بیانیه سمپوزیوم بین المللی برای زمینه سازی گردشگری پایدار صادر شد

تاریخ خبر: 1393/07/25 – بیانیه سمپوزیوم بین المللی برای زمینه سازی گردشگری پایدار با هدف گنجاندن سیاست های بخشی در برنامه ریزی یکپارچه ملی توسعه پایدار: ارتقاء گردشگری پایدار، توسعه شهری، استفاده بهینه از منابع ، حفظ تنوع زیستی و حفاظت از محیط زیست برگزار شد.

به گزارش مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری متن بیانیه به شرح ذیل است:

“سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری جمهوری اسلامی ایران و بخش امور اجتماعی و اقتصادی سازمان ملل UNDESA با مشارکت یکدیگر سمپوزیوم سازمان ملل با هدف گنجاندن سیاستهای بخشی در برنامه ریزی یکپارچه ملی توسعه پایدار، توسعه شهری، استفاده بهینه از منابع ، حفظ تنوع زیستی و حفاظت از محیط زیست را در روزهای 22 تا 24مهرماه ( 16-14 اکتبر) در تهران برگزار کردند.

این سمپوزیوم با حضور شرکت کنندگانی از سازمان های گردشگری داخلی و بین المللی، نمایندگان دولت ها، پژوهشگران واعضای هیات علمی دانشگاه ها و موسسات تجاری از کشورهای مختلف به ویژه کشورهای درحال توسعه و اصحاب رسانه های داخلی برگزار شد.

این سمپوزیوم با سخنرانی جناب آقای دکتر سلطانی فر معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان میراث فرهنگی و صنایع دستی و گردشگری و جناب آقای وو هونگ بو معاون دبیر کل در امور اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل به عنوان شریک ایران در برگزاری این رویداد مهم افتتاح شد.

همچنین سرکار خانم معصومه ابتکار معاون رئیس جمهور اسلامی ایران و رئیس سازمان حفظ محیط زیست سخنرانی ایراد کرد.

جناب آقای دکتر سلطانی فر رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در سخنانی اظهار داشت که حفظ پایداری گردشگری برای دستیابی به اهداف توسعه پایدار و اجرای برنامه های توسعه ای در دستور کار برای 2015 به بعد امری حیاتی خواهد بود. صنعت گردشگری پایدار می تواند اهداف توسعه هزاره به خصوص در زمینه توانمند سازی زنان و ریشه کن کردن فقر و پایداری محیط زیست را عینیت بخشد.

آقای وو هونگ بو معاون دبیرکل سازمان ملل نیز اشاره کرد که گردشگری پایدار باید به عنوان یک عنصر جدایی ناپذیر از برنامه ریزی ملی توسعه پایدار دیده شود.

آقای وو با تاکید بر ماهیت میان بخشی گردشگری، یاد آوری کرد که در اهداف توسعه پایدار و “آینده ای که ما می خواهیم” نقش گردشگری پایدار در صورتیکه به درستی مدیریت و اجراء شود برای دستیابی به توسعه پایدار مورد تاکید قرار گرفته است.

مراسم افتتاحیه سمپوزیوم همچنین مفتخر به حضور جناب آقای دکتر اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور اسلامی ایران به عنوان سخنران ویژه مراسم بود.

جناب آقای اسحاق جهانگیری اظهار داشتند که گردشگری نباید تنها از منظر اقتصادی و درآمد زایی دیده شود بلکه دستاوردهای اجتماعی و امنیتی گردشگری است که از منافع اقتصادی و مالی آن به مراتب بالاتر است.

وی تاکید نمودند که توسعه گردشگری موجب تقویت همبستگی اجتماعی، افزایش تحمل پذیری و احترام به سنت های محلی در میان کشورها می شود و بر همین اساس گردشگران هرگز به افراط گرایی و خشونت نمی غلتند .

بخش تخصصی این سمپوزیوم شامل سخنرانی ها و ارائه مطالب در 3 جلسه عمومی و 6 جلسه کارگروه تخصصی به صورت همزمان برگزار شد .

سخنرانان این سمپوزیوم به موضوعات مختلفی پرداختند؛ این موضوعات شامل چشم اندازهای آینده در گردشگری، موضوعات مطرح دربحث توسعه گردشگری پایدار، راهبردها، روشها و ابزارهای برنامه ریزی یکپارچه در گردشگری، مفاهیم کلیدی در راستای ارتقاء سرمایه گذاری و ایجاد فرصت های شغلی در بخش گردشگری و همینطور راهبردهای حفاظت از میراث فرهنگی و طبیعی، محیط زیست و تنوع زیستی بود.

شرکت کنندگان با یادآوری و تاکید مجدد بر بیانیه پایانی کنفرانس توسعه پایدار سازمان ملل در ریو که در ژوئن سال 2012 برگزار شد برنقش گردشگری پایدار و مدیریت کارآمد آن در توسعه پایدار تاکید کردند.

گردشگری پایدار می تواند به توسعه همه جانبه اقتصاد با رعایت اصول حفاظت از محیط زیست کمک کرده و فرصت های شغلی مناسب و در آمد ایجاد کند؛ به هر روی برای ایجاد چنین زمینه ای باید ظرفیت های مورد نیاز را برای افزایش آگاهی ها، درک اثرات و شرائط حفاظت از تنوع زیستی، گونه های گیاهی و جانوری، حیات وحش و زیست بوم ها ایجاد کرد.(آینده ای که برای بدست آوردن آن تلاش می کنیم).

شرکت کنندگان با تاکید مجدد بر سند نهایی کارگروه اهداف توسعه پایدار که در آن بر رشد اقتصادی پایدار، همه جانبه و یکنواخت ، ایجاد فرصت های شغلی مناسب و کار برای همه اشاره شده بود به ضرورت انجام اقداماتی از جمله طراحی و اجرای سیاست هائی که باعث توسعه گردشگری پایدار شده، فرصت های شغلی ایجاد
کرده و باعث تبلیغ و ترویج فرهنگ و محصولات محلی شود تاکید کردند.

سمپوزیوم سازمان ملل محلی برای تبادل اطلاعات و ایده ها در ارتباط با گزینه های برنامه ریزی منسجم برای مقاصد گردشگری و در زمینه سیاست ها و راهبردهای گردشگری است و می تواند به ارتقاء پایداری در سطح بین المللی، منطقه ای، ملی و محلی کمک کند.

تعدادی پیشنهاد عملیاتی در بین سخنرانی ها و مباحث ارائه شده وجود داشت که در این قسمت خلاصه ای از نتایج اصلی و توصیه های ارائه شده در جلسه پایانی این سمپوزیوم ارائه شده است.

روندها و موضوعات در گردشگری: ایجاد فرصت های شغلی، کاهش فقر و توسعه پایدار

رشد از پیش برنامه ریزی شده و مداوم در گردشگری و اهمیت اقتصادی آن: گردشگری یک صنعت خدماتی و رو به رشد است. در سال 2012 گردشگری و سفر سهم بیش از 9% از تولید ناخالص داخلی کشورها را در سطح دنیا به خود اختصاص داد و در سطح بین المللی از مجموع هر 11 شغل یکی به واسطه گردشگری ایجاد شده است. گردشگری فرصت های شغلی زیادی ایجاد می کند و به ما فرصت مبارزه با فقر را می دهد.

افزایش تقاضا برای گردشگری پایدار و تقاضای مصرف کنندگان برای فعالیت های تفریحی، سفر و گردشگری بخش جدا نشدنی از رشد اقتصادی است.

روند افزایش تقاضا برای فعالیتهای گردشگری(پایدار): و میزان مصرف تحت تاثیر عوامل متعددی است برخی از آنها عبارتند از ، تنوع اقتصادی ، میزان تخصص، توسعه بهره وری، پیشرفت های فن آوری، رشد جمعیت و شهرنشینی.

بیشتر فعالیت های گردشگری در و یا میان کشورهای صنعتی اتفاق می افتد و همزمان تقاضا برای گردشگری داخلی و برون مرزی در کشورهای در حال توسعه در حال شکل گیری و رو به رشد است.

قابلیت های توسعه گردشگری در غرب آسیا: شرکت کنندگان این سمپوزیوم تاکید کردند که کشورهای غرب آسیا دارای میراث فرهنگی و طبیعی منحصر به فردی هستند که مستلزم برنامه ریزی برای صیانت از آن است و درعین حال برای توسعه گردشگری فرصت های جدید و منحصر به فرد تجارب شغلی و در آمد زایی را فراهم آورد.

گردشگری میتواند پایدار باشد اگر: الف: گردشگری بتواند برای جامع محلی به لحاظ اجتماعی و اقتصادی منفعت زا باشد. ب: از میراث طبیعی و فرهنگی ملی و محلی که منابع و جاذبه های اصلی گردشگری محسوب می شوند حفاظت کند. ج: فرصت هایی را برای کاهش مصرف آب و آلوده سازی هوا و یا فرسایش خاک فراهم آورد.

گنجاندن سیاست های بخش گردشگری در برنامه ریزی توسعه در سطوح محلی و ملی

· توسعه پایدار گردشگری مستلزم برنامه ریزی هماهنگ میان بخش های دولتی مرتبط و همینطور مشارکت بخش خصوصی و دولتی است. مدل های مختلفی برای همکاری میان بخش های مختلف بین سازمانی وجود دارد و هماهنگی می بایست در سطح ملی و محلی صورت گیرد.

· گردشگری و توسعه دوباره اجتماعی، اقتصادی شهرهای قدیمی و مناطق شهری: حفظ میراث شهری و توسعه سایت های تاریخی شامل شهرهای باستانی ، بازارهای سنتی، انبارهای قدیمی، بنادر و یا حتی سایت های صنعتی می تواند باعث افزایش پایداری در گردشگری شده و تقاضای را برای گردشگری افزایش دهد. توسعه شهرها و گردشگری می توانند نقش مثبتی بر روی یکدیگر داشته باشند .

· گردشگری و توسعه دوباره اجتماعی و اقتصادی مناطق روستایی: در بسیاری از کشورهای درحال توسعه وهمینطور بسیاری از کشورهای صنعتی فاصله فرصت های تجاری، نوع فعالیت های اقتصادی میان شهرهای بزرگ، کوچک و مناطق روستایی در حال افزایش است. عدم دسترسی به فرصت های برابر و خدمات باعث افزایش میزان مهاجرت از روستاها به شهرها شده است برنامه ریزی منسجم گردشگری و زیرساخت ها و خدمات مرتبط با آن می تواند به بازیابی توان اقتصادی روستا ها کمک کند.

مشارکت بخش دولتی در توسعه پایدار گردشگری

· مشارکت بخش دولتی محلی در توسعه پایدار گردشگری: توسعه گردشگری و پروژه های سرمایه گذاری باید نیازها و ملاحظات جامعه محلی را مورد نظر قرار داده و فرصت های شغلی مناسبی را برای افراد محلی ایجاد کند.

· مشارکت بخش خصوصی و دولتی می تواند زمینه مناسب برای پروژه های توسعه را در گردشگری فراهم کند. مدیریت کارآمد و بازاریابی مقصد گردشگری باید شامل حمایت از پروژه های گردشگری کوچک و متوسط نیز باشد.

گزینه های تصمیم گیری و اقدامات برای افزایش در آمد بخش عمومی از گردشگری در عین کنترل نمودن اثرات زیست محیطی آن

· گزینه های متفاوت سیاست و تدوین ضوابط قانونی با هدف افزایش در آمد بخش عمومی از گردشگری در عین کنترل اثرات زیست محیطی گردشگری وجود دارند. در عین حال تجارب سفر منحصر به فرد و کیفیت خدمات می تواند زمینه لازم را برای تولید محصولات گردشگری با کیفیت را فراهم آورد. با توجه به اینکه بخش دولتی نیز از مالیات، صدور مجوزهای مختلف و سایر در آمدها گردشگری بهره برداری می کند. گزینه های مختلفی برای حفاظت از محیط زیست محلی وجود دارند که برخی از آنها عبارتند از: محدود ساختن تعداد بازدید کنندگان، ایجاد مکان های گردشگری روی خشکی و در آب، ارزیابی دقیق و سخت گیرانه رعایت ضوابط زیست محیطی در اجرای پروژه های گردشگری و ایجاد الزامات قانونی لازم برای منطقه بندی مناسب و سایر پیش بینی های قانونی مورد نیاز.

ارتقاء سرمایه گذاری و مشارکت بخش دولتی و خصوصی

· سرمایه گذاری بخش دولتی و خصوصی در بخش های مختلف گردشگری: شرکت کنندگان بر لزوم سرمایه گذاری دولتی در توسعه زیرساخت ها تاکید کردند به ویژه این سرمایه گذاری های باید در زمینه حمل و نقل (در صورت امکان هوایی، ریلی، جاده ای و دریایی) تامین انرژی و ذخایر آبی و همینطور بهداشت و مدیریت پسماند صورت گیرد.

· شرکت کنندگان بر اهمیت سرمایه گذاری بخش خصوصی در زمینه ایجاد محل های اقامت و سایر خدمات مرتبط با گردشگری تاکید کردند. برنامه ریزی برای توسعه مقاصد و سایت های گردشگری مستلزم سرمایه گذای هماهنگ بخش خصوصی و دولتی است؛ توسعه زیرساخت ها در مناطق دور افتاده می تواند هزینه زیادی را به همراه داشته باشد .

· موسسات مالی بین المللی می بایست از برنامه ریزی های منسجم توسعه برای گردشگری که با هدف توسعه پایدار صورت می گیرند حمایت بیشتری به عمل آورند و به عبارت دیگر بودجه مورد نیاز ایجاد زیرساخت های گردشگری پایدار را تامین کنند.

· بسیاری از شرکت کنندگان معتقدند که ایجاد فضایی آرام و مثبت برای جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی به کشورهای درحال توسعه به ویژه برای تامین سرمایه گذاری مورد نیاز در بخش گردشگری کمک شایانی می کند .

· • نقش دولت در بین کشورها متفاوت است. چالش اصلی برای سیاست گذاران این است که تناسب درستی بین سیاست های گردشگری و اقدامات اجرایی مربوط به آن پیدا کنند. مکانیسم نظارت و ارزیابی نیز در این خصوص مورد تاکید قرار گرفت.

ارتقاء کارائی منابع و حفاظت از محیط زیست

· ارتقاء صنعت گردشگری و میهمان نوازی سبزتر ( در عین حفظ محیط زیست ): شرکت کنندگان اطلاعات خود را درخصوص برنامه های ملی و محلی موجود که با هدف ارتقاء بهره وری در مصرف انرژی، استفاده موثرتر از منابع انرژی قابل تجدید،محافظت بهتر از منابع آبی ، کاهش تولید مواد زائد و مدیریت پسماندطراحی شده اند بایکدیگر به اشتراک گذاشتند. برنامه های تدوین استاندارد ملی برای شرایط پایداری و زیست محیطی می تواندگردشگری را به سمت اقتصادی سبزتر سوق دهد.

· گردشگری و تغییرات اقلیمی: شرکت کنندگان براین امر صحه می گذارند که برخی از اشکال گردشگری باعث استفاده بی رویه از برخی منابع و تولید آلاینده های مختلف می شود. شرکت کنندگان از افزایش تلاش های صنعت گردشگری برای ارتقاء کارائی منابع، کاهش تولید گازهای گلخانه ای و کاهش میزان تولید دی اکسید کربن و سایر آلاینده ها استقبال کردند.

· ارتقاء گردشگری پایدار زیست محیطی : شرکت کنندگان برارتقاء سطح فعالیت های تفریحی که اثرات زیست محیطی کمتری دارند تاکید کردند.

آموزش نیروهای انسانی و ظرفیت سازی :

· توسعه موثر و پایدار نیازمند برنامه های تخصصی آموزشی و ظرفیت سازی در سطح ملی است

· توسعه نیروی انسانی زیر بنای توسعه گردشگری در آینده است. آموزش های خلاق که هدف آن تربیت نیروهای فعال فعلی و آینده در صنعت میهمان نوازی است می بایست توسعه یافته و ظرفیت پایه ای با استفاده از آموزشهای رسمی وغیر رسمی دست اندرکاران صنعت با هدف ایجاد مهارت افزایش یابد.

بسیاری از شرکت کنندگان در سخنرانی های خود به نیازهای موجود در زمینه ایجاد ظرفیت در سطح ملی و محلی اشاره کردند.

· شرکت کنندگان خواستار همکاری دو جانبه و یا چند جانبه میان کلیه دست اندرکاران شامل همکایهای جنوب – جنوب ، شمال جنوب و همکاریهای 3 جانبه شمال – جنوب جنوب در زمینه موارد فنی و کمک های مالی در مسیر توسعه پایدار شدند.

پارک های ملی میراث فرهنگی و تنوع زیستی

· پارک های ملی نقش منحصر به فردی را در ایجاد توازن میان نیازها، علائق و ملاحظات مختلف در ارتباط با حفظ میراث فرهنگی و طبیعی و زمینه سازی برای دسترسی عموم به این منابع ایفا می کنند .

· آسیب پذیری در مقابل بلایای طبیعی: نمایندگان با توجه آسیب پذیری برخی کشورهای درحال توسعه در زمینه شرایط آب و هوایی آنها توجه ویژه جامعه جهانی را خواستار شدند.

اهمیت همکاریهای منطقه ای در توسعه گردشگری

· شرکت کنندگان بر اهمیت تحقیقات صورت گرفته توسط موسسات توسعه گردشگری منطقه ای و ایجاد شبکه های تخصصی تاکید کردند .

· شرکت کنندگان خواستار افزایش شبکه های همکاری فرا و درون منطقه ای میان سازمانهای دست اندرکار در امر گردشگری شدند تا اینگونه سازمانها بتوانند به تسهیل و رشد گردشگری بین المللی و خدمات مرتبط با آن در سطح منطقه ای کمک کنند .

· شرکت کنندگان از توسعه خلاقانه موضوعات مطرح در گردشگری از جمله ابتکار سازمان جهانی جهانگردی در ارتباط با گردشگری راه ابریشم و سایر پروزه های گروهی در گردشگری استقبال کردند.

چشم انداز ها و آینده همکاریهای بین المللی در گردشگری

• شرکت کنندگان از فرآیندها و مشاورات در حال انجامی که در جریان شصت و نهمین اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل متحد به منظور پیشنهاد تصویب قطعنامه ای در توسعه گردشگری پایدار، از جمله اکوتوریسم برای ریشه کن کردن فقر و حفاظت از محیط زیست شروع شده است اطلاع حاصل کردند. شرکت کنندگان از این ابتکار استقبال به عمل آوردند.

• شرکت کنندگان از میزبانی خوب سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری و حمایت وزارت امورخارجه جمهوری اسلامی ایران و سایر ترتیب دهندگان این رویداد تقدیر و تشکر کردند.

• شرکت کنندگان پیشنهاد کردند که برگزار کنندگان خلاصه ای از نتایج و توصیه های صورت گرفته در این سمپوزیوم را برای اطلاع نشست آتی مقامات سطح بالای سیاسی کشورها در زمینه توسعه پایدار ارائه کنند.

توصیه ها

· شرکت کنندگان بر نقش مهم همکاری های چند جانبه میان دولت، بخش خصوصی و جوامع محلی برای دستیابی به توسعه هماهنگ گردشگری تاکید نمودند. آنها همچنین توصیه کردند که تلاش برای همکاری های بین المللی در این زمینه افزایش پیدا کند.

· شرکت کنندگان بر اهمیت و ضرورت یکپارچه سازی راهبرد دستیابی به اهداف گردشگری پایدار در چارچوب توسعه پایدار تاکید کردند.

· به منظور ارتقاء گردشگری پایدار، اهمیت دارد که جوامع بومی / محلی در امر برنامه ریزی، طراحی و ساخت اقامت گاه مورد حمایت قرار گیرند. این مدل از گردشگری پایدار (اقامتگاه بومی )مستلزم تمرکز بر جوامع محلی و حفظ فرهنگ، معماری ، فرهنگ عامه، رقص ، موسیقی، غذا و صنایع دستی بومی می باشد: این رویکرد مبتنی بر جامعه محلی در نهایت منجر به مهاجرت معکوس می شود.

· دستیابی به گردشگری پایدار نیاز به فرهنگ التزام به اصول پایداری و ارزش های اخلاقی دارد.

· شرکت کنندگان با قدردانی از سخنرانی ارائه شده توسط نماینده کمیسیون اروپا در خصوص پروژه ادن و سخنرانی ارائه شده از سوی نماینده شرکت جی آی زد (GIZ) آلمان در مورد برنامه همکاری فنی در کشورهای در حال توسعه، ابراز علاقه شد که جزئیات اطلاعات مربوط به این پروژه ها دریافت شود. اطلاعات تکمیلی ارائه شده از سوی کمیسیون اروپا و شرکت جی آی زد از طریق بخش امور اجتماعی و اقتصادی سازمان ملل در اختیار شرکت کنندگان در سمپوزیوم قرار می گیرد.

· اهمیت ظرفیت سازی و توسعه منابع انسانی، و نیاز به حمایت دولت در این خصوص، مورد تاکید قرار گرفت.

· شرکت کنندگان نقش مهم همکاری های منطقه ای و بین المللی و حمایت برای تحقق بخشیدن به ظرفیتها در کشورهای در حال توسعه در زمینه های گردشگری پایدار را مورد تاکید قرار دادند. سازمان های همکاری منطقه ای مانند اکو، و دی 8 و UNWTO به عنوان نمونه هایی از چارچوب منطقه ای و بین المللی مورد استناد قرار گرفت.

· ایران آمادگی خود را برای همکاری با کمیسیون اروپا در زمینه های مختلف گردشگری پایدار از جمله اکو توریسم ابراز نمود. نماینده کمیسون اروپا نیز تمایل مشابه را برای ارزیبای راه های همکاری متقابلا سودمند در این حوزه ها نشان داد.

· همچنین توصیه گردید که یک هیات فنی بین سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و کمیسیون اروپا برای کشف راهها و روش ایجاد چنین همکاری موردتبادل قرار گیرد.

· هم سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری جمهوری اسلامی ایران و هم کمیسیون اروپا موافقت کردند که بخش امور اجتماعی و اقتصادی سازمان ملل می تواند اهداف صدرالاشاره را تسهیل کند.

شرکت کنندگان بر اهمیت پیگیری توصیه های موجود در این بیانیه تاکید کرده و از بخش امور اجتماعی و اقتصادی سازمان ملل درخواست نمودند که راهها و روش های پیشنهادی خود برای حصوص به این اهداف به سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری ج.ا.ایران ارائه کند.”