ماهنامه معیشت - پژمان مظفری: با توجه به سفرهای تابستانی در تعطیلات پیش رو، یکی از کارهایی که حتی مدت ها بعد از سفر هم حال و هوای سفر را به یادمان می آورد، عکس گرفتن از مسیر و مقصد است. بد نیست در این مجال، مختصری در مورد عکاسی بیاموزیم تا عکس های بهتری به یادگار بگذاریم. امروزه با پیشرفت چشمگیر صنعت موبایل و تکنولوژی در دوربین های موبایل دوربین های نیمه حرفه ای در دست همه مردم قرار دارد که این خود می تواند بستری برای خلق عکس های زیبا و ماندگار باشد.
حضور در فضای مجازی تمایل به تایید یا Like و fallow و... همه را به این فکر واداشته است که با عکس برداری و فیلم برداری چیزی جدید خلق کنند تا بیشتر مورد تایید قرار گیرند. این تمایل در همه انسان ها در تمام سطوح جامعه در طول تاریخ بوده، هست و خواهدبود. گذشتگان با حکاکی روی سنگ و نقاشی روی پوست آهو و پاپیروس این تمایل را به اثبات رسانده اند، در عصر حاضر که این موضوع نیاز به اثبات ندارد.
حال این تمایل و آن تکنولوژی را اگر در مسیر آموزش و آگاهی قرار دهیم، چه بسا اتفاقی خوب خواهدافتاد. در این نوشتار تلاش خواهم کرد مطالبی را به زبان ساده در جهت ارتقاء سطح دانش عمومی در نگاه کردن و دیدن تصاویر زیبا و در نهایت ثبت آن ها به وسیله عکاسی با شما به اشتراک بگذاریم.
در ابتدا جمله ای کلیدی می خواهم بگویم و انتظار دارم تا انتهای این نوشته در ذهنتان بماند:
«عکس گرفتن بیشتر از اینکه به دانش فنی نیاز داشته باشد، به چشمان تیزبین نیاز دارد.»
اصلا تمایل ندارم با گفتن اصول آکادمیک عکاسی حوصله خوانندگان را سربرده و کفایت متن را نزول بدهم؛ پس با سیک آموزش تجربی و بررسی نوع نگاه چندین عکاس خلاق و تشریح عکس ها با هم پیش خواهیم رفت. در ضمن سعی می کنم مطالب را با مثال از عکاسان حرفه ای ارائه دهم که درک کاملی پیدا کنیم. بعد از این مقدمه کل فرایند آموزش را به سه بخش تقسیم می کنیم. در ابتدا مسائل ابتدایی مثل ترکیب بندی را با هم بررسی می کنیم که خود دارای چندین قسمت است:
1. در ترکیب بندی مباحثی مثل خطوط راهنما، یا پرتره، قالب بندی، توجه به پیش زمینه، نزدیک یا دور شدن، تقارن، قاعده یک سوم و کادر را با هم بررسی می کنیم.
این را ملکه ذهنتان کنید که شما باید عکس بسازید، نه اینکه صرفا عکس بگیرید و اینکه اگر عکاسان بزرگ دنیا را در این اتاق بگذاریم، حتما دعوا بالا خواهدگرفت. پس این مسئله بسته به فکر و دید هر فرد است و افراد با هم تفاوت دارند. این که شما چه سلیقه ای و چه نگاهی دارید، آن را کشف و پالایش کنید.
ترکیب بندی را همچون ستون های تصویر خود در نظر بگیرید و این را بدانید که ستون ها مثل یک ساختمان باید محکم و قوی باشند. ترکیب بندی در نحوه چیدمان عناصر بصری در عکس به کار می رود که امری متغیر و ذهنی است و باید حس شود و قابل محاسبه نیست.
2. برای ساختارمند کردن ترکیب بندی و جلب بیننده به عناصر کلیدی تصویر، از خطوط اصلی تصویر استفاده کنید. قبل از گرفتن عکس، خوب به منظره یا پرتره یا تصویر مورد نظر نگاه کنید. قاب را براساس نکاتی که گفته می شود، تنظیم کنید و بعد عکس بگیرید.
اگر حواستان را جمع کنید، خطوط راهنما را همه جا خواهید یافت، از راه آهن نزدیک شونده تا شاخه درخت یا ترک های سطح تنه درخت.
تصاویر افقی (یا قالب منظره) چشم را در طول عکس هدایت می کنند و تصاویر عمودی (یا قالب پرتره) چشم را از بالا به پایین هدایت می کنند.
3. انتخاب قاب تصویر به اینکه از منظره عکس می گیرید یا پرتره ربطی ندارد. سعی کنید قاب تصویر را با خطوط اصلی و آهنگ درونی موضوع هماهنگ کنید و بیننده را هدایت کنید به سمتی از عکس که دلتان می خواهد.
در قاب بیندیشید. قاب بندی توجه را به بخشی خاص از ترکیب بندی شما جلب می کند. این روش به ویژه در عکاسی از صحنه های شلوغ به کار می آید.
به دنبال درگاهی، قاب پنجره یا ورودی باشید یا هر چیز دیگری که توجه بیننده را به بخش خاصی از ترکیب بندی متمرکز کند قاب بندی ابزاری بسیار قوی است؛ پسر صرفا چیز قدیمی در قاب نگذارید. به این مسئله به مثابه خلق یک عکس داخل عکستان بیندیشید.
4. در انتخاب پیش زمینه ها خیلی سخت گیر باشید؛ چون از لایه های اصلی عکس خوب است و چشم بیننده را به خوبی به سوی هدف اصلی هدایت می کند و آرامش لازم برای لذت بردن از تصویر را فراهم می کند. به گل و لای بافت دار در پیش زمینه تصویر نگاه کنید. ما را اول به انعکاس موضوع اصلی در آب و سپس به خود آن هدایت می کند که به آن جاذبه پیش زمینه می گویند.
5. در اندازه فاصله با سوژه دقت کنید. بعضی اوقات هیچ چیز مثل حفظ نشدن فاصله تصویر را نابود نمی کند. برخی اوقات نیاز است جزییات سوژه را به تصویر بکشید. نترسید نزدیک تر شوید وبا دقت و تمرکز جزییات را به رخ بکشید. لحظه آرامش پروانه ای زرد و نارنجی بر روی گلی قرمز یا زیبایی تصویری مثل قطره شبنم روی گلبرگ را همه دیده ایم که همین نکته را می شود از عکاسان حرفه ای بیاموزیم.
می توانیم از دور عکس بگیریم و بعد با جسارت کامل عکس را برش دهیم؛ ولی اگر از عکس برداری لذت می برید، نزدیک شدن یا دراز کشیدن روی زمین برای خلق یک تصویر، لذتی وصف نشدنی است.
6. تقارن بدنی معنا نیست که ذره ذره تصویر را تنظیم کنیم، بلکه مسئله خلق حس کلی هارمونی و توازن است. قرار دادن سوژه در وسط کادر روش خوبی برای ایجاد تقارن است؛ اما مراقب باشید میان متقارن بودن و ملال آور بودن مرز باریکی است. اگر همه چیز بیش از حد قرینه باشد، ممکن است تصویر کمی بی روح شود. اجازه دهید عناصر انسانی به عکستان بخزند.
چیزهای کوچکی هم که بدون برهم زدن توازن توجه ما را به خود جلب می کنند، در عکس بگنجانید.
7. گاهی هم از قاعده یک سوم استفاده کنید. به جای اینکه سوژه را بی هوا وسط تصویر بگذاریم، قرار دادن آن در گوشه ای عکس را هنجارگریز و جذاب می کند. برای این کار کادرتان را به 9 مربع تقسیم کنید و نقطه کانونی را که تمایل دارید، انتخاب کنید و سوژه را در آن کادر قرار دهید.
البته خیلی از عکاسان حرفه ای این قاعده را نمی پسندند؛ ولی همه موافقان و مخالفان، این قاعده را یک بار امتحان کرده اند. در انتخاب محل سوژه دقت کنید؛ چون با کمی فاصله عکس بدترکیب می شود.
سخن آخر:
هر سانتی متر از عکستان را جدی بگیرید. وقتی عکس را می چینید از فضاهای بی خاصیتی که چیزی به عکس اضافه نمی کنند پرهیز کنید.
دنیا را آن گونه که هست نبینید؛ آن را از نگاه عکاس ببینید.
عکس های خوب قوانین را رعایت می کنند؛ اما عکس های واقعا عالی بیشتر وقت ها آن را زیر پا می گذارند. حالا بروید و تمرین کنید.
(با تامل بر کتاب هنری کارول)
