شرح بیماری
سل عبارت است از یک عفونت باکتریایی مسری حاد یا مزمن که بطور اولیه ریه‌ها را درگیر می‌کند ولی ممکن است به سایر اعضا گسترش یابد. سل دوران کودکی ، معمولا محدود به قسمت میانی ریه‌ها است ولی ممکن است گسترش یافته، مننژیت ایجاد کند. سل در بزرگسالان معمولا کلیه و ریه‌ها را درگیر می‌کند. سل زمانی تحت کنترل بود ولی عمدتا به خاطر ایدز ، فقر و سوءمصرف الکل و سایر داروها مجددا ظهور کرده است.
باکتری مولد سل
عامل بیماری
باکتریهای مایکوباکتریوم ، هوازی بوده ، بدون اسپور ، بی‌حرکت و میله‌ای شکل هستند. اکثر گونه‌های بیماریزا به علت مقاوم اسید بودن تمیز داده می‌شوند در حالی که بسیاری از گونه‌های ساپروفیت گرم مثبت هستند. گرچه گونه‌های زیادی از مایکوباکتریوم در خاک به سر می‌برند دو گونه مهم بیماریزا در انسان عبارت است از: مایکو باکتریوم توبرکلوزیس که عامل بیماری سل است و مایکوباکتریوم لپرا که عامل بیماری جذام است.
محل تاثیر باکتری سل
باکتری سل بیش از همه از راه هوا داخل بدن شده و ریه را مبتلا می‌کند. عضوهای دیگری که پس از ریه بیشتر مورد هجوم این باکتری قرار می‌گیرند استخوانها و مفاصل هستند. روده ، پرده جنب ، پرده صفاق ، عنبیه چشم و پوست نیز می‌توانند به سل مبتلا شوند.
سل پوستی
این بیماری در افرادی که با حیوانات ، ضمایم آنها و یا فراورده های آنها سروکار دارند دیده می‌شود. آغاز بیماری به صورت برجستگیهای سفت و سخت و خشک و شاخی شکل در نواحی مخصوص بدن از جمله پشت دستها یا پاها ، اطراف انگشتان ناحیه اطراف ناخنها و حتی در مخاط دهان هم دیده می‌شود. این برجستگیها شبیه زگیل هستند و اطراف آن قرمز و متورم که پس از ماهها رنگ آن تدریجا بنفش رنگ می‌شود. درمان بیماری با مراجعه به پزشک متخصص و با عمل سوزاندن با سوزن الکتروآگولاسیون و درمان عمومی سل انجام می‌شود.
سل ریوی
این نوع سل که خطرناک‌ترین و پر شایع‌ترین نوع مسلولیت است در سابق به علت کمبود امکانات بهداشتی و درمانی فراوان‌تر بود ولی امروزه خوشبختانه کاهش یافته است. بروز آن در مراحل اولیه چنان مرموز و مخفی است که فقط به کمک اشعه ایکس قابل رویت و تشخیص است. و با پیشرفت بیماری علایمی مانند سرفه ، تب و خلط خون‌دار دیده می‌شود. با پیشرفت بیماری ممکن است این بیماری به سایر اندامها نیز انتقال یابد. کم شدن وزن ، عرق کردن به هنگام شب و سینه درد از علایم دیگر این بیماری است.
عوامل افزایش‌دهنده خطر
•افراد بالای 20 سال
•نوزادان و شیرخواران
•بیماری مزمنی که مقاومت را کاهش داده باشد.
•استفاده از کورتیزون یا داروهای سرکوبگر ایمنی. این داروها ممکن است سل غیرفعال را مجددا فعال کنند.
•شرایط زندگی شلوغ یا غیربهداشتی
•سوءمصرف الکل و دارو
•ایدز
•افراد بی‌خانمان
•بیماران خارجی یا پناهندگان
پیشگیری
•واکسیناسیون با واکسن ب‌ث‌ژ (گونه‌ای از باکتریهای ایجادکننده سل). این کار ممکن است از عفونت پیشگیری کند یا شدت و مدت عفونت را کاهش دهد.
•درمان پیشگیرانه به مدت چند ماه با ایزونیازید در صورت مثبت بودن آزمون پوستی توبرکولین.
آزمایشهای تشخیصی
آزمون‌های تشخیصی می‌توانند شامل آزمون پوستی توبرکولین ، بررسی‌های آزمایشگاهی خون ، بررسی خلط و رادیوگرافی قفسه سینه باشند. در صورت شک به سایر اختلالات ، کشیدن مایع نخاع ، برونکوسکوپی و بیوپسی از مغز استخوان ممکن است انجام شود. ممکن است جدا کردن یا بستری کردن فرد مبتلا به سل لازم نباشد. این بیماری معمولا قبل از تشخیص گسترش می‌یابد. بیماران احتمالا 10 روز تا 2 هفته پس از درمان غیرعفونی می‌شوند. گاه از شما درخواست می‌شود نمونه خلط 24 ساعته خود را برای بررسی آزمایشگاهی جمع کنید تا مشخص شود که آیا سل همچنان فعال است یا خیر.
داروها
داروهای ضد سل معمولا به مدت 12 - 9 ماه. همزمان چند نوع داده می‌شود تا از مقاومت باکتریایی به داروها پیشگیری گردد. سل بطور فزاینده‌ای نسبت به آنتی‌بیوتیک‌های رایج مقاوم شده است.
درمان سل با خوراکیهای طبی
•درمان با سیر: سیر ضد عفونی کننده بسیار قوی است. خوردن سیر و نارگیل کوبیده مخلوط با آب لیموی تازه بسیار موثر است.
•درمان با گردو: گردو برای درمان سل و بیماری دیابت بسیار مفید است. چون سرشار از ویتامینهای A و B ، آهن و مس است. 50 درصد آن چربی است به همین دلیل برای افراد مسلول و مبتلایان به دیابت تجویز می‌شود.
•اثرات مفید عسل روی افراد مسلول: در نتیجه تجریبات زیاد مشخص شده است که تعدادی از مسلولین با مصرف مقدار زیاد و مداوم عسل بهبود یافته‌اند.
منبع : دانشنامه رشد الف
