شفاعت اولیای الهی در روز قیامت برای گنهکاران، بدون حساب نیست؛ بلکه متوقف بر شرایطی است که در همین دنیا باید آن را به دست آورد. در آیت و روآیات، برای هیچ فرد یا گروهی تضمین نشده است که حتماً مورد شفاعت قرار می گیرند؛ بلکه صفات و ویژگی های کلی کسانی که از این نعمت بهره مند و یا محروم اند، بیان شده است. بر اساس آیت و روآیات، بنده گنهکار، با شرایط زیر مشمول شفاعت میشود:
1. اذن خداوند برای شفاعت کننده: یوْمَئِذٍ لا تَنْفَعُ الشَّفَاعَةُ إِلَّا مَنْ أَذِنَ لَهُ الرَّحْمَنُ وَرَضِی لَهُ قَوْلاً طه/109؛ در آن روز، شفاعت کسی سودمند . نیست، مگر آن کسی که خدای رحمان به او اجازه دهد.
2. شفاعت کننده باید گفتارش مورد رضایت خداوند باشد: یوْمَئِذٍ لا تَنْفَعُ الشَّفَاعَةُ إِلَّا ... وَرَضِی لَهُ قَوْلاً طه/109؛ در آن روز، شفاعت کسی سودمند نیست، مگر آن کسی که .... از گفتار او راضی باشد.
3. رضایت از شفاعت شونده: وَلا یشْفَعُونَ إِلَّا لِمَنِ ارْتَضَی انبیاء/28؛ و شفیعان شفاعت نمی کنند، مگر برای کسی که مورد رضایت و پسند خداوند باشد.
4. عمل به دستورهای دینی : فِی جَنَّاتٍ یتَسَاءَلُونَ عَنِ الْمُجْرِمِینَ مَا سَلَکَکُمْ فِی سَقَرَ قَالُوا لَمْ نَکُ مِنَ الْمُصَلِّینَ وَلَمْ نَکُ نُطْعِمُ الْمِسْکِینَ وَکُنَّا نَخُوضُ مَعَ الْخَائِضِینَ وَکُنَّا نُکَذِّبُ بِیوْمِ الدِّینِ حَتَّی أَتَانَا الْیقِینُ فَمَا تَنْفَعُهُمْ شَفَاعَةُ الشَّافِعِینَ مدثر/4048؛ از اهل دوزخ سؤال می کنند: چه چیزی شما را جهنمی کرد؟ گویند: ما از نمازگزاران نبودیم، و بینوا را اطعام نمی کردیم، و با اهل باطل، همراه و همصدا بودیم، و روز پاداش را دروغ می انگاشتیم؛ تا اینکه مرگ ما فرا رسید. پس شفاعت شافعان به حال آنان سودی نمی بخشد».
