تغذیه یکی از مهم ترین عوامل موثر بر سلامت جسم است و به همان نسبت نیز در سلامت اعصاب و روان اثرات قابل توجهی دارد.تغذیه ناکافی و نامناسب می تواند اثرات نامطلوبی بر اعصاب و روان انسان به جا گذارد و حتی موجب افسردگی شدید و اختلالات عصبی جدی شود.
کربوهیدرات ها یا مواد قندی نشاسته ای: سلول های عصبی انرژی مورد نیاز خود را صرفاً از گلوکز تأمین می کنند. چنانچه در برنامه غذایی روزانه، کمبود کربوهیدرات وجود داشته باشد، انرژی به مقدار کافی به سلول های عصبی نمی رسد، در نتیجه سلول های عصبی دچار کمبود انرژی شده و نمی توانند کار خود را به خوبی انجام دهند که این امر موجب بروز ناراحتی های عصبی خواهد شد.
مواد پروتئینی: کمبود پروتئین در برنامه غذایی روزانه موجب بروز عوارض فراوانی در انسان می شود که عوارض عصبی ناشی از این کمبودها عبارتند از: خستگی، بی حالی و سستی، به خصوص در کودکان که عوارض عصبی جدی تر از قبیل خستگی زودرس، کم تحرکی، بیزاری از افراد ناشناخته، قیافه بی حالت و اندوهگین، بی توجهی به محیط یا آپاتی را ایجاد می کند.
ویتامین ها: برخی از ویتامین های گروه B در سوخت و ساز مواد قندی، نشاسته ای موثر بوده و انرژی لازم برای سلول های عصبی را فراهم می کنند، بنابراین با کمبود آنها، انرژی لازم و کافی به سلول های عصبی نمی رسد. برخی دیگر از ویتامین های گروه B در ساخته شدن ترکیبات لازم برای ساختمان سلول های عصبی موثرند و کمبودشان موجب بروز ناراحتی های عصبی از قبیل خستگی، بی حوصلگی، آشفتگی روحی، هذیان، افسردگی و سایر ناراحتی های عصبی می شود. منابع غذایی ویتامین های گروه B به طور عمده عبارتند از: جگر، تخم مرغ، غلات، سبوس، حبوبات، مغزها، لبنیات و گوشت.
عوارض ناشی از کمبود ویتامین C نیز عبارت است از خستگی، بی میلی به کار، سستی و بی حالی و در موارد شدید حالات هیستریک و افسردگی. منابع غذایی ویتامین C، به طور عمده منابع گیاهی است، از قبیل سبزی های دارای برگ سبز، سایر سبزی ها مانند گوجه فرنگی، فلفل دلمه ای، فلفل سبز، میوه ها مانند مرکبات، کیوی، توت فرنگی و گرمک.
مواد معدنی: ید یک ماده معدنی است که در تکامل دستگاه عصبی موثر است و چنانچه مادر در دوران بارداری دچار کمبود شدید ید باشد و این کمبود جبران نشود، نوزاد با عقب افتادگی ذهنی به دنیا خواهد آمد و این عارضه تا آخر عمر گریبان گیر او خواهد بود. چنانچه کودک در ماه های اولیه زندگی نیز دچار کمبود شدید ید باشد، عقب افتادگی ذهنی ایجاد خواهد شد. منابع غنی ید عبارتند از : ماهی دریا و آبزیان دریایی.
ماده دیگری که در سلامت دستگاه عصبی موثر است، منیزیم می باشد که کمبود آن عوارض عصبی از قبیل تحریک پذیری و آشفتگی روانی ایجاد می کند. منابع غذایی منیزیم عبارتند از مغزها، غلات با سبوس و سبزی های سبز تیره.
کمبود آهن نیز موجب کم خونی می شود. در این عارضه به علت آنکه خون به مقدار کافی و لازم به سلول ها از جمله سلول های عصبی نمی رسد، عوارضی از قبیل خستگی، بی حالی، ضعف، کاهش قدرت یادگیری و ضعف حافظه به خصوص در کودکان ایجاد می شود. منابع حیوانی آهن، جگر، کلیه، گوشت قرمز، مرغ و ماهی و منابع گیاهی آن، مغزها، حبوبات و سبزی ها می باشند.
منبع:نشریه دنیای تغذیه - ش100