بیماریهای دستگاه تناسلی زنان

زخم های دهانه رحم
 

زخم دهانه ی رحم فقط ضمن معاینه توسط پزشک مشاهده می شود و علامت اختصاصی ندارد. یعنی می تواند بدون علامت باشد و معمولاً به دنبال عفونت های واژن، دهانه ی رحم یا داخل لگن(PID) مشاهده می شود. چون تغییرات سلول های دهانه ی رحم به شکل بیماری های سرطانی یا پیش سرطانی می تواند به شکل زخم نیز بروز کند، به همین منظور در صورت داشتن علایم بالینی یا تغییر شکل سلول ها، باید حتماً دخالت درمانی صورت گیرد.

بیماری های التهابی لگن(PID)
 

این بیماری ها عبارتند از مجموعه علایمی که از تهاجم میکروب ها به قسمت های فوقانی دستگاه تناسلی به وجود می آیند. قسمت های فوقانی دستگاه تناسلی در قسمت پایین لگن قرار دارد و شامل رحم، لوله های رحم و تخمدان هاست.
این بیماری در خانم های جوان و زنانی که از نظر جنسی فعال هستند، شایع تر بوده و در خانم های باردار و یائسه، افراد مجرد و دختران نابالغ بسیار نادر است. میکروب های شایع این عارضه عبارتند از: «کلامیویاتراکوماتیس» و عامل مولد سوزاک و همچنین مخلوطی از چند نوع میکروب بیماری زا که در واژنیت غیراختصاصی گاردنلایی می بینیم. گاهی میکروب های بیماری زای تنفسی می توانند این عفونت ها را به دنبال داشته باشند.

تشخیص
 

هر کدام از موارد زیر می تواند نشانه یی از بروز این عارضه باشد:
1ـ درد لگن
2ـ حساسیت تخمدان ها و زیرشکم
3ـ حساسیت دهانه ی رحم که طی معاینه ی پزشک یا رابطه ی جنسی دیده می شود
4ـ گاهی نشانه ها خفیف است و گاه حتی بدون علامت. موارد بدون علامت و درمان نشده ممکن است بعدها رحم و لوله ها را تخریب کرده، باعث ایجاد چسبندگی و به دنبال آن نازایی، سقط، حاملگی خارج از رحم و دردهای مزمن لگن، بدون وجود میکروب شود.
5ـ ترشح زیاد واژن
6ـ خونریزی غیرطبیعی ماهانه
7ـ گاهی تب و لرز
8ـ وجود سلول های دفاعی در بررسی میکروسکوپی ترشحات واژن
9ـ علایم ادراری مثل درد موقع ادرار، سوزش، تکرار ادرار.

آبسه لوله یی تخمدانی
 

گاهی در بیماران مبتلا به «PID» عفونت آن چنان شدید می شود که میکروب ها علاوه بر این که وارد خون شده و ایجاد تب و لرز، بی حالی و علایم عمومی می کنند، با تجمع چرک در محل لوله ها و تخمدان، موجب آبسه نیز می شوند. در این موارد درد زیر دل شدید است و در معاینه با دست، یک توده لمس می شود. در سونوگرافی، این توده ها به صورت کیست یا مخلوط آبکی و جامد هستند. در این موارد بیمار باید بستری شود و بستگی به شرایط، تحت درمان آنتی بیوتیک تزریقی و حتی عمل جراحی قرار گیرد.
علایم بیماری برحسب علت ایجاد کننده، یعنی نوع میکروب فرق دارد، برخی شدید و پرسر و صدا با تب و درد شدید زیر دل و برخی بدون علامت وگاه با علایم مختصر مثل درد خفیف زیر دل، ترشح مختصر غیرطبیعی و خونریزی نامرتب قاعدگی هستند. همه ی این علایم مهم اند و حتما باید طبق نظر پزشک به طور کامل درمان شوند.

زخم های تناسلی
 

بسیاری از زخم های دستگاه تناسلی ناشی از تبخال تناسلی هستند. علاوه برآن سایر بیماری های مقاربتی مانند «سیفلیس»، «شانکرویید»، «لنفوگرانولوم و نوروم» و «گرانولوم اینگواینال» نیز زخم هایی در دستگاه تناسلی ایجاد می کنند. این بیماری ها می توانند همراه با عفونت ایدز(HIV) باشند. به ندرت زخم های دستگاه تناسلی غیرعفونی هستند و بر اثر خراش، ضربه، عارضه ی دارویی، سرطان پوست ناحیه ی دستگاه تناسلی یا بیماری به وجود می آیند.
هر بیماری عمومی پوستی می تواند تظاهراتی نیز در پوست ناحیه تناسلی داشته باشد.

تشخیص و معاینه
 

1ـ در معاینه، شکل زخم ها کمک کننده است. در بیماری سیفلیس، در مرحله ی اول یک زخم مشخص سفت و بی درد وجود دارد و غدد لنفاوی کشاله ی ران متورم نیستند. در مراحل بعدی سیفلیس، زخم ها به اشکال دیگری تظاهر می کنند.
2ـ در شانکرویید زخم، نرم و دردناک است و گاهی تعداد زخم ها به دو یا سه می رسد و غدد لنفاوی کشاله ی ران بزرگ و دردناک می شود.
3ـ وجود یک توده ی خیار مانند در کشاله ی ران، همراه یک یا چند زخم، نشانه ی بیماری شانکرویید بوده اما اگر از زخم خبری نباشد و فقط توده لمس شود، بیماری «لنفوگرانولوم و نوروم» است.
4ـ گروهی از تاول ها با زخم های کوچک که خیلی حساس، همراه با سوزش و دردناک اند، ناشی از تبخال تناسلی هستند. ضایعات، دور سوراخ خارجی واژن پراکنده اند و دور مجرای ادرار و مقعد نیز می توانند وجود داشته باشند. وقتی خانم ها برای اولین بار دچار این بیماری می شوند، علایم خفیف و تاول ها کم هستند، ولی متأسفانه این تبخال دور لب و بینی عود می کند. در زمان عود، تاول ها خیلی بیشتر و دردناک ترند و می توانند همراه با تب، بی اشتهایی و سایر علایم عفونت خونی تبخال باشند. متأسفانه در بیماری تبخال احتمال انتقال این عارضه به نوزاد در مرحله ی زایمان طبیعی وجود دارد. ولی در طی بارداری انتقال خونی نداریم.

درمان
 

یادمان باشد که شایع ترین راه انتقال این بیماری ها، داشتن رابطه ی جنسی با فردآلوده است. پس درمان های آنتی بیوتیکی باید برای شریک جنسی نیز انجام شود. از بین عفونت های ذکر شده، تبخال درمان قطعی ندارد و درمان های آن، حمایتی و علامتی اند. اما سایر بیماری ها درمان قطعی با آنتی بیوتیک دارند که باید به صورت کامل توسط بیمار مصرف شوند.

زگیل تناسلی
 

ضایعات زگیلی شاید در ناحیه تناسلی به علت رابطه ی جنسی با شریک آلوده ایجاد می شوند. زگیل ها، دور مدخل واژن روی لب های بزرگ و کوچک فرج، دور مجرای ادرار و مقعد، حتی داخل واژن تا دهانه ی رحم نیز می تواند به وجود آیند. زگیل ها به شدت مسری هستند. ویروس تولیدکننده ی زگیل می تواند به صورت مخفی در بدن یک فرد بماند و در بعضی شرایط خاص ایجاد زگیل کند. با یک بار تماس جنسی با فرد آلوده، در 75 درصد موارد، فرد سالم آلوده می شود. سرطان دستگاه تناسلی، بخصوص سرطان دهانه ی رحم در مبتلایان به زگیل تناسلی شایع تر است.

درمان
 

این ضایعه درمان ریشه کن ندارد و هدف درمان فقط برداشتن زگیل هاست. در بیمارانی که زگیل های کوچکی به مدت کمتر از یک سال دارند، درمان موفق است. اثر این درمان در کاهش سرایت ویروس به دیگران معلوم نیست. معمولاً عود براثر فعال شدن ویروس در بدن خود شخص آلوده است. نه از راه سرایت دوباره از فردآلوده دیگر؛ پس بررسی یا درمان زوج ناقل، از این نظر فایده یی ندارد.
منبع: نشریه 7 روز زندگی شماره 104