اعتدال از نظر دانشمندان

بسیاری از حکما و دانشمندان مانند خواجه نصیرالدین طوسی، ملا هادی سبزواری، بوعلی سین، ملا محمد مهدی نراقی و دانشمندان دیگر، اساس اخلاق فاضله انسانی را تعادل در امور دانسته اند. ارسطو معتقد بود که انسان دارای قوه غضبیه و شهویه و عقل است. سعادت انسان در تعادل آنهاست تا از قوه غضب، شجاعت و از نیروی شهوت، عفت و از عقل، حکمت، پدید آید و هر گاه میان این قوا تعادل برقرار شود، ملکه عدالت شکل می گیرد.دستور سقراط برای زندگی سالم، پیمودن راه اعتدال بود. روان شناسان نیز می گویند: نیازهای روحی و جسمی انسان ها باید به طور طبیعی و معتدل بر آورده شود.انسان برای شناخت اعتدال و تمییز افراط و تفریط، به شاخص و مقیاسی نیازمند است تا در امور مختلف به آن مراجعه و راه صحیح و معتدل را انتخاب کند. در اسلام، قرآن و اهل بیت، معیار اعتدال به شمار می آیند. امام علی(ع) می فرماید: از این امت هیچ کس با آل محمد قیاس نمی شود، زیرا این خاندان، پایه دین و تکیه گاه یقین هستند. تندروان به سوی آنها باز خواهند گشت و واپس ماندگان، ناگزیر خود را به آنها می رسانند. [1]
استاد مطهری می گوید: (اگر ما آن راهی را که ائمه اطهار در مقابل راه های دیگران برای ما باز کرده اند برویم، هم از افراط و تندروی های بعضی مصون می مانیم و هم از تفریط و جمود بعضی دیگر.)[2]