فرزانگان/ محمد شریف مازندرانی (شریف العلم)

محل تولد: کربلا

وفات: 1245 قمری

مزار: کربلا

عمر: حدود 40 سال

اساتید: عالمان بزرگی هم چون سید علی طباطبایی (صاحب ریاض)، سید محمد مجاهد، میرزای قمی (صاحب قوانین)و ... .

شاگردان: حضرات اعلام سید ابراهیم قزوینی، فاضل دربندی، شیخ مرتضی انصاری، ملااسماعیل یزدی، شیخ جعفر شوشتری.

ولادت و تحصیل: ملامحمد شریف مازندرانی مشهور به شریف العلما، از علما و مدرسین برجسته حوزه علمیه کربلا بود. این فقیهی اصولی و جامع علوم عقلی و نقلی، در اواخر قرن دوازدهم هجری قمری در شهر مقدس کربلا دیده به جهان گشود. دروس مقدماتی را در خدمت بعض اساتید فراگرفت و سپس از محضر سید محمد مجاهد بهره برد و سرانجام در محفل علمی سیدالاساتید سید علی طباطبایی معروف به صاحب ریاض، تحصیلات خود را به پایان برد.

هجرت علمی: این دانشور محقق، پس از آنکه بهره کافی را از محضر صاحب ریاض برد، سفری علمی به شهرهای مختلف ایران و عراق آغاز کرد. وی در این شهرها گاهی یک ماه توقف می کرد و سراغ علما و حوزه های علمیه را می گرفت تا این که به مشهد مقدس رسید، پس از زیارت حرم مطهر حضرت امام رضا علیه آلاف التحیةوالثناء، دیگر بار به کربلا مراجعت کرد و در جلسه درس استادش سیدعلی )صاحب ریاض( حاضر شد.

تدریس: مدتی بعد، خود بر کرسی تدریس تکیه زد و به تعلیم و تربیت طلاب و تشنگان فقه و معارف اهل بیت علیهم السلام همت گمارد. چیزی نگذشت که خیل مشتاقان علوم دینی پیرامون او حلقه زدند و شمار شاگردانش به قول صاحب تکمله، به هزار نفر رسید: کان تحت منبره الف من المشتغلین ... شریف العلما دو مجلس درس داشت، یکی برای مبتدئین و دیگری برای آنان که در مرتبه بالاتری از فضل و کمال قرار داشتند. بزرگانی هم چون: شیخ انصاری، صاحب ضوابط، فاضل دربندی و ده ها مجتهد مسلم دیگر، از شاگردان او به شمار می روند. این استاد محقق، با احاطه علمی، حافظه قوی و بیان رسایی که داشت، اکثر اوقاتش را صرف تدریس و پرورش شاگردان نخبه کرد.

از منظر بزرگان:شریف العلماء مازندرانی، در میان علما و اساتید حوزه های علمیه جایگاه ویژه ای داشت و بسیاری از اندیشوران و اهل قلم، از مقام علمی وی تجلیل کرده اند. میرزا محمد تنکابنی می نویسد: محمد شریف مازندرانی آملی ملقب به شریف العلما، قدوةالفقها و اسوةالفضلا، مؤسس علم اصول، اعجوبه زمان، وحید دوران؛ در مجلس درس او زیاده از هزار نفر می نشستند. نویسنده اعیان الشیعه نیز عباراتی به این مضامین دارد: شریف العلما، استاد علما و مربی فقها، نادره دوران و اعجوبه زمان بود. او عمر خود را در تربیت طلاب سپری کرد و فرصتی برای تألیف و تصنیف نداشت. قوه حافظه ودقت نظر و سرعت انتقال و در مناظرات، فوق تصور بود... .

از ویژگی های فردی این استاد بزرگ، اهتمام ویژه به امر تحقیق و پژوهش و تربیت طلاب و فضلا بود. با این وصف، از سایر نیازمندی های طلاب نیز غافل نبود؛ لذا وقتی که ملا اسماعیل یزدی، از شاگردان زبده ایشان، مریض شد، برای مداوای او تلاش زیادی کرد و از بغداد برایش پزشک آورد. به دید و بازدید علاقه زیادی نداشت حتی امامت نماز جماعت را نیز نمی پذیرفت. یک بار که با اصرار مردم، پیشنماز شد، به خاطر این که در حین نماز، ذهنش به حل مسئله ای علمی مشغول شد، خود را شایسته امامت جماعت ندانست و ترک امامت کرد.

از دیگر ویژگی های شریف العلما، تبحر و قدرت فوق العاده وی در مناظره و جدل بود. آن جناب با احدی مباحثه ننمود مگر این که بر او غلبه یافت و ید طولایی در علم جدل داشت. این استاد برجسته، با وجود تبحر خاصی که در علوم اسلامی داشت و از مؤسسین علم اصول به شمار می رفت، آثار مکتوبی به جز یک رساله در مبحث اوامر، از خود به جایی نگذاشت و بر این باور بود که تربیت شاگردان نخبه، خیلی مهم تر از تألیف کتاب است. در همین ارتباط در پاسخ یکی از فضلا فرمود: وظیفه من تربیت طلاب و تعلیم متعلمین است و آنچه شما شاگردان تألیف می نمایید، در حقیقت زحمات مرا به بار نشانده اید.

وفات:شریف العلما بعد از عمری تلاش در راه ترویج دین و فقه آل محمد صلی الله علیه وآله و تربیت صدها مجتهد، عالم و سخنور، با عمری کوتاه اما پرونده ای درخشان و پرافتخار، در سال 1245 قمری دارفانی را وداع گفت و در جوار رحمت حق آرمید. پیکر آن استاد بزرگ، با شکوه تمام و با شرکت علما و شاگردان و طبقات مختلف مردم تشییع و در سرداب منزلش در نزدیکی باب القبله حرم مطهر حضرت امام حسین علیه السلام به خاک سپرده شد.

روح ملکوتی اش با موالی مکرمش محشور باد