کلاچای یکی از شهرهای استان گیلان در شمال ایران است.
این شهر با جمعیت حدود 50.000 نفر (برآورد 1385خ.) در بخش کلاچای شهرستان رودسر قرار دارد. برنج، چای، مرکبات، کیوی، انواع ماهیهای استخوانی خزر از محصولات این شهر و باغات مرکبات و مزارع برنج، سواحل زیبا و مجتمع ساحلی نگین شمال از چشماندازهای زیبای این شهر است.
کلاچای از دیر باز بعنوان بازار داد و ستد محصولات کشاورزان منطقه بوده و پنجشنبه بازار کلاچای مهمترین بازار محلی شرق گیلان است که در آن مردم از شهرها و روستاهای مجاور به عرضه و خرید و فروش محصولات خود میپردازند. شغل اصلی ساکنان آن کشاورزی و صیادی بوده و محصولات عمده آن برنج، چای و مرکبات و کیوی و انواع ماهی است.
موقعیت جغرافیایی
شهر کلاچای از شمال به دریای خزر، از شرق به چابکسر، از جنوب به ارتفاعات جنگلهای البرز کوه و رحیم آباد و از غرب به رودسر محدود است. این شهر در طول جغرافیایی 18 04 37 و عرض جغرافیایی 57 23 50 قرار داشته و ارتفاع آن از سطح دریا حدود 20- متر است.
وجه تسمیه
به عقیده بعضی از قدیمیها به علت وجود بازار پر رونق و وفور نعمت به لحاظ تولیدات دامی و جالیزی نام آن طلاچای بودهاست. اما برخی آن را کله چه به معنی مرکز بوتههای کوچک میدانند. احتمال محتمل تراینکه : نام کلاچای در واقع همان گل لای جای است (یعنی جای گل ولای ) بدین صورت که گل ولای رسوب گذاری شده توسط رود خانه پلرود در این محل، سبب نام گلاجای که بعدها کلاچای شده است.
آب و هوا
آب و هوای کلاچای به لحاظ ساحلی بودن ملایم و مرطوب است و در طول سال کمترین یخبندان را دارد.
خاک
کلاچای دارای خاک شنی و ماسهای و رسوبات حاشیه رودخانههای پلرود و گزافرود و خشکرود بهترین مکان برای کشت برنج است و برنج منطقه کلاچای بهترین برنج ایران است.
شهرداری
شهرداری کلاچای در سال 1333 افتتاح شد.یعنی بیش از نیم قرن(54 سال)سابقه فعالیت.و از آن زمان تاکنون بالغ بر 20 نفر بعنوان شهردار در این شهر خدمت نمودهاند.که با این سابقه و نظر به استعدادهای بالاقوه در این شهر انتظار پیشرفت بیشتری میرود.کلاچای دارای چندین کارخانه چای و برنج مبیاشد و مرکز تولیدات فرآوردههای دامی و کشاورزی میباشد.این بخش دارای دو دهستان ماچیان و بی بالان بوده و کلاً بالغ بر 85 روستای ساحلی و کوهپایهای میباشد.
جمعیتشناسی
نژاد مردم کلاچای از همان نژاد گیل آماردها (شاخه اصلی و مهم از نژاد مادها)هستد که به مرور از نواحی دیلم و اشکور بطرف ساحل کوچ کردهاند.کلاچای بدلیل مهاجر پذیر بودن دارای مهاجرانی از اقوام ترک ، کرد و… دارد که بعلت قدمت سکونت و ازدواجها بسیار کلاچایی محسوب میشوند. زبان مردم منطقه مخلوطی از فارسی دری، دیلم و پهلوی قدیم است و ساکنان آن به گیلکی بیه پیش و لهجه کلاچایی تکلم میکنند. جمعیت این بخش بر اساس سر شماری سال 1385 حدود 50000 نفر میباشد.که تقریباً 10000 خانوار را تشکیل میدهند.
صنایع دستی
بعلت داشتن آب فراوان و جنگل و چوب بیشتر محصولات چوبی و برخی هم صنایع پوشاک میباشد.نظیر: شانههای چوبی-گوشت کوب-خراطی-قند شکن-انواع داس-انواع لوازم شکار و ماهیگیری-درب و پنجرههای چوبی-چوراب و کلاه پشمی-عصا-گلدان و….از سایر صنایع میتوان موارد زیر را اشاره کرد؛سفالگری ، نمد مالی ، چادر شب بافی ، حصیر بافی ، طناب بافی ، آهنگری و…
آموزشی و فرهنگی
قبل از گشایش مدارس اغلب کودکان در مساجد و مکتب خانهها در نزد ملاهای محلی درس میخواندند که بیشتر جنبه مرثیه و مداحی و تاریخی داشتهاست.اولین مدرسه (خیام)در سال 1302 در دهستان بی بالان کلاچای تأسیس شد.در سال 1319 در گیل کلایه کلاچای(مدرسه عنصری) و در سال 1335 در مرکز شهر کلاچای (مدرسه امیر کبیر)تأسیس گردیدند. نمایندگی آموزش و پرورش در سال 1343 تشکیل شد و در سال 1377 آموزش و پرورش مستقل منطقهای به همت و تلاش فرهنگیان و بزرگان منطقه کلاچای شکل گرفت.دانش آموزان کلاچای برای چهارمین سال متوالی رتبه اول تعداد قبولی کنکور در استان گیلان را به خود اختصاص دادند.در این شهر در حال حاضر یک دانشگاه پیام نور و یک مرکز سما دانشگاه آزاد اسلامی فعالیت دارد.این شهر دارای یک کتابخانه عمومی است که در سال1362 تأسیس گردید و یک سینما که در سال 1348 گشایش یافت.
از قدیمی ترین ورزشهای مردم منطقه کشتی گیله مردی بوده است که قهرمانان زیادی از این دیار بوده اند و در حال حاضر نیز هر سال تابستان در مکانهای مختلف بین پهلوانهای گیلان و مازندران برگزار و جوایزی به برندگان اعطاء میگردد. کلاچای دارای 6 زمین ورزشی و 4سالن میباشد که با توجه به سیل عظیم مشتاقان ورزش و جمعیت جوان منطقه امکانات محدود جوابگوی نیاز آنها نیست.ورزشکاران و تیمهای ورزشی این شهر در رشته های مختلف دارای مقامهایی در سطح استان و کشور میباشند.نظیر والیبال ساحلی – ورزشهای بومی و محلی – فوتبال – ورزشهای رزمی و…
جاذبه های گردشگری:
از مراکز زیارتی و گردشگری کلاچای میتوان به: بقاع متبرکه امیربنده بی بالان و ماچیان و سایر امامزاده های شهر و بخش کلاچای چشم اندازهای طبیعی ساحل زیبای شهر کلاچای مناظر مزارع برنج کلاچای بخصوص در شش ماهه اول مناظر باغات چای و مرکبات جنگل دهقان ماچیان، ارتفاعات کوهپایهای مناطق جنگلی واجارگاه، جاده واجارگاه به روستای زیبای بزکــویه، پارک شهر و مجتمع ساحلی و سالمسازی نگین شمال و… اشاره کرد. هتلها و مجتمع های اقامتی: هتل سپاهان(کلاچــــای، کیلومتر 2 جاده ساحلی کلاچای به رامسر) هتل ارشیا(کلاچــــای، شهرک ساحلی ارغوان،روبروی نگین شمال) مجتمع اقامتی توریستی نگین شمال