نسل کشی و پاکسازی قومی گسترده و خشن و بی رحمانه صرب ها در کوزوو و اخراج صدها هزار نفر از زنان و مردان و کودکان مسلمان آلبانیایی تبار از این منطقه، ظرف چند روز اخیر در صدر گزارشها و اخبار خبرگزاریها و مطبوعات جهان قرار گرفته است و همه کم و بیش از آن آگاهند . اما ابعاد و ریشه های آن جای بحث و بررسی دارد . از نظر ابعاد انسانی، چه از لحاظ کثرت آوارگان (بالغ بر چند صدهزار نفر) و چه از لحاظ مشکلات و مصائب و رنجهای فراوانی که آوارگان مسلمان با آن روبرو هستند، حادثه به قدری دلخراش و تکان دهنده است که خبرنگار اعزامی یکی از خبرگزاریها که در مرز کوزوو با آلبانی شاهد صف چندکیلومتری آوارگان در سرمای شدید و زیر باران بوده، گفته است:
«چنین صحنه های دلخراش را فقط می توان در فیلمهای مربوط به جنگ جهانی دوم مشاهده کرد و منظره رقت بار آوارگان به قدری ناراحت کننده است که همه کس یارای تماشای آن را ندارد» ! .
در مورد ریشه های این جنایت بزرگ باید گفت: ضعف و ناتوانی سازمان ملل متحد (شورای امنیت) در این رویداد تلخ و اندوه بار سهم عمده ای دارد زیرا با ساختار کنونی شورای امنیت که مقدرات جهان به دست چند کشور سپرده شده و آنها از حق «وتو» برخوردار گشته اند، عملا قدرت تصمیم گیری در شورای امنیت به شدت تضعیف شده است . زیرا اعضای دارنده حق وتو در این شورا معمولا با یکدیگر تضاد منافع دارند و به این سهولت به توافق نمی رسند و اینجا است که زمینه برای مداخله قدرتهای دیگر در بحران هایی همچون بحران کوزوو فراهم می گردد . در این بخش باید اضافه کنیم که مداخله اعضای پیمان «ناتو» در این بحران و حمله نظامی به «بلگراد» ، خارج از مقررات بین المللی و یک بدعت سیاسی است که قبلا نیز در مورد عراق تجربه شده بود . این گونه مداخلات، سازمان ملل را تضعیف کرده و آن را به حاشیه قضایای مهم جهانی می راند . پاره ای از گزارشها حاکی بود که دبیر کل سازمان ملل متحد طی گفتگویی با وزیر امور خارجه ایالات متحده آمریکا تهدید کرده بود که در صورت مداخله ناتو در بحران کوزوو، وی از دبیر کلی استعفا خواهد کرد، وزیر امور خارجه آمریکا در پاسخ گفته بود: چنین کاری برای او گران تمام خواهد شد! . بنابراین اگر سازمان ملل متحد کارآیی و توان و سرعت لازم را برای حل و فصل بموقع این گونه بحرانها را داشته باشد، نوبت مداخله به اعضای پیمان ناتو و یا قدرتهای دیگر نخواهد رسید .
از سوی دیگر صداقت پیمان ناتو در حمله موشکی و هوایی به بلگراد از طرف تحلیل گران سیاسی سخت مورد تردید است و امروز این نظریه به صورت جدی مطرح است که حمله به بلگراد و شکستن قدرت نظامی «میلوشویچ » به بهانه حمایت از مسلمانان کوزوو در واقع با هدف گسترش حوزه قدرت ناتو در اروپای شرقی و منطقه بالکان است و به ویژه ایالات متحده آمریکا با این عمل به نوعی به قدرت نمایی پرداخته است . یک مؤید این معنا این است که تاکنون حملات هوایی و موشکی به بلگراد نه تنها تاثیری در وضع مردم مسلمان کوزوو نداشته، بلکه باعث وخیم تر شدن وضع آنها نیز شده است . زیرا ارتش صرب ها در زمین به حملات و کشتار بی رحمانه مردم کوزوو ادامه می دهد و هنوز ناتو ریسک عملیات زمینی بر ضد صرب ها را نپذیرفته است . این گونه اهداف چند بعدی امروز در عرف قدرتهای بزرگ سیاسی جهان رایج است چنانکه «چوئن لای » با اشاره به یک ضرب المثل قدیمی چنین گفته بود:
«دو ابرقدرت در یک بستر می خوابند ولی رؤیاهای متفاوت می بینند» .
شواهد امر نشان می دهد که از نظر اعضای پیمان ناتو مساله خودمختاری کوزوو و برقراری آرامش در این سرزمین جدی نیست، بلکه در واقع آنها با جلوگیری از شکل گیری یک کشور مستقل اسلامی در اروپا، با دولت بلگراد همسو هستند و اگر به قضیه از این زاویه نگاه کنیم، باید بگوییم با وضعی که پیش آمده و با توجه به پراکنده ساختن آوارگان کوزوو در کشورهای مجاور و حتی دوردست، فاجعه آوارگی فلسطینی ها این بار در بالکان در حال تکرار است و اگر وضع این گونه پیش برود، احتمال بازگشت آوارگان به موطن شان به تدریج دشوار و دشوارتر می گردد و عملا هویت آنها محو می گردد و این همان خواست میلوشویچ است .
بعد دیگر قضیه نقش کشورهای اسلامی در این بحران و انتظارهایی است که از این کشورها در قالب سازمان کنفرانس کشورهای اسلامی می رود . سیر حوادث تاکنون نشان داده است که متاسفانه کشورهای اسلامی فراتر از کمکهای انسانی نتوانسته اند کاری برای مسلمانان مظلوم کوزوو انجام بدهند درحالی که انتظار از این کشورها این است که در این گونه بحرانها که یک طرف قضیه، جهان اسلام است، نقش فعال تری ایفا کنند .
اینک باید دید ثمره عملی اجتماع وزرای امور خارجه گروه عضو تماس کشورهای اسلامی در ژنو چه خواهد بود؟