بیش فعالی به چه معناست؟

سعید که 9 سال دارد سر کلاس درس ناآرام است و همکلاسی هایش به دلیل شیطنت های او نمی توانند تمرکز داشته باشند. او تقریباً هیچ وقت روی صندلی اش نمی نشیند، بی دلیل در کلاس راه می رود و با سایر دانش آموزانی که مشغول انجام تکالیف شان هستند صحبت می کند. وقتی هم می نشیند، آرام و قرار ندارد، یا با وسایلش بازی می کند، یا آن ها را به زمین می اندازد. به همین دلیل بارها از کلاس اخراج شده است. در زنگ های تفریح بچه های دیگر را هُل می دهد و هیچ گاه نمی تواند سر صف راحت و آرام بایستد.
همان طور که در مثال بالا می بینید، بیش فعالی به معنای پرتحرکی و جنب و جوش زیاد است که در کودکان به درجات مختلف مشاهده می شود و تا زمانی که در عملکرد فردی، تحصیلی و اجتماعی کودک خللی ایجاد نکند، اختلال به شمار نمی آید. منظور از اختلالِ کمبود توجه - بیش فعالی، اختلال پایدار عدم توجه و تمرکز، بیش فعالی و رفتارهای تکانشی است؛ و در کودکان مبتلا، شدیدتر از دیگر کودکانِ با سطح رشد مشابه دیده می شود. برخی از این نشانه ها قبل از سن هفت سالگی ظاهر می شوند. و حداقل در دو محیط خانه و مدرسه دیده شده و باعث اختلال عملکرد فرد در زمینه های اجتماعی و تحصیلی می شوند. در حدود سه تا پنج درصد کودکان دبستانی به این عارضه مبتلا هستند و این اختلال شایع ترین علت مراجعه ی آنان به درمانگاه های روان پزشکی کودک است. از آن جا که معمولاً این بیماری در خانه و مدرسه تشخیص داده نمی شود، فقط حدود نیمی از کودکان مبتلا، شناسایی می شوند و تحت درمان قرار می گیرند.
گاهی کودکانی که از نظر سرشتی پرتحرک و بازیگوش هستند به اشتباه بیش فعال تشخیص داده می شوند. به خصوص در سنین قبل از دبستان افتراق این دو از هم کمی دشوار است. ولی نکته ی قابل اهمیت آن است که عملکرد مبتلایان به اختلال کمبود توجه - بیش فعالی در زمینه های روابط بین فردی و یادگیری، پایین است. به عنوان مثال والدین آن ها به دلیل رفتارهای نامناسب فرزند خود سعی می کنند کمتر به محیط های اجتماعی نظیر مهمانی ها بروند. در مهد کودک مربیان از به هم زدن نظم کلاس، پرخاشگری و درگیری این کودکان با سایرین شکایت دارند و ذکر می کنند که آن ها در هیچ فعالیتی بیش از دو سه دقیقه دوام نمی آورند و در نتیجه یادگیری آن ها پایین تر از بقیه است. در حالی که یک کودک صرفاً بازیگوش که سرشت پرتحرکی دارد، اختلالی در زمینه های عملکرد بین فردی و اجتماعی نشان نمی دهد و برعکس ممکن است خیلی اجتماعی باشد و با همسالان خود ارتباط خوبی برقرار کند، رهبر گروه شود و بقیه از بودن با او لذت ببرند. او تنها از بقیه پر انرژی تر و پرجنب و جوش تر است و اگر قوانین مناسبی در خانه حاکم باشد و او در یک محیط با انضباط رشد کند، می تواند به شکل مناسبی رفتارهای خود را مهار کند.
منبع مقاله :
داوری آشتیانی، رزیتا؛ (1391)، اختلال کمبود توجه - بیش فعالی (مروری بر علائم و درمان های موجود)، تهران: نشر قطره، چاپ سوم