8 توصیه متخصصان تغذیه به بیماران قلبی
بیماریهای قلبی عروقی یکی از دلایل اصلی مرگ و میر در دنیا است. بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت در سال 2003 میلادی؛ بیماریهای قلبیعروقی عامل 17 میلیون مرگ بوده وپیش بینی شده است که تا سال 2010، بیماریهای قلبیعروقی عامل اصلی مرگ و میر در کشورهای در حال توسعه باشد. همچنین شایع ترین علل مرگ و میر در ایران نیز بیماری قلبیعروقی است.
در سال 1382؛ 38 درصد از کل مرگها در 23 استان کشور ناشی از بیماریهای قلبی- عروقی بوده است. افزایش این نوع بیماری ناشی از تغییرات در رژیم غذایی، فعالیت بدنی و مصرف دخانیات است که به دلیل تغییر در شیوه زندگی ناشی از شهرنشینی و صنعتی شدن پدید آمده است.
امروزه مردم نسبت به گذشته بیشتر غذاهای حاوی انرژی را که ارزش تغذیهای ندارد مصرف میکنند و از طرفی تحرک بدنی آنان نیز کمتر از گذشته شده است. با توجه به اینکه تغذیه نامناسب مانند افزایش مصرف روغن جامد، کاهش مصرف میوها و سبزیها و افزایش مصرف قند و نمک موجب افزایش پرفشاری خون، افزایش چربی خون، دیابت نوع دوم و اضافه وزن و چاقی میشود. یکی از بهترین مداخلات به منظور پیشگیری و کنترل بیماری قلبیعروقی اصلاح رژیم غذایی و افزایش تحرک بدنی است. به عنوان مثال در فنلاند، مداخلات تغذیهای در سطح جامعه به کاهش کلسترول منجر شده و به دنبال آن میزان مرگ و میر ناشی از بیماریهای قلبی و سکته مغزی کاهش یافته است. همچنین در آمریکا از اواخر دهه 1960 کاهش مصرف چربیهای اشباع سبب کاهش مرگ و میر ناشی از بیماریهای عروق کرونر قلب شده است.
کاهش مصرف نمک
• مصرف نمک هنگام تهیه و طبخ غذا کاهش یابد و از نمکدان در هنگام صرف غذا و سر سفره استفاده نشود.
• از مصرف غذاهای کنسرو شده و بسیاری از موادغذایی بستهبندی شده آماده به دلیل دارا بودن مقادیر زیادی نمک خودداری شود.
• از مصرف بیش از اندازه غذاهای شور مانند ماهی دودی، آجیل شور، چیپس، پفک، انواع شور، سوسیس و کالباس خودداری شود.
• از سبزیهای تازه، سیر، لیموترش تازه، آب نارنج، آویشن، شوید و... برای بهبود طعم غذا و کاهش مصرف نمک استفاده شود.
کاهش مصرف چربی و روغن
• غذاها تا حد امکان به صورت آب پز، بخارپز یا کبابی مصرف شود.
• از سرخ کردن زیاد غذا خودداری شود.
• مصرف غذاهای سرخ شده، سوسیس، کالباس، خامه، چیپس، پفک، سسها، مغز، دل و قلوه در برنامه غذایی کاهش یابد.
• پوست مرغ و چربیهای قابل مشاهده گوشت و مرغ پیش از طبخ جدا شده و از قسمتهای کم چرب گوشتها استفاده شود.
• از گوشتهای کم چرب مانند مرغ و ماهی به جای گوشت قرمز استفاده شود.
• از انواع لبنیات کم چرب مانند شیر، ماست و پنیر استفاده شود.
افزایش مصرف فیبر
فیبرها ترکیباتی هستند که در دیواره سلولهای گیاهان مانند سبزیها، میوهها، سبوس، غلات کامل، حبوبات، مغزها وجود دارند.
• فیبرهای محلول (جودوسر، حبوبات، میوهها) با کاهش کلسترول بد خون( LDL) خطر ابتلا به بیماریهای قلبی عروقی را کاهش میدهند.
• فیبرهای نامحلول (سبوس گندم، نان و غلات سبوسدار) موجب تسهیل حرکات لوله گوارش و پیشگیری از یبوست میشوند.
تعادل و تنوع در برنامه غذایی روزانه
تعادل به معنی مصرف مقادیر کافی از مواد غذایی مورد نیاز برای حفظ سلامت بدن است و تنوع یعنی مصرف انواع گوناگون مواد غذایی که در چهار گروه اصلی غذایی (گروه نان و غلات، گروه شیر و لبنیات، گروه گوشت، تخممرغ، حبوبات و مغزها و گروه میوهها و سبزیها) معرفی میشوند.
افزایش مصرف میوهها و سبزیها در برنامه غذایی روزانه
• میوهها و سبزیها
در پیشگیری از بیماریهایی مانند بیماریهای قلبیعروقی و برخی از انواع سرطانها به خصوص سرطانهای سیستم گوارشی و یبوست موثر هستند. زیرا آنتیاکسیدانها و ریزمغذیهایی مانند فلاونوییدها، کاروتنوئیدها، ویتامین C، فولیک اسید و همچنین فیبرهای غذایی در میوهها و سبزیها اثر حفاظتی دارند. نتایج مطالعات متعدد نشان داده است که مصرف کم میوه و سبزی عامل 19 درصد از سرطانهای دستگاه گوارش، 31 درصد از بیماریهای قلبی و 11 درصد از سکتههای مغزی در جهان است و بیش از 80 درصد از بار بیماریهایی که به مصرف کم میوه و سبزی نسبت داده میشود ناشی از بیماریهای قلبیعروقی و بقیه مربوط به سرطانها هستند.
• در برنامه غذایی روزانه سبزیها یا سالاد (کاهو، کلم، گوجهفرنگی، خیار، هویج، فلفل دلمهای سبز و...) همراه با غذا مصرف شود.
• میوههای تازه به عنوان میان وعده مصرف شود.
• از خشکبار (برگه زردآلو، کشمش و...) و سبزیهای تازه (هویج، گل کلم، خیار، گوجهفرنگی و...) به عنوان میان وعده استفاده شود.
توجه به نوع روغن مصرفی
• از روغنهای مایع مانند روغن زیتون و روغن آفتابگردان به جای روغن حیوانی و روغن نباتی جامد (بــرای پیشگیری از افزایش کلسترول خون) استفاده شود.
• از مصرف غذاهای سرخ کرده پرهیز شود و در صورت لزوم از روغن مخصوص سرخ کردنی استفاده شود (زیرا روغن جامد هیدروژنه حاوی اسیدهای چرب اشباع و اسیدهای چرب ترانس است که خطر ابتلا به امراض قلبی و عروقی را افزایش میدهد).
• مصرف روغن زیتون و مغزها به دلیل کنترل انرژی دریافتی متعادل باشد.
• روغن مایع به روغن جامد( به دلیل دارا بودن اسیدهای چرب غیر اشباع و نداشتن کلسترول ) ارجحیت داده شود.
• از روغنهای مایع معمولی (غیر سرخ کردنی) و روغن زیتون در سرخ کردن غذاها (به دلیل حساسیت این روغنها به حرارت بالا) استفاده نشود.
کاهش مصرف مواد قندی
مصرف بیش از حد مواد قندی و نشاستهای مانند برنج، ماکارونی، شیرینی، کیک، شکلات، مربا، عسل و نوشابهها موجب افزایش وزن، بالا رفتن فشارخون و چربی خون شده و به بروز بیماریهای قلبیعروقی منجر میشود بنابراین به منظور پیشگیری از بیماریهای فوق باید در برنامه غذایی روزانه افراد از مصرف بیش از آنان خودداری کرد.
• از میوههای تازه به جای شیرینی و شکلات بهعنوان میان وعده استفاده شود.
• دوغ، آب و آب میوههای طبیعی بجای نوشابههای گازدار مصرف شود.
• از مصرف زیاد قند و شکر همراه با چای خودداری شود.
گنجاندن سویا در برنامه غذایی
مصرف پروتئین سویا به کاهش کلسترول و تریگلیسیرید منجر میشود. پروتئین سویا موجب افزایش سطح HDLکلسترول خون (یکی از عوامل موثر در پیشگیری از بیماریهای قلبیعروقی) میشود.
منبع:www.salamat.com
/ع