خشکی زاینده‌رود سال‌هاست زندگی را به کام اصفهانی‌ها و عاشقان نصف جهان در سراسر جهان تلخ کرده است. رودی که اگرچه در اصفهان منشأ حیات است اما نابودی آن، میلیون‌ها ایرانی و غیر‌ایرانی را هم تحت‌تأثیر قرار خواهد داد.
به گزارش ، وقایع اتفاقیه نوشت: در سال‌های اخیر ساخت‌وسازهای زیادی در اطراف این رودخانه انجام شده است؛ ساخت‌و‌ساز‌هایی که موجب قطع درختان در حاشیه رود می‌شود و شرایط را برای این رودخانه از قبل دشوارتر می‌کند. ساختوساز در کنار زاینده‌رود اما با خانه‌های ناایمن و کوچک روستاییان در حریم رودخانه متفاوت است. در کنار زاینده‌رود به‌دلیل شرایط خاص این منطقه و زیبایی‌هایی که اغلب گردشگران را به سمت خود جذب می‌کند، هر روز آسمانخراشی سر برمی‌آورد. ساختمان‌هایی که اغلب مشخص نمی‌شود چگونه مجوز ساخت گرفته‌اند و حالا هر روز زخم بر زخم‌های زاینده‌رود خشکیده می‌گذارند. درختانی که سال‌ها پیش و در روزهای پرآبی زاینده‌رود کاشته شده و قوت گرفته‌اند، جای خود را به سنگ و سیمان می‌دهند. چنانچه روند ساختوساز در حاشیه رودخانه زاینده‌رود به این منوال ادامه یابد، باید فاتحه درختان حاشیه آن را نیز خواند. درختانی که پس از خشکسالی، کورسوی امیدی برای مردم اصفهان و گردشگرانی هستند که به شوق زاینده‌رود به نصف جهان سفر می‌کنند. در این بین اما مسئولان اصفهانی درباره غیر‌قانونی بودن یا خطر‌آفرین‌بودن این ساخت‌وسازها در نزدیکی رودخانه اختلاف نظر دارند. مجوزهای ساختوساز از طرف مسئولانی صادر می‌شود که این موضع را تهدید تلقی نمی‌کنند. از‌سوی‌دیگر، برخی از مدیران شهری به اجازه ساختوساز در این منطقه اعتراض می‌کنند و آن را غیر‌اصولی و غیر‌قانونی می‌دانند.
معضل ساختوساز در حریم رودخانه‌ها
آنها که ساختمان‌های خود را از خیابان‌های گرانقیمت اصفهان رها کرده‌اند و می‌خواهند مشابه آن را در 200 قدمی زاینده‌رود بسازند، تعداد کمی هستند اما همین تعداد کم هم خطر بزرگی برای زاینده‌رود و حاشیه آن محسوب می‌شود. احمدرضا صادقی، مدیر دفتر مهندسی رودخانه زاینده‌رود که معتقد است ساختوساز در حریم رودخانه‌ها یکی از بزرگ‌ترین معضلات کنونی کشور و به‌ویژه اصفهان است، به مهر می‌گوید: مشکل ما با مردم حقیقی و ارگان‌ها و نهادهای دولتی و غیردولتی این است که تفاوت‌های رودخانه و کانال و جوی آب را نمی‌دانند و ازاین‌رو در حوزه ساختوساز در‌این‌زمینه با مشکلات زیادی روبه‌رو هستیم. او با بیان اینکه برای جوی‌ها و کانال‌های آب در طول مسیر یک حریم واحد در نظر گرفته می‌شود، ادامه می‌دهد: این درحالی است که در حریم رودخانه در هر نقطه برای ساختوساز باید مختصات خاص و ویژه یک پلاک تعریف شود و این مشخصات حتی درباره پلاک کناری ساختمان دارای مجوز نیز کاربردی ندارد. هر چه ارتفاع اراضی بلندتر و دره‌ها عمیق‌تر باشد، مانند بالادست رودخانه زاینده‌رود، حریم رودخانه کمتر خواهد بود و هر چه به سمت دشت اصفهان و منطقه زیار، اژیه و ورزنه حرکت می‌کنیم، حریم رودخانه زاینده‌رود گسترده‌تر تعریف می‌شود.
او که معتقد است برای تعریف حریم رودخانه نمی‌توان به‌صورت دقیق هیچ عدد و معیاری را تعریف کرد، می‌گوید: برای مثال از سمت دُرچه به سمت اصفهان که حرکت کنیم، در برخی نقاط حریم رودخانه تا یک کیلومتر نیز افزایش یافته و بسته به طبیعت زمین است که حد بستر مشخص می‌شود. صادقی با اشاره به اینکه در اصفهان طی دهه 40 یکی از مهندسان فرانسوی نقشه‌های دیمیتری را تعریف کرده و ساخت‌وسازها نیز بر‌اساس این نقشه‌ها انجام شده است، ادامه می‌دهد: این نقشه‌ها در گذشته به‌دلیل وجود‌نداشتن دیواره‌های رودخانه و نبود مبلمان شهری، مشکلاتی را برای شرایط امروز شهر اصفهان ایجاد کرده است. با تدوین این نقشه‌های جدید، نقشه‌های دیمیتری کنار گذاشته شد و حد بستر رودخانه را پارک‌های ساحلی رودخانه تعریف کردند. امیدواریم با توجه به تعریف نقشه‌های جدید، دیگر شاهد تخطی در حوزه زاینده‌رود در زمینه ساختوساز نباشیم.
بررسی پرونده بلندمرتبه‌ها به بن‌بست می‌خورد
اما دراین‌بین غلامرضا شیران، رئیس کمیسیون حمل‌ونقل و محیط‌زیست شورای اسلامی شهر اصفهان که یکی از منتقدان برخی ساختمان‌های در حال ساخت در حریم رودخانه زاینده‌رود است، به احداث برخی ساختمان‌ها در حریم رودخانه زاینده‌رود و در کمتر از 200 قدمی این رودخانه اشاره می‌کند و می‌گوید: بارها و به دنبال گزارشات مردمی، پیگیر پرونده این ساخت و سازها و شاهد برخی مصوبات شبه‌قانونی برای صدور مجوز ساخت آن بوده‌ام. او که معتقد است هر شهروند عادی نیز با مشاهده مکان، ارتفاع و موقعیت ساخت این ساختمان و تعدادی از ساختمان‌های بلندمرتبه متوجه برخی بی‌قانونی‌ها می‌شود، ادامه می‌دهد: ازاین‌رو ضروری است که بررسی بیشتر توسط مسئولان مربوطه به‌ویژه بازرسی شهرداری انجام شود تا مردم بدانند که چه کس یا کسانی از کنار بهره‌برداری از این ساختمان و امثال این ساختمان‌ها سود می‌برند.
شهرداری پیگیری نمی‌کند
رئیس کمیسیون حمل‌ونقل و محیط‌زیست شورای اسلامی شهر اصفهان با تأکید بر اینکه بلندمرتبه‌سازی در حریم رودخانه زاینده‌رود تهویه هوا، منظر و خط آسمان در حاشیه این رودخانه را مختل می‌کند، ادامه می‌دهد: باید توجه داشته باشیم که اقدامات صورت‌گرفته در‌این‌زمینه خلاف فرمایشات رهبر معظم انقلاب در حوزه حفظ محیط‌زیست به‌ویژه در مناطق پرجمعیت است. او با اشاره به اینکه برای بررسی پرونده ساختمان‌های بلندمرتبه به‌ویژه در حاشیه رودخانه زاینده‌رود اقدامات زیادی صورت گرفته است، ابراز می‌کند: در‌این‌راستا در حاشیه زاینده‌رود و در جوار پل وحید و نقطه مقابل ساختمانی که درحال‌حاضر در حال ساخت است، ساختمانی وجود دارد که سال‌هاست از ادامه ساخت آن جلوگیری شده و این درحالی است که ساختمان موردنظر که مورد اعتراض بسیاری از شهروندان نیز هست، همچنان در حال بهره‌برداری بوده و در مرحله نماکاری قرار دارد.
شیران با تأکید بر اینکه ما نمی‌خواهیم در این دست پروژه‌ها حق‌وحقوقی از سرمایه‌گذاران نابود شود، اضافه می‌کند: باید باور داشته باشیم که در ایجاد چنین بناهایی تنها مدیریت شهری مقصر است و باید پاسخگو باشد که با چه مجوزی، امکان قدعلم‌کردن این بتن‌ها را از لابه‌لای درختانی که جان می‌دهند، ایجاد کرده است. بر‌اساس طرح جامع حریم ساختوساز، ساختوساز در حریم زاینده‌رود و بین پل‌های تاریخی تا سه طبقه روی پیلوت مجاز است. بارها و بارها از مسئولان فعلی و قبلی شهرداری اصفهان درخواست رسیدگی به ساختمان‌های بلندمرتبه حاشیه رودخانه زاینده‌رود را داده‌ام که هر بار با در بسته مواجه شده‌ام و مشکل اساسی نیز در‌این‌زمینه، نداشتن قوه اجرایی در شورای شهر است.
بلندمرتبه‌سازی متعلق به قبل از تدوین طرح جامع است
اما عباس حاج‌رسولی‌ها، عضو شورای اسلامی شهر اصفهان نیز که معتقد است همه ساخت‌وسازهای بلندمرتبه در حریم رودخانه زاینده‌رود متعلق به دوران قبل از راه‌اندازی شورای شهر و همچنین تدوین طرح جامع شهر اصفهان است، می‌گوید: ساختمان‌های بلندمرتبه حاشیه رودخانه زاینده‌رود و به‌ویژه در اطراف پل فردوسی و دیگر پل‌های شهر اصفهان که هنوز پس از سال‌ها پایان کار دریافت نکرده‌اند، ازجمله این ساخت‌وسازهای غیرمجاز است. او که معتقد است امروز و باتوجه به تدوین طرح جامع حریم ساختوساز در هر نقطه از حریم رودخانه زاینده‌رود تعریف شده است، اضافه می‌کند: بر‌اساس این طرح، ساختوساز در حریم زاینده‌رود و بین پل‌های تاریخی تا سه طبقه روی پیلوت مجاز است. این عضو شورای اسلامی شهر اصفهان حداکثر ارتفاع تعریف‌شده برای ساختوساز در حریم رودخانه زاینده‌رود و خارج از محدوده پل‌های تاریخی را 6 طبقه روی پیلوت اعلام می‌کند و می‌افزاید: چنانچه ساختمانی درحال‌حاضر با ارتفاعی بیش از این حد قانونی در حال ساخت است، 10 تا 15 سال گذشته پروانه ساخت خود را دریافت و درحال‌حاضر آغاز به ساخت کرده است.
ساختوساز ساختمان 10 طبقه حریم ناژوان کاملا قانونی است
اما عباس روحانی، مدیر منطقه 9 شهرداری اصفهان هم در باره ساختمان بلندمرتبه ساخته‌شده در حریم زاینده‌رود اظهار می‌کند: این ساختمان قبل از زمانی که من در این منطقه فعالیت خود را آغاز کنم، دارای پروانه ساخت بوده و عملیات اجرایی آن نیز آغاز شده بود. از این پس اجازه ساختوساز در حریم رودخانه زاینده‌رود را نخواهیم داد. او با اشاره به اینکه با بررسی‌های صورت‌گرفته، تمام مراحل احداث ساختمان بلندمرتبه محدوده ناژوان اصفهان قانونی است، تصریح می‌کند: ارتفاع این ساختمان هم قانونی است و فکر نمی‌کنم که 10 طبقه روی پیلوت ساخته شده باشد.
مدیر منطقه 9 شهرداری اصفهان که بر این باور است ساختمان بلندمرتبه ساخته‌شده در کنار پل وحید در حریم رودخانه نیست، ابراز می‌کند: این ساختمان تنها در حریم فضای سبز قرار دارد که چون در گذشته ناژوان در حریم شهر اصفهان و در اختیار شهرداری بوده، شهرداری مجاز به صدور پروانه ساخت در این منطقه بود؛ البته درحال‌حاضر و با توجه به قرارگرفتن ناژوان به‌عنوان اراضی کشاورزی، دیگر امکان صدور پروانه ساختمان در این محدوده وجود نخواهد داشت. روحانی با اشاره به اینکه امکان تخریب ساختمان در حال ساخت در حریم ناژوان تنها در صورت مشاهده تخلف جدید وجود دارد، ابراز کرد: ازاین‌پس اجازه ساختوساز در حریم رودخانه زاینده‌رود را نخواهیم داد و ساخت‌وسازهای صورت‌گرفته مطابق قوانین گذشته بوده است. دراین‌بین باید توجه داشته باشیم که بلندمرتبه‌سازی‌های بی‌ضابطه نه‌تنها برای آلودگی هوا، بلکه برای زیست شهری نیز خطری بالقوه محسوب می‌شود.
