مرکز مطالعات و پژوهش های فرهنگی حوزه علمیه قم
ایران، 5/8/80
مقاله حاضر نقدی بر نوشتار آقای حجاریان با عنوان «عرفی شدن علیه عرفی شدن » (1) است . حجاریان با ارائه دو تعریف از عرفی شدن که عبارت است از «جدا شدن نهاد سیاست از نهاد دین » و «عبور از ساحت قدسی به ساحت عرفی » ، در صدد بود نشان دهد که جدایی دو نهاد فوق از عرفی شدن مفاهیم دینی جلوگیری می کند و ادغامشان در یکدیگر از قدسیت دین و عالمان دینی می کاهد .
آقای حجاریان احترام صوری به آداب یا عالمان دینی را نشانه مقدس بودن دین شمرده است; حال آن که اولیای دین در طول تاریخ معمولا از چنین احترام و تقدسی نزد مردم برخوردار نبوده اند . آیا با این دیدگاه عامیانه می توان حضور تام دین در صحنه های زندگی بشری را انکار کرد؟ وانگهی، مقایسه حضور اسلام در ایران با مسیحیت در کشورهای غربی نادرست است; زیرا اسلام، بر خلاف مسیحیت، کامل و مصون از تحریف است و ارائه آن در جامعه نیز به منظور هدایت است; نه برای رسیدن استثمارگران به مقاصد خودشان .
مقاله همچنین به نقد فهم آقای حجاریان از روایات و سخنان امام خمینی پرداخته است; اما به نقد مبانی تئوریک گفته های آقای حجاریان اشاره ای نمی کند .
پی نوشت:
1) رک .: بازتاب اندیشه، ش 19 .