لامارتین، شاعر و نویسنده‌ی فرانسوی می‌گوید: «منشاء هر کار بزرگی زن است، زن کتابی است که جز به مهر و محبت خوانده نمی‌شود». زنان همواره در جهان در عرصه‌های مختلف فعال بوده‌اند و خصوصا در ترویج و پیشرفت فرهنگ، هنر، ادبیات و علم، نقش به‌سزایی داشته‌اند. زنان، بخش جدایی‌ناپذیر ادبیات هستند و نمی‌توان نقش آن‌ها را در ادبیات نادیده گرفت. مصطفی مستور در این‌باره در کتاب «استخوان خوک و دست‌های جذامی» می‌نویسد: «اگه زنی در کار نباشه، عشقی هم در کار نیست. شکسپیر و حافظ و رومئو وژولیت و شیرین و فرهاد ول معطل‌اند. اگه روزی زن‌ها بخواند از این جا برند، تقریبا همه‌ی ادبیات و سینما و هنر دنیا رو با خودشون باید ببرند».
بنیتا هر هفته به بررسی زندگینامه و معرفی آثار زنان شاعر و نویسنده می‌پردازد. در این قسمت، به بهانه‌ی زادروز شیوا مقانلو، نویسنده و مترجم معاصر ایرانی، نگاهی به زندگی و آثار این بانوی نویسنده و مترجم خواهیم داشت.
متولد 6 خرداد 1354 است. شیوا مقانلو در ایران متولد شد و در حال حاضر نیز در ایران سکونت دارد. اگر اهل کتاب و ادبیات هستید احتمالا تا به حال یکی از آثار ترجمه یا تالیفی او را خوانده‌اید. شیوا مقانلو، نویسنده، مترجم، منتقد و استاد دانشگاه است. او در سال 1376 در دانشکده سینما و تئاتر دانشگاه تهران شروع به تحصیل کرد و در سال 1380 در گرایش تدوین فارغ‌التحصیل شد. مقانلو در همان سال، نفر اول آزمون کارشناسی ارشد کشور در گروه هنر شد و در همان دانشکده در رشته‌ی سینما به تحصیل پرداخت. پس از اتمام کارشناسی ارشد، موفق به قبولی در آزمون دکتری فلسفه‌ی هنر از دانشگاه آزاد شد اما پس از مدتی انصراف داد. او از دوران دانشجویی به شکل مستمر و حرفه‌ای به تالیف و ترجمه مشغول بوده است. اولین باری که نام مقانلو به عنوان مترجم مطرح شد، سال 1382 و اولین کتاب ترجمه‌ی او «زندگی شهری» اثر دونالد بارتلمی در نشر بازتاب نگار بود. پس از آن، اولین مجموعه داستان تالیفی او به نام «کتاب هول» در سال 1388 در نشر چشمه منتشر شد. مقانلو مجموعا 40 اثر ترجمه و تالیف دارد و با ناشران مختلفی همکاری کرده است. از میان ناشران، بیشترین همکاری را با نشر ققنوس و به ترتیب، چشمه، تندیس، مرکز، ثالث، بیدگل، ویدا، بازتاب نگار، پریان، سمت، دیگر و سفیدسار داشته است.
«آن‌ها کم از ماهی‌ها نداشتند» عنوان یکی از موفق‌ترین مجموعه‌های داستان مقانلو است که در سال 1392 توسط نشر ثالث منتشر شد. این اثر برنده‌ی دیپلم افتخار جایزه‌ی ادبی مهرگان شد. مقانلو به خاطر دبیری پروژه‌ی ترجمه «برترین فیلمنامه‌ی جهان» (نشر سفیدسار-1385) از کانون فیلمنامه نویسان خانه‌ی سینمای ایران لوح تقدیر دریافت کرد. او طی این پروژه موفق شد نسل نوینی از مترجمان جوان سینمایی را تربیت کند. مقانلو همچنین به عنوان استاد با دانشگاه‌های هنر و سوره تهران همکاری کرد و تا کنون کارگاه‌های آموزشی بسیاری را برگزار نموده.
«دود مقدس» نیز عنوان مجموعه‌ی داستان دیگری از مقانلو است که در سال 1385 به همت نشر چشمه به چاپ رسید و نامزد بهترین مجموعه از جایزه‌ی پروین اعتصامی شد.فضای آثار مقانلو بسیار زنانه است و مسائل و موضوعات زنان، دغدغه‌ی مهم او به شمار می‌رود. در بسیاری از داستان‌های او، شخصیت اصلی زن است.
یکی از بهترین راه‌های شناخت نویسنده و درک پیام او، خواندن آثار اوست. «سر پیچ بعدی» عنوان داستانی از مجموعه‌ی «آن‌ها کم از ماهی‌ها نداشتند» است که داستان زن و مردی را روایت می‌کند و فرم و ساختاری خاص دارد. در این داستان نویسنده حرفش را در لایه‌ی رویی داستان می‌زند. با هم بخشی از این داستان را می‌خوانیم:
اولش سخت است. سعی‌ات را بکن. همیشه اولش سخت است. راه که افتادی، دیگر راه خودش جلو می‌رود. فقط بنویس متاسفم. من تمام سعی خودم را کردم، تمام سعی را که امروز می‌توانم، گرچه تمام سعی فردایم را نمی‌دانم. حالا همین لحظه از همین امروز دیگر نمی‌توانم با تو ادامه دهم. می‌خواهم یک نفره بروم. تو برو تا رفتن من هم سبک‌تر باشد.
اگر از خواندن این مقاله لذت بردید، می‌توانید «زنانی که با قلمشان جاودانه شدند؛ امیلی دیکینسون» را نیز بخوانید.
دوستان و همراهان همیشگی بنیتا، شما می‌توانید سری مقالات زنانی که با قلمشان جاودانه شدند را هر هفته سه‌شنبه دنبال کنید. لطفا نظرات و پیشنهادات خود را در بخش نظرات به اشتراک بگذارید؛ همچنین می‌توانید به کانال تلگرامی بنیتا بپیوندید.
منابع:
1. آن‌ها کم از ماهی‌ها نداشتند، شیوا مقانلو، نشر ثالث
2. shivamo.com
