بسیاری را که قرآن ذکر کرده، بیاورد. این موارد شامل بخش هایی چون:

1. امام حسین(ع) در آیه ی مباهله؛

2. امام حسین(ع) صاحب آیه ی تطهیر؛

3. سیدالشهدا(ع) مصداق آیه ی مودت؛

4. سیدالشهدا(ع) و سوره ی هل اتی؛

5. سیدالشهدا(ع) مصداق آیه ی اولی الا مر؛

6. امامت در ذریه ی سیدالشهدا(ع) و...

می باشد که به سیمای امام حسین(ع) در آیات اشاره کرده و فضایل بسیاری را ذکر نموده است.

فصل دوم مربوط به منزلت سیدالشهدا(ع) از دیدگاه پیغمبر اسلا م(ص) اشاره کرده که شامل بخش هایی چون:

1. عظمت امام حسین(ع) در نظر خلیفه ی اول؛

2. عظمت علمی امام حسین(ع) در نظر معاویه؛

3. فضایل امام حسین(ع) در حضور دوانقی و... است.

بخش دیگر آن شامل:

1. امام حسین(ع)، ریحانه ی پیغمبر(ص)؛

2. امام حسین (ع) بر دوش رسول اکرم(ص)؛

3. سیدالشهدا(ع) و سجده ی رسول الله(ص) و... می باشد.

فصل سوم به معجزات و کرامات سیدالشهدا(ع) می پردازد؛ ابتدا بحث علمی معجزه رامطرح می کند. سپس بحث چگونگی دلا لت معجزه، ممیزات اعجاز، سمه و حقیقت معجزه را بیان می دارد و به این سؤال جواب می دهد که معجزه اصلا ً فعل کیست؟ آیا فعل خداوند است و پیامبران(ص) در آن نقش ندارند یا بعضی معجزه ها فعل خود پیامبران اند که به وسیله ی نفس رحمانی و الهی خود دست به اعجاز می زنند؟ در پاسخ به این سؤال چهار نظر می آورد که عبارت اند از:

1. اعجاز فعل خدا و قول برخی از طرفداران آن را بیان می کند؛ از جمله اشاعره، امامیه، کلا م مسیحی، و... و به نقد هر کدام می پردازد؛

2. اعجاز فعل پیامبران(ص) و نام برخی از طرفداران آن را می آورد و دلا یل آنها را ذکر و نقد می کند. در آخر نیز نظریه ی مختار را بیان می کند که فاعل اعجاز، مبتنی بر تفصیل است، به این معنا که برخی معجزات، متأثر از نفوس پیامبران و برخی دیگر فعل مباشر خداوند است. بنابراین می توان بین آیاتی که اعجاز را به پیامبران نسبت می دهند و بین آیاتی که معجزه را از خداوند می دانند اجتماع تشکیل داد و برای آن دلا یلی را ذکر کرد.

همچنین در این بخش به شبهات معجزه پاسخ می دهد که از جمله آن می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. ناسازگاری اعجاز با دانش تجربی؛

2. تأویل و انکار معجزات؛

3. اثبات ناپذیری وقوع معجزات.

پس از آن به ارزیابی هرکدام پرداخته و آنها را تحلیل و بررسی کرده است. سپس به بحث اصلی معجزات و کرامات امام حسین(ع) پرداخته که شامل بخش های زیر است:

1. سب کننده به امام حسین(ع) کور شد؛

2. عاقبت دشمن امام حسین(ع)؛

3. کلمات سر امام(ع) و...

فصل چهارم به صفات سیدالشهدا(ع) پرداخته که شامل این بخش ها است:

1. عبادت امام حسین(ع)؛

2. تواضع امام حسین(ع)؛

3. سخاوت سیدالشهدا(ع)؛

4. کرامت نفس، شجاعت، صراحت و قاطعیت حضرت سیدالشهدا(ع)؛

5. مروت و مردانگی امام حسین(ع)؛

6. صبر امام(ع) و... .

فصل پنجم درباره ی عزت و آزادگی امام حسین(ع) است که شامل بخش مختلف می باشد:

1. عزت حسینی(ع)؛

2. ابعاد آزادگی سیدالشهدا(ع).

در بخش اول به معنای عزت و امام حسین(ع)، مفسر عزت و شرافت انسانی، پرداخته است. سپس معنای عزت را، در فرهنگ عاشورا ، توضیح می دهد و بیان می کند که عزت به عنوان یک خصلت متعالی نفسانی و به معنای نفوذ ناپذیر بودن، صلا بت نفس، شکست ناپذیری، مقهور عوامل بیرونی نشدن، کرامت والا یی روح انسان، در مقابل واژه ی ذلت قرار دارد که به معنای تن به پستی ودنایت دادن، ستم پذیری، زیربار منت رفتن و تحمل سلطه ی باطل است.

پس از آن به عزت حسینی پرداخته است. بحث تمسک به نهضت امام حسین(ع) را، در جریانات بعد از عاشورا، بیان می کند. در ادامه به محرم، در بسیاری از کشورها، می پردازد؛ محرم را، در آن کشورها، توضیح می دهد؛ بیان می دارد که چگونه به نهضت امام(ع) تمسک کنند و یاد آن را زنده نگه می دارند. در بخش ابعاد آزادگی امام(ع) نیز به شهامت، آزادگی، عبودیت؛ (زیربنای حریت و آزادگی)، آزادگی؛ معیار گزینش همراهان عاشورایی، عبودیت و حریت؛ هدف غایی تربیت عاشورایی، می پردازد.

فصل ششم به قیام سیدالشهدا(ع) و شبهه ی هلا کت نفس اختصاص دارد.

این فصل مطرح می نماید که امام(ع) از سویی می دانستند کشته می شوند واز سوی دیگر از نظر دین مبین اسلا م حرمت هلا کت نفس، با دلا یل مختلف، ثابت شده است؛ با این حال چرا مرتکب کاری حرامی شدند؛ یعنی آیا قیام امام(ع) اقدام به هلا کت نفس نبوده است؟ پس چه چیزی باعث شده که امام(ع) مرتکب چنین کار حرامی بشوند؟ نویسنده، در این بخش، به تحلیل و بررسی این شبهه پرداخته و دلا یلی برای آن بیان کرده که قیام امام(ع)اقدام به کار حرام نبوده است. دلا یلی نیز بر وجوب جهاد آورده و این که قیام ایشان هلا کت نفس نیست وچنین نتیجه گرفته که در این جا اهم ومهم مطرح بوده است؛ هلا کت نفس، مهم و اهدافی که امام(ع) به خاطر آن قیام کردند، اهم است. از نظر عقلی و شرعی نیز اهم مقدم بر مهم می باشد و به همین دلیل امام(ع) دست به جهاد زدند و شهادت را برگزیدند.

سپس نویسنده به بحث صلح امام حسن(ع) و شهادت آن حضرت(ع) اشاره کرده وکلا م فقها را، راجع به صلح حضرت(ع)، آورده است. در ادامه، از کلا م فقها نتیجه گرفته که شهادت بهتر از صلح وحتی سودمند از حکومت بوده است. ضمن این که با توجه به شرایط زمان، صلح برای آن حضرت مقدور نبود و کاری را که با شهادت انجام دادند نمی توانستند با صلح انجام دهند. نویسنده سپس به بررسی اوضاع زمان امام حسن(ع) و امام حسین(ع) می پردازد و تفاوت بین یزید و معاویه را ذکر می کند.

در فصل هفتم فضیلت زیارت و حایر حسینی(ع) و گریه بر آن حضرت بیان شده که شامل بخش های متنوعی است:

1. زیارت سیدالشهدا(ع)؛

2. نتایج دنیوی زیارت سیدالشهدا(ع)؛

3. نتایج اخروی زیارت سیدالشهدا(ع)؛

4. زمین کربلا ؛

5. اهمیت گریه و...

همچنین حدیثی از امام صادق(ع) در باب اهمیت گریه آورده که فرمودند:

«نزدهر کس ما را یاد کنند و از چشمانش اشک آید، ولو به اندازه ی بال پشه ای می باشد، گناهانش - اگر چه به اندازه ی کف دریا باشد - آمرزیده می شوند».