نسیم صبح

گاهی این سؤال در ذهن انسان، تداعی می­شود که آیا بحث از مهدویت و فرهنگ مهدوی، تنها جنبه­ی تاریخی دارد، یا می­توان مباحث مهدویت را به روز کرد، و جنبه­ی کاربردی به آن داد. باید اشاره کرد که می­توان، در عصر پیش از ظهور، پرتوی از جامعه­ی مهدوی را با اجرای درصدی از اهداف ظهور ایجاد کرد؛ چرا که رسیدن به اهداف عالی ظهور، تنها هنگام ظهور حضرت مهدی ممکن است. این مطلب را با چند مقدمه می­توان اثبات نمود:

1. زمینه ­سازی برای ظهور؛ از آن­جا که غیبت حضرت مهدی از ناحیه­ی ما بوده([1])؛ ما نیز در ظهور او مؤثر خواهیم بود، و این امر تنها با به کار بردن اهداف حضرت مهدی ـ گرچه در سطح محدود ـ تحقق خواهد یافت.

تلاش برای بالا بردن سطح علم، اخلاق و فرهنگ جامعه زمینه­ساز ظهور آن حضرت است.

2. الگوگیری از حکومت مهدوی؛ امام زمان، رهبر و الگوی کامل برای شیعیان است؛ از این­رو مرد و زن وظیفه دارند تا در حد امکان، از اهداف بلند آن حضرت بهره برده و خود را به او نزدیک نمایند. ما می­توانیم با سرمشق قرار دادن اهداف عالی آن بزرگوار، جامعه­ای مهدوی ـ هرچند محدود ـ ایجاد نماییم.

3. منتظران مصلح، خود صالح­اند؛ کسانی که در انتظار مصلح جهانی به سر می­برند، خود باید صالح باشند. این منظور تنها با پیاده کردن اهداف قیام حضرت مهدی در جامعه ـ هرچند در سطح محدود ـ میسر است.

پیام­های مهدوی

امام زمان، امام، رهبر و ولی هر زن و مرد مسلمان شیعی است. عصر ظهور حضرت مهدی و رفتار آن حضرت الگو برای زنان نیز هست تا آنان نیز با اجرای آن اهداف، جامعه­ای مهدوی را در غیبت، پیاده نمایند. برخی از پیام­ها ـ برگرفته از روایات ـ چنین است:

1. خداشناس حقیقی؛ امام علی(ع) درباره­ی یاران آن حضرت فرمود: ... و آنان کسانی هستند که خداشناس حقیقی بوده و اهل توحید می­باشند.([2])

2. تعلیم قرآن؛ زنان می­توانند معلم قرآن باشند؛ همان­گونه که درباره­ی آن حضرت آمده است: ... آن گونه که قرآن نازل شده، به مردم می­آموزد....([3])

3. برپایی نماز؛ زنان باید در برپایی نماز کوشا باشند؛ از جمله اهداف حضرت مهدی برپایی نماز است. از زیدبن علی، نقل شده است: هنگامی که قائم آل محمد ، قیام کند، می­فرماید: ای مردم! ما کسانی هستیم که خداوند در قرآن وعده­ی آنان را به شما داده است؛ آن­جا که فرمود: کسانی که اگر ما در روی زمین به آنان امکانات دهیم، نماز را به پا می­دارند....([4])

4. تربیت افراد؛ یکی از امور زمان ظهور، تکمیل اخلاقیات مردم است. در روایتی از امام باقر(ع) نقل شده است: خداوند متعال، به واسطه­ی حضرت مهدی اخلاق مردم را کامل سازد.([5]) زنان نیز باید در راه تربیت اخلاق خود و فرزندانشان تلاش نموده و جامعه را رو به کمال برند.

5. اصلاح جامعه؛ باید با الگوگیری از حضرت مهدی برای اصلاح جامعه کوشید: خداوند متعال، به واسطه­ی او [حضرت مهدی] هر آن­چه قبل از او فاسد بوده را اصلاح خواهد کرد.([6])

6. امر به معروف و نهی از منکر؛ درباره­ی اصحاب حضرت مهدی نقل شده است: آنان، امر به معروف و نهی از منکر می­کنند؛([7]) بنابراین اگر زنان جامعه­ی اسلامی می­خواهند در راه حضرت مهدی و اصحاب او باشند، باید این فریضه را احیا نمایند.

7 . اهل عمل؛ زنان برای تربیت اولاد و افراد جامعه باید خود اهل عمل باشند، و آن­ها را به خیر و تقوا هدایت نمایند؛ همان­گونه که سیره­ی حضرت مهدی در دعوت به حق است. امام صادق(ع) فرمود: ... او به تقوا دعوت کرده و خود عمل به هدایت می­کند....([8])

8 . عشق در عبادت؛ زنان باید همانند حضرت مهدی، اولاد و افراد جامعه را عاشق عبادت کرده و کاری کنند که بندگان عبادت را دوست بدارند. از پیامبر اعظم(ص) نقل شده است: ... حضرت مهدی دل­های بندگان را عاشق عبادت می­کند....([9])

9. اخلاص در عمل؛ بانوان شیعی و پیروان حضرت مهدی باید اهل اخلاص در عمل باشند؛ همان گونه که درباره­ی اصحاب حضرت مهدی از امام جواد(ع) نقل شد که فرمود: ... چون برای حضرت، این تعداد از مخلصین فراهم شود؛ خداوند امر او را ظاهر خواهد نمود....([10])

10. احیای سنت­های فراموش شده؛ زنان نیز می­توانند، سنت­های فراموش شده را احیا کنند؛ همان­گونه که درباره­ی حضرت مهدی می­خوانیم: ... او دستورات فراموش شده­ی قرآن و سنت را احیا می­کند.([11])

11. مشارکت در انسجام اسلامی؛ یکی از اهداف حضرت مهدی ایجاد وفاق و انسجام اسلامی است. در دعای ندبه می­خوانیم: کجاست آن کسی که گفتار را بر تقوا جمع می­کند؟!؛([12])زنان جامعه­ی اسلامی ـ در حدّ توان ـ نیز با الگو گرفتن از امام خود می­توانند در این هدف مهم سهیم باشند.

12. رفع اختلاف؛ امام حسین(ع) فرمود: آن امری که انتظارش را می­کشید، تحقق نمی­یابد تا این­که شما از یکدیگر بی­زاری جسته و در صورت یکدیگر آب دهان بیندازید و بر ضد همدیگر گواهی داده و یکدیگر را لعن کنید. به حضرت عرض شد: آیا در آن زمان خیری نیست؟ فرمود: تمام خیر در آن زمان است؛ چرا که قائم ما قیام کرده و تمام این امور را دفع خواهد کرد.([13])

13. رفع گرفتاری­ مردم؛ یکی از اسامی حضرت مهدی غوث است. در حدیث می­خوانیم: مهدی در میان امت من خروج می­کند و خداوند او را به فریاد مردم می­رساند.([14]) زنان نیز می­توانند با اقتدا به الگوی خود، حضرت مهدی، فریادرس گرفتاران باشند.

14. شرکت در مسایل اجتماعی؛ هرگاه جامعه به حدی رسید که زنان و مردان به تکامل عقلانی و اخلاقی رسیدند؛ زن­ها نیز می­توانند در مسایل سیاسی و اجتماعی جامعه با حفظ شؤونات اسلامی شرکت کنند و همانند مردها ایفای نقش نمایند. این معنا با جمع بین دو دسته روایات، به دست می­آید:

الف. روایاتی که دلالت بر تکامل عقلانی و اخلاقی انسان­ها در عصر ظهور دارد.([15])

ب. روایاتی که دلالت بر وجود زنان در بین 313 نفر اصحاب آن حضرت دارد.([16])

15. آزادی از بندگی هوای نفس؛ زنان باید سعی کنند تا خود و دیگران را از بندگی هوای نفس برهانند؛ همان­گونه که در مورد حضرت مهدی می­خوانیم: ... خداوند به واسطه­ی او، ذلت بردگی (هوای نفس) را از گردن­های شما بر می­دارد.([17])

16. گسترش عدل؛ با الگوگیری از حضرت مهدی می­توان در گسترش عدل کوشا بود؛ چنان­که در روایات آمده است: آگاه باشید! به خدا سوگند، به حتم، حضرت مهدی عدالتش را داخل خانه­های شما خواهد کرد؛ همان­گونه که گرما و سرما داخل خانه­های شما می­شود.([18])

17. اهل تلاش بودن؛ زنان باید از اصحاب حضرت مهدی الگو گرفته و اهل کوشش و تلاش باشند؛ همان­گونه که از رسول خدا(ص) نقل شده است که درباره­ی اصحاب حضرت مهدی فرمود: خداوند برای او از دورترین کشورها به تعداد اهل بدر (313 نفر) جمع می­کند، که همگی اهل کوشش و تلاش در راه اطاعت خدا هستند.([19])

18. سعی در گسترش علم؛ باید برای گسترش علم در سطح جامعه کوشید. رسول خدا(ص) درباره­ی حضرت مهدی فرمود: ... خداوند عزوجل، به واسطه­ی او زمین را پس از تاریکی، پر از نور کرده و پس از ظلم، پر از عدل نموده و پس از جهل، پر از علم خواهد کرد.([20])

19. تواضع و فروتنی نسبت به دیگران؛ باید نسبت به هم نوعان دینی متواضع بود؛ همان­گونه که امام صادق(ع) درباره­ی یاران حضرت مهدی فرمود: در برابر مؤمنان، ذلیل و در مقابل کافران، عزیزند.([21])

20. نهراسیدن از تنهایی؛ هرگاه انسان، حق را یافت؛ اگرچه پیروان آن کم باشند، نباید از این موضوع به خود ترس راه دهد. درباره­ی حضرت مهدی می­خوانیم: حق با ماست، هر کس از ما کناره گیرد ما را به وحشت نمی­اندازد.([22])

21. همکاری با مصلحان؛ اگرچه امام زمان به تنهایی می­تواند جهان را اداره کند، ولی اهداف عالی خود راب همکاری مصلح بزرگ، حضرت مسیح7 دنبال می­کند. در حدیثی از رسول خدا(ص) آمده است: ... عیسی­بن مریم، فرود می­آید و پشت سر او نماز می­گزارد....([23]) این عمل آموزنده می­تواند برای ما الگو باشد.

22. صله رحم؛ درباره­ی حضرت مهدی از امام علی(ع) نقل شده که فرمود: او از همه بیشتر صله رحم خواهد کرد.([24])

23. شب­زنده­داری؛ اگر می­خواهیم از یاوران حضرت مهدی باشیم، شب زنده­داری را فراموش نکنیم.

24. امانت­داری؛ بانوان شیعه باید با الگوگیری از امام خود، امانت­دار باشند؛ همان­گونه که درباره­ی حضرت مهدی آمده است: او نگه­دار هر چیزی است که نزد او به امانت گذاشته شده است.([25])

25. نترسیدن از ملامت دیگران؛ بانوان شیعی نباید از ملامت­ها بهراسند. آن­ها باید در راه حق ثابت قدم باشند؛ همان­گونه که درباره­ی امام زمان آمده است: ... در راه خدا از ملامت هیچ ملامت کننده­ای نمی­هراسد.([26])

26 . مقابله با انحراف­ها؛ امام علی(ع) فرمود: در آخر الزمان او خروج می­کند و انحراف­هایی را که در حق پدید آمده، اصلاح خواهد کرد.([27])

27 . حفظ حرمت دیگران؛ حضرت علی(ع) درباره یاران حضرت مهدی می­فرماید: آنان بر اصولی با حضرت بیعت می­کنند؛ از جمله این که هتک حرمت فرد آبرومندی را نکنند و کسی را سبّ و دشنام ندهند و به منزلی هجوم نیاورند و کسی را به جزحق، حد نزنند....([28])

28 . نخوردن مال یتیم؛ از جمله پیمان­هایی که حضرت مهدی با کارگزارانش می­بندد، نخوردن مال یتیم است، آن­جا که می­فرماید: ... من با شما هستم؛ در صورتی که مال یتیم ر نخورید....([29])

29 . گواهی با علم؛ حضرت مهدی می­فرماید: من با شما هستم؛ در صورتی که بر چیزهایی که به آن علم ندارید، گواهی ندهید....([30])

30 . آبادی معنوی جامعه؛ پیامبر اعظم(ص) درباره­ی حضرت مهدی فرمود: ... به قائم از شما، زمین را به تسبیح و تهلیل و تقدیس و تکبیر و تمجیدم آباد خواهم کرد....([31])

زنان جامعه با تربیت معنوی فرزندان و اعضای خانواده در تشکیل جامعه­ای معنوی سهیم هستند.