امام مهدی علیه السلام در کلام اندیشمندان

تجلّی تامّ امامت

حضرت آیت اللّه فاضل لنکرانی در توصیف آخرین حجّت الهی می فرمایند: «او بقیّه و انتهای تجلّی خداوند و حُسن ختام عالَم و همه ادیان است. او در میان مظاهر تجلّی حقّ تعالی آخرین گوهری است که مظهر همه صفات و اسمای الهی است و می توان گفت همان طوری که نبی اکرم صلی الله علیه و آله وسلم مظهر تامّ انبیا و شریف ترین گوهر نبوّت بود، وجود شریف حضرت حجّت نیز لُبّ امامت و تجلّی تام امامت است... وجود شریفی که منصبی را عهده دار است که بالاترین منصب عالم وجود است و آن قیام برای اجرای کامل دین خدا و رفع ظلم و ستم و برخورد با هرگونه بدعت و انحرافی است که در جامعه مسلمین و میان انسان ها به وجود آمده است... آنچه امروز مایه حیات و رمز بقا و استمرار است دل دادن به آن وجود شریف و سرسپردن بر خاک کوی اوست.

آینده بشر

«مهدویّت از خصایص شیعه است و این خصوصیّت بوده که شیعه را همیشه در جهت حرکت انقلابی قرار داده [است]. بنابراین دولت جهانی ولی عصر، حکومت خدا به رهبری ولی خدا و همکاری مردان خداست؛ با هم شدن اسباب طبیعی و استعدادهای فکری و اجتماعی. همه وسایل و اسباب دست به هم می دهد و امدادهای الهی هم کمک می کنند [تا این آرزوی بزرگ بشری در آخر الزمان تحقّق پیدا کند]».مرحوم آیت اللّه طالقانی

امید به دنیای عدل

شهید آیت اللّه سیدمحمدباقر صدر درباره امام زمان علیه السلام و ایمان به او می نویسند: «اعتقاد به مهدی... یک الهام فطری انسانی است که در برابر بینش متفکران جهان، روزگار درخشانی را مجسم می سازد... این الهام طبیعی و این شعور باطنی که در افراد همه جوامع و ملل موجود است،... از گسترده ترین و روشن ترین الهامات بشری است... ایمان به مهدی... عامل نیروبخشی است که... امید به دنیای عدل و داد آینده و حسّ مقاومت و جنبش را در افراد به وجود می آورد و از خاموش شدن مشعل انتقام در سینه مظلومان جلوگیری می نماید. مهدیِ اسلام، انسان معیّنی است که در کنار ما با تمام وجودش زندگی می کند و برای ما در همه این دردها، غصه ها و آتشِ تاخت و تازهای ستمگران... و سوز و گداز رنجش دردمندان... می سوزد و خود او هم در انتظار لحظه ای است که بتواند دستش را به سوی ستم دیده محروم دراز کند و ریشه ستمگران را از بُن بکند».

حکومت مهدی علیه السلام

امام موسی صدر در تفسیر آیه معروف که می فرماید: «زمین را بندگان صالح خدا میراث خواهند برد» می نویسد: «در روایات اهل بیت علیهم السلام این آیه بر حکومت «مهدی موعود» تطبیق شده است. در آن روز جهانِ متکامل و پیشرفته که از اشتباهات و لغزش های خود سرخورده و خسته شده و تشنه ی تعلیمات حقیقی اسلام و مشتاق حکومت عادل می باشد، دعوت حضرت ولی عصر علیه السلام را با نهایت رغبت خواهد پذیرفت. اصولاً انسان پیوسته در حال تجربه است. هرچند وقت، راهی می رود و روشی را انتخاب می کند و بعد از مدّتی تجربه [یا] باز می گردد، یا آن راه را صحیح و رفتنی تشخیص می دهد. تکامل انسان به همین معنی است و سرانجام انسان با کمک علم و تجربه بر بام جهان برآمده، خلیفه خدا در زمین خواهد شد؛ به دلیل این آیه کریمه که می فرماید: «پیروزی و آینده از آنِ نیکان است وجهان به طرف حقّ و حقیقت و پیروزی حقّ جویان و حقیقت طلبان پیش می رود».

ظهور مهدی قائم آل محمد

نویسنده و محقق گران مایه، استاد دکتر علی قائمی، درباره وجود مبارک حضرت مهدی علیه السلام می نویسند: تمام فرق اسلامی تحقّق ظهورمنجی جهانی را در وجود قائم آل محمّد صلی الله علیه و آله وسلم متمثل می دانند و به اتّفاق می گویند که تنها اوست که زمین را پر از عدل و داد خواهد کرد. برای این که مردم درباره رهبر و خصایص او دچار خطا نشوند، مشخصات و صفات او و شروط ظهور و دوران حیات، تولّد و غیبتش ذکر شده است. روایات اسلامی حتی گفته اند که او از کجا ظهور می کند، خبرِ ظهورش چگونه منتشر می شود، و نخستین جمله دعوت او چیست. ... حتی روایات گفته اند او از نسل پیامبر، فرزند فاطمه و علی، دوازدهمین جانشین محمّد صلی الله علیه و آله وسلم ، نهمین فرزند امام حسین و تنها فرزند امام عسکری است... براین اساس امام زمان یک مصداق خارجی است و روایات درباره او به حدّی است که هرکس انصاف داشته باشد اعتراف می کند که نمی توان باور داشت این همه سخنان درباره اش ساختگی یا بر اساس دروغ باشد.

باورداشت مهدویّت

حضرت آیت اللّه صافی گلپایگانی در مورد باورداشتِ مهدویّت و آثار آن می نویسد: «بدون تردید عقیده به مهدویّت و اعتقاد به ظهور حضرت مهدی علیه السلام به عنوان منجی عالم بشریّتِ باوری صرفا اسلامی است که بر اساس کتاب و سنّت پدید آمده و همگی مسلمانان پیشین و پسین بر آن اتّفاق نظر دارند و حتّی گروهی از بزرگان و صاحب نظران به متواتر بودن احادیث وارده در این باب حکم نموده اند. این باورداشت به عنوان اندیشه اسلامی بر پایه قوی ترین برهان های نقلی و عقلی استوار است و بررسی تاریخ و شواهدِ بسیارِ آن، بهترین تأیید بر صحّت و متانت آن به شمار می رود و هیچ یک از مسلمانان ـ چه از شیعیان و چه از اهل سنّت ـ به انکار یا تشکیک در آن نپرداخته است... بر کسی پوشیده نیست که عقیده به ظهور حضرت مهدی علیه السلام عقیده ای است که امید می آفریند و نشاط و تلاش ایجاد می کند؛ سستی و ناامیدی و کسالت را از بین می برد. حرکت های اصلاح گرانه و اسلام خواهانه را تشویق می کند و جان های شورنده بر استکبار و استضعاف را تقویت می نماید».

ظهور مهدی علیه السلام

استاد فرزانه شهید مطهری درباره ظهور مهدی علیه السلام و ماهیّت قیام آن حضرت می نویسد: «.. از آیات و روایات اسلامی... استفاده می شود که ظهور مهدی موعود حلقه ای است از حلقه های مبارزه اهل حقّ و باطل که به پیروزی نهایی اهل حقّ منتهی می شود. سهیم بودن یک فرد در این سعادت موقوف به این است که آن فرد عملاً در گروه اهل حقّ باشد... مهدی نویدی است... به اهلِ... عمل صالح... و مظهر پیروزی نهایی اهل ایمان... ظهور مهدی منَّتی است بر مستضعفان.... وسیله ای است برای پیشوا... شدن آنان و مقدمه ای برای وارث شدن آنها... تحقق بخش وعده ای است که خداوند در کتب آسمانی به صالحان داده است. قیام مهدی، برای حمایت مظلومانی است که استحقاق حمایت دارند... از مجموع آیات و روایات استنباط می شود که قیام مهدی موعود علیه السلام آخرین حلقه از مجموع حلقات مبارزات حقّ و باطل است که از آغاز جهان برپا بوده است. مهدی موعود تحقق بخش ایده آل همه انبیا و اولیا و مردان مبارز راه حق است».

کیست آن کسی که هوا را مغلوب هدایت می سازد؟

مرحوم استاد علاّمه محمّدتقی جعفری درباره منجی عالم بشریّت می نویسد: آن کمال یافته الهی و تربیت و تعلیم یافته باغبان هستی است که همه وجدان های ناب بشری به انتظار مقدم او لحظه شماری می کنند... این انسان کامل ماهیت هوا و مختصات آن را و هم چنین ماهیّت هدایت و لوازم و صفات آن را به همه آدمیان می شناساند و طرق تقویّت اراده را به مردم تعلیم می نماید، تا آن جا که مردم حیات خود را در هدایت و کمال ببینند و مرگ خود را در هوا و هوس.... قطعی است آن روز که عنایت الهی مدد کند و عدالت در روی زمین به وسیله دولت جهانی که زمامدارش انسان کامل الهی، حضرت حجة بن الحسن علیه السلام ، خواهد بود... به فعلیّت در می آید، انسان تعریف حقیقی خود را درمی یابد.

جامعه صالح

مرحوم علاّمه بزرگوار سیدمحمّدحسین طباطبایی در ذیل آیه «وعد اللّه الذین آمنوا... لیستخلفنَّهم فی الارض» می فرمایند: این آیه وعده... زیبایی است... خدای سبحان به کسانی که ایمان آورده و عمل صالح انجام دهند، وعده می دهد که به زودی جامعه ای بر ایشان برپا می دارد که به تمام معنی صالح باشد و از ملکه کفر و نفاق و فسق پاک باشد... و در عقاید افراد آن و اعمالشان جز دین حقّ چیزی حاکم نباشد؛ در امنیّت زندگی کنند، ترسی از دشمن داخلی و خارجی نداشته باشند، از کیدِ نیرنگ بازان و ظلم ستمگران و زورگویی زورگویان آزاد باشند. این جامعه طیب و طاهر با صفاتی که از فضیلت و قداست دارد هرگز تاکنون در دنیا منعقد نشده... در روزگار مهدی علیه السلام چنین جامعه ای مصداق پیدا خواهد کرد. چون اخبار متواتری که از رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم و ائمه اطهار علیهم السلام در خصوصیّات آن جناب وارد شده از تشکیل چنین جامعه ای خبر می دهد... حق این است که... این آیه شریفه جز با جامعه ای که به وسیله ظهور مهدی علیه السلام به زودی منعقد می شود، بر هیچ جامعه دیگری منطبق نمی شود».

چونان محمّد صلی الله علیه و آله وسلم

استاد محمّدرضا حکیمی می نویسند: «مهدی علیه السلام چنان چون جدّ خویش محمد صلی الله علیه و آله وسلم که در ظلماتِ «جاهلیّت» قیام کرد، در دل فسادها و تباهی ها و ظلمت های آخرالزمان قیام می کند و این پیشوای محمّدی و دادگستر عَلَوی و مصلح طالبی، و شورشگر فاطمی، و انقلابیِ حسینی و مربّیِ جعفری، و امام موسوی و قائد رضَوی، و حجّتِ عسکری با عصای موسی، و انگشتری سلیمان پدیدار می گردد. او به روز عاشورا خروج می کند در حالی که پرچم پیامبر را در دست دارد و زره پیامبر را به تن و عمامه پیامبر را به سر، و شمشیر پیامبر را در دست... و 313 تن یاران خاصّ او گرداگرد او جای دارند؛ آنان که حاکمان زمانند و وارثان زمین... و بدین سال او ـ با اسم خدا ـ در می آید و همه سوی جهان را از عدل و داد و فروغ و برهان و نجات و ایمان، سرشار سازد».