13روش خنثی کردن دل به هم خوردگی در حاملگی
خیال داشتید یکی از آن بانوانی شوید که همچون تمثال مریم مقدس چهره ای تابناک و درخشنده دارند؛ یکی از آن زنان بارداری که با گذشت هر ماه زیباتر می شود. اما تهوع صبحگاهی جزو برنامه ریزی که برای خود کرده بودید، نبود. دکتر "«ایوون تورنتون» خوب به خاطر دارد. او یکی از استادیاران متخصص زنان و زایمان و صاحب دو فرزند است تا زمانی که خود بارداری را تجربه نکرده بود، اهمیت زیادی به شکایت زنان باردار از تهوع صبحگاهی نمی داد.
وی می گوید: «با خودم فکر می کردم مگر یک تهوع ساده چیست؟ بعد خودم باردار شدم و چون هر 5دقیقه استفراغ می کردم، مجبور بودم در دستشویی اُطراق کنم!» البته تجربه ی شما در خصوص تهوع صبحگاهی احتمالا با تهوع دکتر «تورنتون» یا هر کس دیگری بسیار متفاوت است. علت آن است که تهوع صبحگاهی از فردی به فرد دیگر تفاوت دارد. در حقیقت حتی ممکن است اصلاً صبح ها دچار این حالت نشوید. در هر زمانی از روز امکان بروز حالت تهوع وجود دارد. پس از یک روز کاری طولانی ممکن است هنگام عصر حالتان بدتر شود و شاید بوهای خاصی عامل تحریک کننده ی حالت تهوع باشند. تهوع صبحگاهی عموماً در شش هفته ی نخست بارداری یعنی درست زمانی که جفت، تولید جدی هورمون کوریونیک (HCG)، نوعی هورمون ویژه دوره ی بارداری را آغاز می کند، اتفاق می افتد. در اغلب زنان علایم در 8تا 9هفته ی اول به اوج خود رسیده و پس از 13هفته برطرف می گردند. خبر خوب این است که تهوع صبحگاهی ظاهراً نشانه ی آن است که فرایند حاملگی به خوبی پیش می رود(1). مطالعات یک مرکز پژوهشی بر روی 9098 زن باردار نشان داد در آن عده که طی سه ماهه ی نخست حاملگی استفراغ می کردند سقط جنین و تولد نوزادان نارس کمتر اتفاق می افتد. همین مطلب تا حدودی باعث خشنودی شما می شود. اما چطور می توان این دوران را با سهولت بیشتری طی کرد؟ توصیه ی کارشناسان در این خصوص به شرح زیر است.
آزمایش کنید
ممکن است آنچه برای خواهر دوستتان و یا خانم همسایه مؤثر بوده برای شما بی تأثیر باشد. «دبورا گوون» معتقد است به تعداد زنان درمان های مختلف وجود دارد. شاید لازم باشد چندین روش درمانی را امتحان کنید تا سرانجام درمان مؤثر را برای خود بیابید.
به روش کودک خود تغذیه کنید
نوزادی که درون بدن شما در حال پرورش است در طول شبانه روز در حال حمله به قند موجود در رگ های خونی شماست. اگر به نحوه ی بازگرداندن این ذخیره ی قند به خون دقت نکنید، سطح قند خون ممکن است به شدت افت کند.
به گفته ی «تاکوئاکینگ» یکی از پرستاران سفانفرانسیسکو، بهترین راهکار تغییر نحوه ی غذا خوردن و تبدیل آن به روش تغذیه ی کودک است. یعنی خوردن غذا هر بار در حجم کم. با خوردن قندهای ساده نظیر آنچه در میوه جات یافت می شود سریعاً و به سهولت می توان قند کافی را برای بدن فراهم کرد. شما به مصرف قندهایی نیاز دارید که مولکول آن ها قبلاً تا حدودی شکسته شده باشد. انگور و آب پرتقال برای این منظور بسیار مناسبند.
پرهیز از غذاهای سرخ کرده و چرب
آن چیزبرگر سرخ کرده با حلقه های پیاز روی آن هفته ی پیش خوردید احتمالاً خیلی عالی به نظر می رسید، اما حالا دیگر حاضر نیستید خطرکنید. خانم «کینگ» می گوید: «ظاهراً هر نوع غذای سرخ کرده موجب تشدید دل به هم خوردگی زنان باردار می شود». بدن برای هضم این قبیل غذاها به زمان بیشتری نیاز دارد و این بدان معناست که این غذاها به مدت بیشتری در معده باقی می مانند.
بادام خام همراه خود داشته باشید
خانم «گوون» یکی از طرفداران پر و پا قرص بادام خام برای زنان باردار است. خوردن بادام نیاز زنان به میان وعده ی سبک و پی در پی را تأمین می سازد. بادام حاوی مقداری چربی، پروتئین و مقدار زیادی انواع ویتامین های B است. به علاوه حمل بادام راحت تر بوده و خوشمزه تر از شیرینی و بیسکویت است.
نگه داشتن خوراکی نزدیک تخت خواب
اگر به بادام علاقه ندارید چند عدد بیسکویت حاوی نمک و جوش شیرین کنار تخت خواب خود نگه دارید. حرکت با معده ی خالی ممکن است حال شما را بدتر کند. بنابراین صبح ها یا نیمه شب قبل از برخاستن از جا چیزی بخورید تا قند خون بالا رود.
خوردن یک یا دو لقمه خوراکی سوزش سردل را برطرف می کند
دکتر «گرگوری ریدیو» به زنان باردار توصیه می کند هیچگاه معده خود را خالی نگه ندارید و حتماً چیزی بخورند - ولو تنها یک عدد بیسکویت یا شیرینی و یا یک تکه شکلات یا کاکائو. طی دوره بارداری معده اسید بیشتری تولید می کند و این اسیدهای ترشح شده به چیزی برای هضم کردن و عمل کردن بر روی آن نیاز دارند.
خوردن زیاد مایعات رقیق
هم چنین دکتر «ریدیو» خوردن پی در پی مایعات رقیق البته در حجم کم را توصیه می کند. آبگوشت رقیق، آب، آب میوه و چای های گیاهی خاصی برای این منظور مناسبند. وی می گوید: «منظورم این نیست که محصول خاص را تأیید و تبلیغ کنم ولی Gatorade معمولاً بهترین است. چرا که به حفظ الکترولیت ها( موادی که تعادل الکتروشیمیایی بدن را تنظیم می کنند) کمک می کند».
مصرف چای برگ تمشک
اگر حالت تهوع دارید یک فنجان چای گیاهی بنوشید. برگ تمشک، بابونه و بلسان لیمو (شیرین) از جمله چای هایی هستند که دکتر «ریدیو» به بیماران خود توصیه می کند.
خانم «گوون» معتقد است اثر گیاهان وقتی که با هم ترکیب می شوند بیشتر می گردد. مخلوط بابونه و نعناع مؤثرتر از نعنای تنها است.
جرعه جرعه نوشیدن یک نوع نوشابه ی گازدار غیرالکلی
به خاطر دارید که مادرتان برای رفع تهوع و آرام کردن معده به شما نوشابه گازدار غیرالکلی می داد؟ دکتر «تورن تون» هم از طرفداران مصرف این نوشابه هاست.
اگر حین بارداری ویتامین مصرف می کنید با پزشک خود مشاوره نمایید
به گفته ی خانم «گوون» در بعضی موارد همین ویتامین ها عامل تهوع می باشند.
به بدن خود اعتماد کنید
خانم «گوون» می گوید: «خوردن هر غذایی البته تا آنجا که دارای ارزش غذایی کمی نباشد بلامانع است. از خوردن کافئین، شیرین کننده های مصنوعی و انواع داروها بپرهیزید. اما فقط به خوردن ماکارونی و محصولات مشابه آن تمایل دارید پس بخورید. زنان باردار هنگامی که به آنچه بدنشان می گوید گوش می دهند و واقعاً نتیجه ی خوبی می گیرند».
خونسردی خود را حفظ کنید
اگر اضافه وزن ادامه یابد و با مشکل دهیدراسیون (کاهش آب بدن) روبرو نباشید، احتمالاً بدان معناست که همه چیز پیش می رود. خانم «کینگ» که ده سال در کمک به وضع حمل مادران تجربه دارد می گوید: «وزن زنان نباید بیش از ظرفیت بدن (در ذخیره ی مواد) کاهش یابد. به نظر من مسأله فقط این است که ما به اسرار آمیزبودن آنچه در درون بدن مادر می گذرد واقف نیستیم. به اعتقاد من ممکن است صبح ها به خاطر تهوع صبحگاهی کمی ناخوش باشید. ولی در هر حال می توانید به خوب تغذیه کردن کودک خود نیز ادامه دهید».
هشدار پزشکی
چه نوع تهوع صبحگاهی باید موجب نگرانی شود؟
در موارد زیر با پزشک خود مشورت نمایید:
0 نیم تا یک کیلو کاهش وزن. به طور معمول افزایش وزن در طول دوره حاملگی ادامه می یابد. حتی در صورتی که به دلیل استفراغ هیچ غذایی در معده باقی نماند.
0 کم شدن آب بدن و کاهش ادرار.
0 عدم تحمل هر نوع مواد غذایی - از جمله آب یا آب میوه - به مدت بیش از 4 تا 6 ساعت.
تهوع صبحگاهی در شدیدترین حالت خود تبدیل به حالتی می شود که نزد پزشکان به استفراغ بدخیم حاملگی(203) معروف است. این عارضه در صورتی که تحت درمان قرار نگیرد موجب برهم خوردن تعادل الکترولیت های بدن و بی نظمی و اختلال نبض شده و در شدیدترین نوع خود ممکن است به آسیب کلیه و کبد منتهی گردد. به علاوه این حالت زندگی جنین را نیز به خطر می اندازد. «کتونی» که در اثر شکستن ملکول های چربی در بدن آزاد می شود می تواند منجر به اختلال در رشد سیستم عصبی کودک گردد. زنان مبتلا به استفراغ بدخیم حاملگی غالباً بستری شده و به وسیله ی تزریق وریدی مخلوطی از آب، گلوکز و ویتامین ها تحت درمان قرار می گیرند.
روشی متفاوت
استفاده از نقاط خاص بدن برای ماساژ
دفعه ی بعد که همسرتان در مورد تهوع صبحگاهی اتان با شما ابراز همدردی کرد به او بگویید که برای کمک به شما کارهایی هست که می تواند انجام دهد. کمکی که او می تواند به شما بکند عبارت است از: ماساژ نقاط خاصی از بدن. به گفته ی دکتر «واتارواهاشی» ماساژ روزانه ی کل بدن به عنوان روشی پیشگیرانه ایده آل است. اگر همسرتان مایل به انتخاب این روش نیست، دستورات لازم برای اجرای فن سریع دیگری را به او نشان دهید. در صورت لزوم این روش می تواند مؤثر واقع شود. مرد از خانمش بخواهد پهلوی راست بخوابد. مرد پشت او بنشیند. در حالی که ساق پای چپ را در ناحیه ی پشت او قرار داده بازوی چپ خود را زیر او قرار دهد و شانه ی چپ او را در دست بگیرید و با دست راست خود تمامی قسمت های گردن زن را سه بار ماساژ دهد. بعد کف دستان باشست خود به گودی مابین ستون فقرات و استخوان کتف سمت چپ و سپس اطراف کتف تا ناحیه ی پهلو فشار وارد آورد و هر نقطه را تنها به مدت 5 تا 7 ثانیه بفشارد. اگر نقطه ی دردی وجود دارد به آن نقطه حین ماساژ توجه بیشتری نماید و با شست خود تا جایی که زن احساس ناراحتی نکند نواحی زیر کتف را ماساژ دهد. به آرامی ماساژ دهد و در صورت تمایل همسر، شدت آن را افزایش دهد. همواره از وزن بدن استفاده کند نه از قدرت عضلانی بازوها. زیرا احساسی کاملاً متفاوت ایجاد می کند. به نظر دکتر «اُهاشی» با تحریک قسمت های خارجی بدن می توان ناراحتی قسمت های درونی را برطرف نمود. نقاط حساسی که برای انجام ماساژ از آن ها استفاده می کنید بر معده و سیستم هورمونی بدن تأثیر می گذارند.
پی نوشت :
1. مورد استثنا، کسانی هستند که تهوع بسیار شدید داشته و در واقع به جای حاملگی طبیعی، دچار نوعی بیماری موسوم به حاملگی «مولار» بوده که می تواند حتی تهدیدکننده ی جان مادر باشد. در این موارد مراجعه به پزشک الزامی است. «ویراستار پزشکی»
منبع مقاله :
تکاک، دبورا، (1388) درمان های خانگی، مترجم: مینا اسماعیلی، ویراستار پزشکی: نوید محمدی، تهران: گلبرگ، چاپ پنجم 