قرآن و مسخره کنندگان قیامت

انواع تمسخر

مسخره کردن دو قسم است:

الف) مسخره از نظر گفتار، مثل این که کفار به مسلمان ها می گفتند این قیامتی که می گویید چه موقع است؟ اگر راست می گویند چرا نمی آید؟

ب) مسخره کردن عملی، یعنی با عمل خود همه چیز را به مسخره بگیرد و این به مراتب بدتر از مسخره زبانی است.

«یا حَسْرَه عَلَی العِبادِ ما یَأتیهِمْ مِنْ رَسُولٍ الّا کانُوا بِهِ یَسْتَهْزؤنَ»[1] پیامبر می آید با کتابی آسمانی چون قرآن و بیست و سه سال زحمت می کشد، ائمه طاهرین(ع) می آیند و این همه خون جگر می خورند. آن وقت این آقا می گوید من شیعه ام اما وقتی که حساب کارش را می کنید، می بینید همه را به مسخره گرفته. فقط از نظر لفظ و ادعا شیعه است. اما در عمل ربا می خورد. گران فروشی می کند. احتکار می کند و مردم را در تنگنا می گذارد که بدبینی به اسلام و انقلاب درست کند. نماز نمی خواند، یا بد می خواند. روزه نمی گیرد، یا اگر بگیرد روزه ای دست و پا شکسته! وقتی به گناه می رسد یک آدم لاابالی است و ... بعد هم می گوید من شیعه ام.

مشهور است به یک نفر گفتند: نماز می خوانی؟!

گفت: طاقت نماز خواندن ندارم، اما مسلمانم!

روزه می گیری؟!

گفت: طاقت روزه گرفتن ندارم، اما مسلمانم!

- دزدی می کنی؟!

گفت: این که فراوان، اما مسلمانم!

- یاغی گری چطور؟!

فراوان، اما مسلمان هم هستم!

خیر، این نه تنها مسلمانی نیست بلکه مسخره کردن اسلام است، این همان مسخره کردن عملی است. آن یکی با زبانش می گفت که قیامتی در کار نیست و این یکی با عملش دین را مسخره می کند.

فریاد اسرافیل

در پاسخ آنها که می پرسند قیامت کی می آید؟ می فرماید:

«مَا یَنظُروُنَ إِلَّا صَیْحَه وَاحِدَه تَأْخُذُهُمْ وَ هُمْ یَخصِّمُونَ»[2]

«این منکران قیامت انتظار نکشند، جز یک صیحه اسرافیل حق که(به مرگ) همه آنها را فرا گیرد در حالیکه(در کار دنیا) با هم به بحث و جدل مشغولند»

 «ما ینظرون» انتظارش را نمی کشید، قیامت یک ندایی است، یک صیحه است، نفخ در صور است، یک فریاد است. ناگهان شما را می گیرد. به محض این که اسرافیل می گوید بمیر! عالم هستی یک دفعه می میرد. در حالی که در بازاری، یا نشسته ای و داری مباحثه و مجادله می کنی، یا در مغازه مشغول چانه زدن بر سر قیمت یک جنس هستی و ... ناگهان قیامت می رسد، «تأخذهم و هم یخصّمون» این صیحه واحده یعنی نفخ صور، می گیرد اینها را در حالی که دارند با هم مجادله می کنند.

«فَلَا یَسْتَطِیعُونَ تَوْصِیَه وَ لَآ إِلَی أَهْلِهِمْ یَرْجِعُونَ»[3]

«(در آن لحظه مرگ) نه توانایی سفارشی دارند و نه اهل بیت خود، رجوع توانند کرد.»

وقتی که نفخ صور آمد دیگر اینها مهلت ندارند وصیت هم بکنند، که حالا این مغازه به دست چه کسی می افتد؟ چطور می شود؟ این همه کارها را که مانده است چه کسی انجام می دهد؟ خیر اصلًا فرصت این چیزها نیست. قدرت برگشتن به خانه را هم ندارند. اگر در کوچه است همان جا می میرد. اگر در مغازه یا مدرسه یا خانه و یا هر کجای دیگر که باشد به محض رسیدن مرگ ناگهان می میرد.

این نفخ صور اول است که در چند جای قرآن از آن یاد شده است.

نفخ صور دوم و ورود به عرصه محشر

«وَ نُفِخَ فِی الصُّورِ فَإِذَا هُم مِّنَ الأَجْداثِ إِلَی رَبِّهِمْ یَنسِلُونَ»[4]

«و(چون) در صور دمیده شود بناگاه همه از قبرها به سوی خدای خود به سرعت می شتابند»

در صور دمیده می شود یعنی خداوند اسرافیل را زنده می کند و به او می گوید: مردم را زنده کن. او نفخ در صور می کند. می گوید: عالم هستی! زنده شو. عالم هستی زنده می شود. وقتی زنده شد، اینها از اجداثشان بر می خیزند.

 «اجداث» جمع «جدث» است. مفسرین می گویند یعنی از قبرهایشان بر می خیزند. البته قبر خصوصیتی ندارد. می توان گفت از جایگاه یا خوابگاهشان بر می خیزند. همانطور که بعد هم اجداث برداشته شده و به جای آن مرقد آمده است.

یعنی هر کس هر کجا بوده. یکی کسی اصلًا قبر نداشته، در دریا و یا فضا متلاشی شده و یا در قبر بوده و پوسیده و متفرق شده است. خلاصه هر کسی از جایش، از خوابگاهش بلند می شود «فاذا هم من الاجداث الی ربهم ینسلون» ناگهان از جایگاهشان به سوی پروردگارشان می روند.

«قَالُوا یَاوَیْلَنَا مَنْ بَعَثَنَا مِن مَّرْقَدِنا هَذَا مَا وَعَدَ الرَّحْمَنُ وَ صَدَقَ المُرْسَلُونَ»[5]

 «و(از حسرت و پشیمانی) گویند ای وای بر ما که ما را از خوابگاه مرگ برانگیخت. این همان وعده خدای مهربان است و رسولان(که از این روز سخت خبر دادند) همه راست گفتند»

اینجاست که همه خلایق، وارد عرصه محشر می شوند و حرکت با بی صبری به سوی پروردگار عالم آغاز می شود، ولی آنهایی که در دنیا عملًا یا قولًا معاد را مسخره می کردند و می گفتند: پس این روز قیامت کی می آید؟! حالا بیدار می شوند و می گویند: «یا ویلنا من بعثنا من مرقدنا» ای وای بر ما، چه کسی ما را از جایگاهمان برانگیخت و در اینجا جمعمان کرد؟! چون می بینند که ناگهان همه در یک جایی به نام محشر جمع شده اند بعد خودشان جواب خودشان را می دهند: «هذا ما وعد الرحمن و صدق المرسلون» لذا از نظر قرائت هم اینجا یک «سکته»[6] دارد به علاوه بعد از «قالوا یا ویلنا من بعثنا من مرقدنا» علامت وقف لازم هم هست[7]، یعنی یک فاصله کوتاهی باید باشد می گویند: «هذا»، یعنی این صف محشر، این عالم قیامت «ما وعد الرحمن» همان وعده ای بودکه رحمن به ما می داد.

 «رحمن» در اینجا یک تأسف است. یعنی در این موقع می گویند، چه خدای رحمانی داشتیم، هی به ما می گفت: روز قیامتی می آید، معادی هست، حساب و کتابی هست، در آنجا این اعمالتان دست و پا گیرتان می شود، اما ما نشنیدیم. این صف محشر همان است که رحمن وعده داده بود. «وصدق المرسلون» پیامبران درست می گفتند. ما آنها را مسخره می کردیم و از روی استهزاء از آنها می پرسیدیم: این معادی را که می گوئید کی می آید؟!

«إِن کَانَتْ إِلَّا صَیْحَه وَحِدَه فَإِذا هُم جَمِیعٌ لَّدَیْنا مُحْضَروُنَ»[8]

«و جز یک صیحه(و یک لحظه بیش) نباشد که ناگاه تمام خلایق محشر، به پیشگاه ما حاضر خواهند شد.»

این «ان» در اینجا نافیه است یعنی نبود این محشر «الا صَیْحه واحده» «صَیحه واحده» خبر است برای «کانت» یعنی این محشر و این قیامت نبود، مگر به یک صیحه و یک فریاد اسرافیل گفت بمیر! مردیم، فریاد زد: زنده شو! زنده شدیم. «فاذا هم جمیع لدینا محضرون» پس ناگهان اینها نزد ما حاضرند، یعنی ناگهان در صف محشر حاضر می شوند.

روزی که بر کسی ستم نشود

«فَالْیَومَ لَاتُظْلَمُ نَفْسٌ شَیْئاً وَ لا تُجْزَوْنَ إِلَّا مَا کُنتُمْ تَعْمَلُونَ»[9]

«پس در آن روز کمترین ظلمی به هیچ کس نشود و جز آنکه عمل کرده اند ابداً جزایی نخواهند یافت»

دیگر آن روز، روزی نیست که به کسی ظلم شود. پارتی بازی و بیجا گرفتن و زندان کردن و بیچاره کردن و حق کسی را خوردن یا ندادن، اینها در دنیاست. در روز قیامت اصلًا ظلم به نفس، نمی شود.

قرآن کریم در دو جا می فرماید:

«ذلِکَ بِما قَدَّمَتْ ایْدیکُمْ وَ انَّ اللهَ لَیْسَ بِظَلّامٍ لِلْعَبیدِ»[10]

«ذلک بِما قَدَّمَتْ یَداکَ وَ انَّ اللهَ لَیْسَ بِظَلّامٍ لِلْعَبیدِ»[11]

همه آیات دلالت بر این دارند که خداوند متعال هیچ گونه ستمی بر بندگان خوش روا نخواهد داشت بلکه «لاتجزون الا ما کنتم تعملون» اعمال خودشان است که دست و پاگیرشان می شود. می آیند برای اینکه اعمال خودشان را ببینند.

«یَوْمَئِذٍ یَصْدُرُ النّاسُ اشْتاتاً لِیُرَوا اعْمالَهُمْ فَمَنْ یَعْمَلْ مِثْقالَ ذَره خَیْراً یَرَهُ وَ مَنْ یَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّه شَرّاً یَرَهُ»[12]  می آیند برای این که عمل خودشان را ببینند، هر کسی هر چه به جا آورده ولو به اندازه ذره ای باشد، به مقداری که دیده نشود، روز قیامت عملش را می بیند، چه خوب باشد و چه بد.

پی نوشت ها: