پنجمین نمایشگاه سالانه نرم افزار علوم اسلامی هم زمان با سالروز میلاد فرخنده منجی عالم بشریت، حضرت مهدی(عج) توسط مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی در مجتمع فرهنگی امام خمینی(ره) شهر مقدس قم برگزار شد. این نمایشگاه که 40 مؤسسه و مرکز تولید کننده نرم افزار علوم اسلامی در آن حضور داشتند با استقبال گسترده گروههای مختلف مردم، پژوهشگران علوم اسلامی و علاقه مندان به مباحث رایانه ای مواجه گردید. حضور بیش از 90% از مؤسسات رایانه ای اسلامی در نمایشگاه و توجه ویژه عموم مردم به آن موجب شده است که در چند سال اخیر برپایی این نمایشگاه به مهم ترین و اصلی ترین واقعه در حوزه مطالعات رایانه ای علوم اسلامی تبدیل شود.
حجة الاسلام بهرامی مسئول ستاد برگزاری نمایشگاه در باره اهداف تشکیل چنین نمایشگاهی می گوید: ما با تشکیل این نمایشگاه سه هدف را دنبال می کنیم. هدف اول اطلاع رسانی است. این نمایشگاه باعث آشنایی قشرهای مختلف کشور از جمله پژوهشگران علوم دینی، علما و اساتید حوزه و دانشگاه با نرم افزارهای اسلامی است که امروزه به وفور در داخل کشور تولید می شود. تبادل اطلاعات میان مؤسسات شرکت کننده هدف بعدی ما است. با توجه به پیشرفت بسیار سریع این فن آوری، تجمع مؤسسات در یک نمایشگاه با وجود متخصصان و همچنین مؤسسات هم طراز، زمینه ساز استفاده از تجربیات یکدیگر و پی بردن به اشکالات و معایب خواهد بود. هدف سوم از تشکیل نمایشگاه جلوگیری از انجام کارهای موازی و تکراری است که این مهم نیز با ارتباط بین مؤسسات حاصل می گردد.
پنجمین نمایشگاه سراسری نرم افزار علوم اسلامی با سخنان دانشمند محترم آیت الله مصباح یزدی کار خود را آغاز نمود. در مراسم افتتاحیه این نمایشگاه که جمعی از علما و شخصیتهای علمی و حوزوی حضور داشتند، آیت الله مصباح یزدی در سخنانی با گرامیداشت صدمین سالگرد تولد امام خمینی(ره)، وجود تجهیزات مدرن رایانه ای را در دنیا از نعمتهای خداوند در عصر کنونی برشمرد و گفت که باید با کامپیوتری کردن متون دینی، پیام اسلام را به مردم سراسر جهان برسانیم. وی در بخشی از سخنان خود از ضعف فعالیتهای اسلامی در اینترنت انتقاد نمود و گفت: در مقابل سایت های فراوان و گسترده ای که از سوی دشمنان اسلام در شبکه اطلاع رسانی جهانی قرار داده شده است، سایت های اسلامی - با آن همه عظمت محتوایی اسلام- حضوری کم رنگ و نارسا دارند و وقتی فهرست کوچکی از سایت های اسلامی به من داده شد جدا تعجب کردم و انتظار داشتم که تعداد سایت های اسلامی بسیار بیشتر از این باشد.
آیت الله مصباح یزدی با قدردانی از تلاشهای تولید کنندگان نرم افزارهای اسلامی به دلیل ایجاد امکانات پژوهشی رایانه ای از طریق تبدیل متون دینی به لوح فشرده، تصریح کرد: مؤسسات رایانه ای اسلامی باید به جای متمرکز کردن فعالیتهای خود بر الفاظ کتب و روایات، به دنبال دسته بندی موضوعی معارف دینی باشند تا از این طریق امکان معرفی بهتر حقایق دینی به مخاطبان فراهم گردد.
در ادامه این مراسم حجة الاسلام و المسلمین شهریاری مدیر عامل مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی طی سخنانی وظیفه اصلی شبکه های جهانی را که در قم راه اندازی می شوند، اطلاع رسانی در زمینه علوم اسلامی خواند. وی در ادامه، مؤسسات تحقیقاتی رایانه ای مرتبط با حوزه علمیه را برشمرد و گفت: مؤسسات تحقیقاتی باید در ارتباط با شبکه های اینترنت، مطالعات وسیعی را در زمینه موضوعاتی که تامین کننده امنیت فرهنگی ما است صورت دهند و در این رابطه کارهای درخور و شایسته ای را آغاز کنند تا بدین وسیله شبکه اطلاع رسانی جهانی به یک بستر ناب برای اطلاعات مفید و انسان ساز تبدیل شود. وی با تاکید بر اطلاع رسانی علوم اسلامی به عنوان یکی از وظایف اصلی شبکه های جهانی که در قم راه اندازی می شوند، خاطر نشان کرد که اطلاعات مربوط به اسلام ناب محمدی صلی الله علیه وآله باید در دو برنامه کوتاه و بلند مدت به تشنگان حقایق معنوی در سطح جهان عرضه شود. وی افزود: در گام اول باید اطلاعات موجود در کتب دینی را به صورت خلاصه و دسته بندی شده به سایت های اسلامی منتقل کنیم و در گام بعدی ضمن تولید اطلاعات مناسب با اینترنت - به شکل دائرة المعارف- شبکه جهانی را از اطلاعات اسلامی غنی سازیم.
ویژگی های نمایشگاه پنجم:
مهم ترین ویژگی نمایشگاه پنجم حضور اکثر قریب به اتفاق مؤسسات نرم افزاری علوم اسلامی است. طبق آمارهای موجود 40 مؤسسه در این نمایشگاه شرکت داشتند که این تعداد 90% از کل مؤسسات نرم افزار اسلامی کشور را تشکیل می دهند. رقم یاد شده نشانگر اهمیت روزافزون نمایشگاه نزد مؤسسات مزبور است.
ارائه یکصد و هشتاد نرم افزار اسلامی در این نمایشگاه -که یکصد برنامه آن برای نخستین بار عرضه می شد- دومین ویژگی نمایشگاه پنجم بود. لوح های فشرده که برای اولین بار در نمایشگاه پنجم عرضه شده بود به موضوعات متنوعی پرداخته بودند و در این میان، معارف اسلامی با 21 سی دی در صدر فهرست تولیدات مراکز نرم افزاری جای داشت. تولید نرم افزارهایی در ارتباط با قرآن، با 14 سی دی، دومین رتبه را در فعالیت مراکز یاد شده دارا بود. پس از آن دو موضوع «اهل بیت » و «مداحی و مراثی » به ترتیب با 11 و 13 سی دی قرار داشتند (جدول الف). همچنین در این نمایشگاه برای نخستین بار شش برنامه جدید پیرامون امام زمان(عج) که توسط مؤسسات مختلف تولید شده بود عرضه گردید که مورد استقبال و توجه ویژه علاقه مندان به اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام قرار گرفت.
هم زمانی نمایشگاه پنجم با یکصدمین سالگرد تولد امام خمینی(ره) موجب شد تا برگزار کنندگان نمایشگاه دست به ابتکار جالبی بزنند و غرفه ای ویژه با عنوان غرفه امام خمینی(ره) در بهترین نقطه نمایشگاه در نظر بگیرند. در این غرفه چهار نرم افزار جدید عرضه شد که همگی به معرفی آثار و شخصیت امام خمینی(ره) اختصاص داشت.
ویژگی تحسین برانگیز نمایشگاه پنجم، حضور 14 شبکه اطلاع رسانی شیعی بود که این مسئله جلوه خاصی به این نمایشگاه بخشیده بود. تاسیس این تعداد از شبکه های اطلاع رسانی که اکثر آنها هم در سال جاری افتتاح شده اند نشانگر حساسیت بموقع و گسترده حوزه های علمیه و مؤسسات رایانه ای علوم اسلامی در استخدام فضاهای بیشتر در بزرگراههای اطلاعاتی اینترنت و به کارگیری این ابزار جدید در راستای تبلیغ علوم و معارف اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام است. این شبکه ها به ترتیب عبارت اند از: آل البیت، الموسوعة، بلاغ، تراث، جمکران، حدیث، دیتا، دانا فجر، رافد، شارح، فقه اسلامی، قبس، لوا و حوزه.
دکتر محسن رضایی، دبیر پیشین مجمع تشخیص مصلحت، در دیدار خود از نمایشگاه نرم افزار علوم اسلامی، ضمن تقدیر از حضور شبکه های اطلاع رسانی، خطاب به مسئولان نمایشگاه گفت: باتوجه به اینکه ما وارد دنیای جدیدی می شویم که به دنیای ارتباطات مشهور است; مهم ترین مسئله ای که تولید کنندگان نرم افزار و مسئولان نمایشگاه باید به آن توجه کنند این است که هر کس سریع تر بتواند در این دنیا حضور پیدا کند و فضاهای ارتباطی بیشتری در اختیار بگیرد، موفق تر است. وی افزود: ما باید از این فضای اطلاعاتی برای تبلیغ اسلام استفاده کنیم.
به منظور پر بار نمودن جنبه علمی و تخصصی پنجمین نمایشگاه سراسری نرم افزار علوم اسلامی، در حاشیه نمایشگاه یاد شده کنفرانس های علمی با حضور متخصصان مطالعات رایانه ای علوم اسلامی برگزار شد. نکته جالب در مورد این کنفرانس ها آن بود که از سوی خود مؤسسات شرکت کننده ارائه می شد و به این ترتیب مباحث فنی و تخصصی مطرح شده در این نشست ها بیانگر وجهه علمی و نوآوری های مؤسسات مذکور بود. در طی ده کنفرانس علمی برگزار شده در نمایشگاه پنجم موضوعات مهمی همچون اطلاع رسانی و اینترنت، چگونگی ارتباط بین اینترنت و اینترانت، پژوهشهای علمی در اینترنت و اینترانت، حوزه و هویت مورد بررسی قرار گرفت.
مهندس رضایی یکی از شرکت کنندگان در کنفرانس ضمن تشکر از مسئولان نمایشگاه، برپایی کنفرانس های علمی و تخصصی را یکی از اقدامات شایسته و ضروری در جنب نمایشگاه دانست. وی در عین حال گفت: به نظر می رسد اگر موضوعات کنفرانس ها ارتباط بیشتری با نرم افزارهای علوم اسلامی داشتند می توانستند راهکارهای مناسبی در اختیار مراکز تولید کننده بگذارند.
از دیگر ویژگیهای نمایشگاه پنجم انتشار ویژه نامه رنگی و وزین نور بود که به طور روزانه منتشر می شد و اطلاع رسانی نمایشگاه را در مدت برپایی آن بر عهده داشت. این ویژه نامه علاوه بر ارائه آخرین اخبار نمایشگاه، به انعکاس نظرات و دیدگاههای بازدید کنندگان و غرفه داران پیرامون جنبه های مختلف نمایشگاه می پرداخت. همچنین صفحات میانی ویژه نامه نور به مصاحبه با شخصیتهای حوزوی، معرفی پایگاههای اسلامی در اینترنت، مباحث فنی و علمی کامپیوتری و ارائه مقالاتی جدید پیرامون امام زمان(عج) اختصاص داشت. آقای ساغری، مسئول مؤسسه تحقیقاتی حکمت در ارزیابی خود از ویژه نامه نور گفت: ویژه نامه نسبت به سال گذشته از نظر محتوایی و مطالب علمی پربارتر و از نظر کیفیت چاپ و شکل ظاهری نسبت به سالهای گذشته کاملا متفاوت و قوی تر شده است. صفحات آن تنها به چاپ اخبار نمایشگاه اختصاص نیافته بلکه در کنار آن، مقالات علمی ارزنده ای نیز ارائه گردیده است. وی توصیه کرد بخشی نیز به معرفی مراکز و برنامه ها و مشکلات آنان اختصاص داده شود.
یکی از خدماتی که در پنجمین نمایشگاه نرم افزار علوم اسلامی برای نخستین بار ارائه می شد، واگذاری سریع و ارزان [ IP ] بود. اخذ امتیاز استفاده از اینترنت یکی از خواسته های مؤسسات پژوهشی بوده است که بعضا به علت پاره ای مشکلات از خدمات این شبکه بااهمیت برخوردار نیستند. شبکه جهانی نور در طول برگزاری نمایشگاه در یک اقدام ابتکاری، در کمتر از 10 دقیقه اقدام به واگذاری امتیاز [ IP ] به متقاضیان واجد شرایط می کرد به گونه ای که بلافاصله بعد از ثبت نام و پر کردن فرم مخصوص می توانستند از کد کاربری ویژه خود استفاده کنند.
حضور گسترده دانشجویان و جوانان یکی از جلوه های زیبای نمایشگاه پنجم بود. روزانه به طور میانگین بیش از 500 نفر از دانشجویان سراسر کشور از نمایشگاه بازدید می کردند. برخی از دانشجویان که برای اولین بار شاهد چنین فعالیتهای رایانه ای در زمینه علوم اسلامی و قرآنی بودند، بازدید از نمایشگاه را غنیمت شمرده و سعی داشتند با سرکشی به تعداد بیشتری از غرفه ها، بتوانند از تمامی نرم افزارهای عرضه شده آگاه شوند. برخی از دانشجویان در گفتگو با خبرنگاران مستقر در نمایشگاه اظهار می داشتند که جا دارد این دستاوردهای ارزشمند رایانه ای با برپایی نمایشگاههای کوچک تر در شهرهای مختلف به معرض نمایش گذاشته شود تا همگان از این تحولات مثبت ایجاد شده در این عرصه که یکی از ثمرات نظام مقدس اسلامی است مطلع شوند. این دانشجویان معتقد بودند با این اقدام، فرهنگ استفاده از رایانه در پژوهشهای علوم اسلامی و قرآنی بیش از پیش در بین محققان و علاقه مندان گسترش می یابد.
نمایشگاه پنجم در بوته نقد و نظر
پنجمین نمایشگاه سراسری نرم افزار علوم اسلامی در واقع پنجمین تجربه مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی در امر اطلاع رسانی رایانه ای در زمینه علوم اسلامی بود. هر سال که از عمر این نمایشگاه می گذرد، مرکز با کوله باری از تجربه، خود را برای برگزاری نمایشگاهی دیگر آماده می کند. روشن است که انتساب نمایشگاه به حوزه علمیه قم وظیفه سنگین تری را بر دوش مرکز تحقیقات می گذارد تا برای هرچه بهتر برگزار شدن آن در سالهای آتی تلاش نماید. بی شک آشنایی برگزار کنندگان با انتقادات و پیشنهادهای مؤسسات شرکت کننده و بازدید کنندگان می تواند نقش مؤثری را در برپایی هرچه باشکوه تر آن ایفا نماید.
اولین نکته قابل توجه در مورد نمایشگاه امسال، حضور کم فروغ علمای طراز اول حوزه و شخصیتهای برجسته کشوری در این همایش بود. آمار نشان می دهد که بازدید مراجع، علما و شخصیتهای کشوری از نمایشگاه اول تا کنون سیر نزولی داشته است. عدم حضور علما ضمن اینکه به تدریج موجب کم رنگ شدن اهمیت و جایگاه نمایشگاه در نزد عموم مردم و خصوصا حوزویان می شود، وجهه و اعتبار نمایشگاه در سطح مخاطبان خاص را نیز تحت تاثیر قرار می دهد. بعلاوه این امر از جاذبه خبری و تبلیغاتی نمایشگاه هم می کاهد. بدون شک حضور شخصیتهای مهمی همچون رهبر معظم انقلاب، مراجع تقلید، رؤسای قوای سه گانه کشور، رئیس مجمع تشخیص مصلحت و سایر رجال علم و دانش - که در سالهای گذشته به تناوب از نمایشگاه دیدار داشته اند- تاثیر بی بدیلی در بالا بردن میزان اهمیت نمایشگاه در سطح افکار عمومی دارد. از این رو تلاش مضاعف و پی گیری مصرانه مسئولان برگزاری نمایشگاه برای حضور چنین شخصیتهایی یکی از ضرورتهای مهم و غیر قابل انکار برای سالهای آینده به شمار می رود.
یکی از مواردی که مورد تایید برخی از شرکت کنندگان و بازدید کنندگان بود، نحوه تبلیغات عمومی نمایشگاه بود. حجة الاسلام میر عمادی مسئول غرفه مؤسسه تحقیقات یاسین رایانه از سطح نازل تبلیغات مربوط به نمایشگاه در رسانه های صوتی و تصویری و مطبوعات گله مند بود و اعتقاد داشت که با این همه هزینه انجام شده، بهتر بود میزان تبلیغات افزایش می یافت تا از این طریق شاهد استقبال بیشتری از نمایشگاه باشیم.
میترا صالحی از دانشجویان دانشگاه تبریز نیز با انتقاد از وضعیت تبلیغات می گوید: ما جهت اردوی آموزشی به این شهر مقدس آمده ایم و هیچ اطلاع خاصی از این نمایشگاه نداشتیم و دعوت قبلی هم از ما به عمل نیامده بود; ای کاش حداقل در دانشگاههای سراسر کشور نیز به نحوی تبلیغات مربوط به نمایشگاه منعکس می شد.
در عین حال حجة الاسلام بهرامی مسئول ستاد برگزاری نمایشگاه از حجم گسترده تبلیغات نمایشگاه سخن می گوید و از جمله به فعالیتهایی از قبیل چاپ و توزیع پوستر، چاپ آگهی تبلیغاتی در روزنامه های کثیر الانتشار کشور و پخش آگهی تبلیغاتی در صدا و سیما، نصب سیلک و بیل برد در سطح شهر قم و ارسال دعوتنامه برای شخصیتها و مراکز فرهنگی اشاره می کند. به این ترتیب چنین به نظر می رسد که مشکل اصلی تبلیغات نمایشگاه در میزان تبلیغات یست بلکه در چگونگی سامان دهی تبلیغات است. کارشناسان فن تبلیغ معتقدند که شاخص ارزیابی موفقیت تبلیغات در میزان پذیرش آن است. به عبارت دیگر به هر اندازه که تبلیغات گسترده تر، علمی تر و جذاب تر باشد و از ابزارها و امکاناتی به روز بهره گرفته شود، به همان میزان انگیزه شرکت در برنامه ها را نیز در مخاطبان خود بیشتر می کند و مورد پذیرش واقع می گردد. اما متصدیان تبلیغات باید به این نکته نیز توجه داشته باشند که به محض اعلام یک برنامه لزوما بلافاصله گروه زیادی از آن استقبال نمی کنند بلکه گاه مدتها به طول می انجامد تا حداکثر نیمی از مخاطبان نسبت به پذیرش پیام از خود تمایل نشان دهند. از این رو شاید زمان بندی در انجام تبلیغات از چند ماه قبل از شروع نمایشگاه به جای فشرده نمودن آن در هفته قبل از نمایشگاه، یکی از عوامل مؤثر در اطلاع رسانی و ایجاد انگیزه لازم در مخاطبان اصلی نمایشگاه باشد. مهم تر آنکه اگر نمایشگاه، سالانه است و به عنوان یک برنامه دائمی تثبیت شده است; می توان از روشهای تبلیغات مقطعی و اتفاقی اجتناب نمود و به روشهای تبلیغات جریانی یا ثابت روی آورد. این کار ضمن آنکه از هزینه های تبلیغات می کاهد بر تاثیرگذاری آن هم می افزاید.
گران بودن هزینه حضور در نمایشگاه و بالا بودن اجاره غرفه ها، یکی از مشکلاتی بود که غرفه داران و مؤسسات شرکت کننده در نمایشگاه به آن اشاره داشتند. آقای آسوده مسئول غرفه مسجد مقدس جمکران با اشاره به عدم استقبال برخی از مراکز علمی و فرهنگی شهرستانها از نمایشگاه گفت: به نظر من یکی از دلایل این مسئله، بالا بودن اجاره غرفه و نبودن محل اسکان و پذیرایی از دست اندرکاران مؤسسات شهرستانی می باشد. مسئول غرفه مؤسسه تحقیقاتی یاسین نیز از گرانی اجاره غرفه ها می گوید و اظهار می کند که برخی مؤسسات ضعیف توان پرداخت چنین اجاره بهایی را ندارند و خوب بود ستاد نمایشگاه برای این گونه مؤسسات یارانه ای را در نظر می گرفت.
مشکل دیگری که در سطح نمایشگاه خودنمایی می کرد، ضعف اطلاع رسانی داخلی آن بود. عبدالرضا کبیری، دانشجوی مهندسی مکانیک می گوید: اولین نکته قابل توجه در نمایشگاه امسال، حضور کم فروغ علمای طراز اول حوزه و شخصیتهای برجسته کشوری بود.
از آنجا که یکی از اهداف اصلی نمایشگاه بررسی محاسن و معایب نرم افزارهاست باید برای تحقق این مهم ساعات یا ایام خاصی را در نمایشگاه برای حضور متخصصان و کارشناسان اختصاص دهیم.
نحوه اطلاع رسانی داخلی نمایشگاه خیلی ضعیف است، تدبیری برای جداسازی و تفکیک موضوعی نرم افزارهای عرضه شده اندیشیده نشده است و معلوم نیست نرم افزار مطلوب خود را از کدام غرفه باید سراغ بگیریم; عجیب است که یک نمایشگاه کامپیوتری در بدو ورود به سالن فاقد یک باجه اطلاعات رایانه ای در مورد نمایشگاه باشد.
مدیر داخلی نمایشگاه، اطلاع رسانی را وظیفه غرفه روابط عمومی می داند اما ظاهرا امکانات و نیروی لازم برای انجام چنین وظیفه خطیری در اختیار غرفه روابط عمومی قرار داده نشده است. قرار دادن یک دستگاه رایانه که حاوی اطلاعات مربوط به هر غرفه و تفکیک موضوعی نرم افزارهای ارائه شده در نمایشگاه باشد حد اقل کاری است که می توان در این زمینه انجام داد. همچنین از تهیه و توزیع بروشورهایی که اطلاعات ضروری را در اختیار بازدید کنندگان قرار دهد نیز می توان به عنوان یکی از نیازهای اطلاع رسانی نمایشگاه یاد کرد.
پیشنهادها
در کنار انتقادات دلسوزانه ای که از سوی شرکت کنندگان و بازدید کنندگان نسبت به جنبه های مختلف نمایشگاه صورت می گرفت، برخی پیشنهادهای عالمانه و قابل توجه نیز ارائه می شد که هر یک به سهم خود می تواند در پربارتر شدن و موفقیت نمایشگاه تاثیر بسزایی داشته باشد.
یکی از پیشنهاد دهندگان به ضرورت فعال کردن بخش مسابقه در نمایشگاه اشاره داشت. او می گفت: نمایشگاه سالانه نیاز به تنوع و نوآوری دارد. وی افزود: ادامه روند فعلی نمایشگاه، به تدریج حالت یکنواخت و کسل کننده ای را به آن خواهد داد و این امر نه تنها باعث کاهش استقبال بازدید گنندگان می گردد بلکه به عدم نوآوری و تکراری شدن نرم افزارهای اسلامی نیز خواهد انجامید در حالی که یکی از مهم ترین اهداف نمایشگاه جلوگیری از کارهای تکراری است. نامبرده چنین نتیجه گیری کرد که: بهتر است هر ساله در مراسم اختتامیه نمایشگاه، تولید کنندگانی که در جنبه های خاص نرم افزار اسلامی از خود خلاقیت و پشتکار نشان داده اند به همگان معرفی شوند و جوائز ویژه ای نیز برای تشویق آنان در نظر گرفته شود. مثلا می توان برای مؤسساتی که بیشترین تولید را در سال گذشته داشته اند یا مؤسساتی که بهترین برنامه را در زمینه قرآن یا اهل بیت علیهم السلام یا کودکان و یا زمینه های دیگر تولید کرده اند و یا مؤسسه ای که نرم افزارهای آن از مشخصات فنی بالاتری برخوردار است جوائزی در نظر گرفت. این کار علاوه بر تشویق مؤسسات تولید کننده نرم افزار اسلامی، بستر مناسبی را نیز برای رقابت سازنده آنها فراهم خواهد نمود. همچنین انتخاب بهترین غرفه یا زیباترین غرفه می تواند بر نحوه حضور مؤسسات و ظاهر نمایشگاه تاثیرات مثبتی بگذارد.
حجة الاسلام حکیمی مسئول مؤسسه روزنامه فیضیه پیشنهاد دیگری برای جلوگیری از انجام کارهای تکراری دارد. او می گوید: ستاد نمایشگاه باید از مؤسسات بخواهد که مشخص کنند در سالهای آینده چه برنامه هایی را ارائه خواهند کرد. به نظر وی در این صورت ضمن جلوگیری از کارهای تکراری، انگیزه ای هم برای این مؤسسات ایجاد می شود تا در سال آینده با دست پر و با برنامه های قوی و جذاب در نمایشگاه حضور یابند.
دانشجویانی که از شهرستانهای مختلف کشور عازم قم شده و به دیدن نمایشگاه آمده بودند با مراجعه به غرفه های نمایشگاه، اشتیاق بسیاری برای آشنایی هر چه بیشتر با برنامه های رایانه ای اسلامی از خود نشان می دادند. آنان جملگی خواستار برپایی چنین نمایشگاههایی در مراکز استانها و بویژه در دانشگاهها بودند. زهرا احمدی از دانشگاه همدان می گوید: بازدید از این نمایشگاه برای من بسیار جالب بود; از اینکه می بینم قرآن و علوم اهل بیت علیهم السلام به کامپیوتر داده شده خیلی خوشحال هستم; پیشنهاد من این است که چنین استقبال گسترده مردم از پنجمین نمایشگاه سراسری نرم افزار اسلامی و سرمایه گذاری مؤسسات تولید کننده برای شرکت در این نمایشگاه اهمیت و جایگاه ویژه این نمایشگاه را نشان می دهد.
نمایشگاههایی فقط در قم و تهران برپا نشود و در شهرستانهای دیگر هم برگزارشود.
بجاست در پاسخ به درخواست اخیر - که در واقع تقاضای عموم دانشجویان و بسیاری از دیگر قشرهای مردم است- با هماهنگی مؤسسات تولید کننده نرم افزارهای اسلامی، تمهیداتی اندیشیده شود که در فرصتهایی مناسب نرم افزارهای اسلامی در دانشگاههای بزرگ کشور به معرض نمایش گذاشته شود تا علاقه مندان به معارف دینی و نرم افزارهای اسلامی امکان آشنایی با این برنامه ها را در سطح گسترده تری به دست آورند.
اختصاص زمان مشخصی از نمایشگاه به متخصصان و کارشناسان علوم اسلامی و رایانه ای، پیشنهاد دیگری است که توسط حجة الاسلام خادمی ارائه شد. ایشان می گوید: از آنجا که یکی از اهداف اصلی نمایشگاه، بررسی محاسن و معایب نرم افزارهاست باید برای تحقق این مهم ساعات یا ایام خاصی را در نمایشگاه برای حضور متخصصان و کارشناسان اختصاص دهیم تا آنها بتوانند در محیطی آرام و مناسب به طور متمرکز به بررسی نرم افزارها بپردازند و با تولید کنندگان در باره قابلیتها و امکانات برنامه ها بحث و تبادل نظر نمایند. وی می افزاید: به نظر می رسد اگر در سالهای آتی، متخصصان با دعوت قبلی از سراسر کشور در نمایشگاه جمع شوند و با ارائه کارت ویژه در روزهای خاصی از نمایشگاه دیدن کنند بهتر می توان از این فرصت استثنایی استفاده نمود.
یکی از پیشنهادات ارزنده و بسیار مهم، پیشنهاد بین المللی شدن نمایشگاه نرم افزار علوم اسلامی است. حجة الاسلام واردی مسئول غرفه مرکز مطالعات و تحقیقات اسلامی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه معتقد است: برگزاری نمایشگاه باید از حالت سنتی و داخلی بیرون بیاید و امکاناتی فراهم گردد که مؤسسات تحقیقاتی و مراکز اطلاع رسانی خارج کشور نیز در این نمایشگاه شرکت کنند. وی می گوید: در صورت جدی گرفتن این پیشنهاد، می توان در آینده نه چندان دور، اولین نمایشگاه بین المللی نرم افزار علوم اسلامی در سطح جهان اسلام را در قم برگزار کرد.
حجة الاسلام بهرامی مسئول ستاد برگزاری نمایشگاه ضمن ارزشمند خواندن پیشنهاد اخیر می گوید: بین المللی شدن نمایشگاه ایده ای است که از مدتها قبل برای ما مطرح بوده است و در این زمینه بررسیها و تبادل نظرهایی نیز انجام داده ایم ولی متاسفانه موانع و مشکلاتی وجود دارد که مهم ترین آنها مشکل محل برگزاری نمایشگاه می باشد. حقیقت این است که در قم جای مناسبی برای برپایی چنین نمایشگاهی نداریم. مشکلات دیگری از قبیل بودجه نیز مطرح است که مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی به تنهایی جوابگوی آن نیست. وی اظهار امیدواری کرد که با همکاری دیگر مؤسسات و مراکز کشور به زودی امکان برگزاری نمایشگاه بین المللی نرم افزار اسلامی در تهران فراهم آید.
به هر حال استقبال گسترده مردم از پنجمین نمایشگاه سراسری نرم افزار اسلامی و سرمایه گذاری مؤسسات تولید کننده برای شرکت در این نمایشگاه از یک سو اهمیت و جایگاه ویژه این نمایشگاه را نشان می دهد و از سوی دیگر ضرورت تجدید نظر در چگونگی برگزاری نمایشگاه و سامان دهی بهتر آن را خاطر نشان می سازد.