روستا کزج که جزو 12 روستای هدف گردشگری اردبیل و 10 روستای دارای بافت با ارزش معماری سنتی در کشور محسوب می‌شود و نام آن برگرفته از کلمه «کزه» یعنی چوبدستی است. این روستا به عنوان سنتگاه روستایی منفرد در دهستان خورش رستم شمالی و در ارتفاع هزار و 250 متری از سطح دریا با موقعیت کوهستانی دامنه‌ای و به فاصله 5/17 کیلومتر از مرکز دهستان خورش‌رستم واقع شده و تا نزدیک‌ترین شهرستان خلخال 5/57 کیلومتر فاصله دارد.
روستای کزج با بافت متمرکز ساخت و ساز پیرامون هسته اولیه آن بنا شده و به همین خاطر زمین‌های زراعی و باغات بیشتر در حاشیه پیرامون بافت مسکونی گسترش یافته است. رودخانه قزل‌اوزن از یک کیلومتری غربی این روستا می‌گذرد و ارتفاعات عرب پیله‌دشت، ورگان، چوله و داغ‌یولی در سمت شرق روستا واقع شده و آن را احاطه کرده و بافتی شبیه به روستای گردشگری ماسوله را در منطقه پدید آورده است.
آنچه این روستا را حائز اهمیت ساخته است علاوه بر معماری منحصر به فرد، علاقه اهالی به حفظ این نوع معماری و تاکید بر حفاظت و حراست از سنن، آداب، رسوم و فرهنگ گذشته این خطه است که به سبب نزدیکی به این روستا به ماسوله و بر اساس نظریه کارشناسی متخصصان، آثار معماری و تاریخی بر اساس شواهد مستدل و مشابهت ساخت و ساز و نیز معماری خانه‌ها، طریقه آرایش و سلیقه به کار رفته در ساخت و ساز ابنیه، اهالی روستای گردشگری ماسوله از سکنه این روستا هستند که در گذشته‌های دور به علت کوچ‌رو بودن مردم این روستا و استفاده از منطقه ماسوله به عنوان ییلاق، بخشی از جمعیت روستای کزج در آن منطقه ساکن شده و روستای ماسوله را به وجود آورده‌اند.
روستای کزج به سبب بافت معماری از جمله نوع مصالح به کار رفته در ساخت و ساز، رنگ‌آمیزی دیوارها، حیاط خانه‌ها، درها و پنجره‌ها و نیز سلیقه منحصر به فرد در ساخت بنا، هدایت فاضلاب منازل و بکر بودن فرهنگ زندگی اجتماعی و نیز زندگی مسالمت‌آمیز شیعیان و اهل سنت ساکن در روستا، از سوی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور جزو 12 روستای هدف گردشگری استان اردبیل تعیین شده است. نمای ظاهری این روستا از دید گردشگران جلوه‌ای جذاب و دینی به آن بخشیده به طوری که در نگاه نخست صدها واحد مسکونی به صورت مکعب‌هایی در کنار هم و همشکل دیده می‌شود و با رنگ‌آمیزی تزئینی ایوان‌ها، تیرهای چوبی ایوان‌ها، درها، پله‌ها و پنجره‌ها منظره بدیعی را به وجود آورده است.
پشت‌بام اکثر خانه‌های این روستا کاهگلی بوده و به خاطر شیب تند محل ساخت و استقرار روستا، پشت‌بام هر خانه‌ای حیاط خانه بالاتر است. سقف و پشت‌بام خانه‌های این روستا بیشتر با افزودن لایه‌های کاهگلی متعدد حدود 5/0 سانتی‌متر به روش ماله‌کشی‌های سالانه ضخیم شده است به طوری که بارش‌های باران و برف سبب چکه کردن سقف‌ها نمی‌شود. این لایه‌های کاهگلی از ترکیب خاک رس منطقه و کاه گندم تهیه شده و در سالیان اخیر نمک نیز برای جلوگیری از نفوذ آب به لایه‌های زیرین و پیشگیری از چکه کردن سقف‌ها به ترکیبات کاهگل افزوده می‌شود.
این شیوه معماری حتی با همه‌گیر شدن استفاده از مصالح ساختمانی جدید از قبیل قیر، ایزوگام، ایرانت و سیمان هنوز هم در روستای کزج مرسوم بوده و زیبایی و طراوت خاصی به این روستا بخشیده است. برخلاف سایر روستاهای اردبیل و کشور در این روستا حتی یک قلاده سگ هم به چشم نمی‌خورد و علت این امر با پرس و جوی محلی نیز مشخص نشده و همه اهالی روستا از علت این موضوع اظهار بی‌اطلاعی می‌کنند. روستای گردشگری و پرجاذبه کزج با اهالی خونگرم و میهمان‌نواز خود در تعطیلات نوروزی آماده پذیرایی گرم از مسافران وگردشگران است تا در این خطه سرسبز و پرمنظره لحظات خوبی برای آنها رقم بخورد.
